B ibragimov, M. Ibragimov

Suzish texnikasining nazariy asoslari 
Suzish texnikasi. Suzish texnikasi deganda, harakatlarni mutanosib ravishda 
namoyon qilish tushuniladi. Bu esa ma`lum harakat qoidalariga rioya qilgan holda 
bo`ladi. Aks holda oddiy suvda cho`miluvchilar suzishidan farqi qolmay qoladi. 
Buning uchun, avvalo, suzishning shakli, harakat usullari va shu harakatlarning 
o`zaro qovushishi, mos kelishi talab etiladi. Shunda sportchi o`zining tashqi va 
ichki kuchlarini yuqori darajada safarbar qila oladi. Suzuvchining muntazam 
ravishda «bir qolipga tushib suzish» tabiatini egallashi bora-bora uning individual 
suzish texnikasiga aylana boradi. Endi u o`zining butun harakat va funktsional 
imkoniyatlarini o`z texnikasi asosida ro`yobga chiqaradigan bo`ladi. Bu, odatda, 
individual texnika deyiladi. Individual texnika qoida o`laroq, doimiy ravishda 
rivojlantirib, takomillashtirib borishni talab etadi. Individual texnika qanchalik 
takomillashsa, u shunchalik yengil ko`chadigan bo`lib boradi va yangidan-yangi 
turlar ustida mashq qilish imkoniyati tug’iladi. 
Suzish texnikasini qanchalik sust yoki tez takomillashtirib borishda yuqorida 
aytib o`tganimizdek, sportchining yoshi, bo`yi, gavda qismlari rivojlanganligining 
o`zaro nisbati, vazni, oyoq va shu suzuvchiga xos uning shaxsiy qobiliyati muhim 
ahamiyatga ega. Sportchining jismoniy chiniqkanligi, kuchi va qayishqoqligining 
roli o`z-o`zidan ayonki, juda zarur. 
Bularni bilganimiz holda endi suvning o`z tabiati, suvda muallaq turish va 
harakatlanish qonuniyatlari haqida to`xtab o`tsak. Siz bu kursgacha gidrostatika va 
gidrodinamika tushunchalarini anglab yetgansiz. Shunday bo`lsa ham, ular 
xususida qisqacha eslatib o`tishni lozim ko`rdik. Demak, gidrostatika suzuvchi 
tanasining suvdagi muvozanatini ifodalasa gidrodinamika suzuvchi tanasining 
suvdagi harakatini ifodalaydi. Shundan kelib chiqib, suzuvchining muayyan 
harakatlari majmuasi natijasida uning suvda oldinga siljib borishiga dinamik suzish 
3
Спорт – дастлаб “ўйин, овунчоқ” деган маънони англатган. 

---

98 
deyiladi.
4
Gidrodinamikadan dinamik suzish kelib chiqqanidek, gidrostatikadan 
statik suzish kelib chiqadi. Buni quyidagicha izohlash mumkin. Masalan, odam 
gavdasi hech bir harakatlanmay ham ma`lum vaqt mobaynida suvda qalqib tura 
oladi, suvda cho`milganlarning jami buni yaxshi biladi. Xuddi mana shu ma`lum 
vaqt davomida odam gavdasining suv betida yoxud uning biror qatlamida muallaq 
turish holati yuqorida tilga olgan statik suzish bo`ladi.
5
Quyiroqda bular haqida 
alohida to`xtalib o`tamiz. Hozir esa, suvning tabiati, ya`ni fizik xossalari xususida 
suhbatlashamiz.