Dinshunoslik faniga kirish

BUDDIZM SHARQDAGI ENG YIRIK DIN 
• Budda dinining muvaffaqiyatga erishishiga sabab undagi insonlarning tengligi g‘oyasi, monaxning adolat bilan 
boshqarishi, sabrlilik, axloqning muqaddaslashtirilishi bo‘ldi 
• DINIY TASHKILOT VA DINIY KULT 
• Buddizmda monastirlar uning markazlari, tarqalish o‘choqlari, o‘ziga xos universitetlari va kutubxonalari bo‘lib 
xizmat qildi.
• Monastirlarda ustaxonalar bo‘lib, ularda turli mahsulotlar tayyorlanardi.Monastirlar yaxshi himoyalangan, kerakli 
yarog‘lar va suv bilan ta’minlangan edi. 
• Ilk buddizmning afsonaviy vakillari sharafiga ular dafn etilgan joylarda buddizmga e’tiqod qiluvchilar tomonidan 
maqbaralar, stupa haykallari qurilgan. 
• DINIY TASHKILOT VA DINIY KULT 
• Ilk buddizm Buddaning tasvirlari va uning atrof-muhitini bilmagan.
• Buddizm haykaltaroshligi yangi era bo‘sag‘asida, tosh haykallar va suratlarga sig‘inish tajribasi bilan birga paydo 
bo‘ldi. 
• Buddizm ikonografiyasi badiiy mukammalligi bilan ajralib turgan va o‘zida yunon ta’sirini mujassam qilgan.
• Bu yunon-buddizm yoki Qandaxor san’ati deb nom oldi . 
• DASTLABKI BUDDIST MISSIONERLARNING MARKAZIY OSIYOGA KIRIB KELISHI 
• Buddizm O‘zbekistonning janubiy hududlarida yangi eraning boshlarida o‘rnashdi. Buddizmning Hindistondan 
Markaziy Osiyoga kirib kelishini odatda kushonlarning hukmronligi bilan bog‘laydilar. Imperator Kanishkaning 
h
u
k
m
r
o
n
l
i
g
i
d
a
v
r
i
d
a
K
u
s
h
o
• BUDDIZMDA BUDDA TA’LIMOTI VA HAYOTINING BOTINIY MOHIYATINI IFODALOVCHI RAMZ-TIMSOLLARNING 
BUTUN BOSHLI BIR TIZIMI SHAKLLANTIRILGAN 
• Ko‘proq tarqalgani Budda va uning ta’limotini anglatuvchi g‘ildirak yoki yarqirab turuvchi aylana tasviridir. 
• BUDDIZMDAGI RAMZ-TIMSOLLAR 
• Buddaning hayotiy aylanishlari bosqichlarini ifodalovchi ho‘kiz, sher, fil, ot ramzlari keng tarqalgan (masalan, fil – 
yer uzra ko‘tarilgan Budda ramzi). 
• O’ZBEKISTON HUDUDIDA BUDDIZMGA OID TOPILMALAR 
• XX asrning boshlaridayoq Amudaryoning o‘ng qirg‘og‘ida buddizmga oid ko‘psonli tangalar, haykaltaroshlikka oid 
mayda tasvirlar va boshqa yodgorliklarni topganlar 
• 1927 yilda Sharq madaniyatlari muzeyi va Sredazkomstaris ekspeditsiyasi qadimiy Termizni o‘rganish bo‘yicha
ilmiy-tadqiqot o‘tkazib, u erda qator grek-buddizm yodgorliklari mavjudligini aniqladi.
• Termiz arxeologik kompleks ekspeditsiyasining (TAKE) ishlari natijasida Qoratepa va Chingiztepa balandliklarida 
ikkita yirik buddizm monastiri bo‘lganligi aniqlandi va grek-buddizm me’morchiligi va haykallarining parchalari 
topilgan o‘nlab joylar qayd etildi. 
-16- 

---