Dots. Mirzayeva. D. A

Normal eritma tayyorlash. Erituvchining 1 hajmida erigan moddaning gramm ekvivalenti hisobiga eritilgan miqdoriga normal (N) eritma deyiladi. Masalan, osh tuzining 1 N eritmasini tayyorlash uchun, uning molyar massasi hisoblanadi, bu 58,5 ga teng, uning ekvivalenti natriyning valentligi hisobiga 1ga teng. Endi 58,5:1=58,5 kelib chiqadi demak, na ning valentligi 1 bo’lganligi sababli molyar massa o’zgarmaydi va shuning uchun 58,5 g osh tuzi 1000 ml hajmda distillangan suv qo’shilsa osh tuzining 1N eritmasi tayyor bo’ladi.

• Normal eritma tayyorlash. Erituvchining 1 hajmida erigan moddaning gramm ekvivalenti hisobiga eritilgan miqdoriga normal (N) eritma deyiladi. Masalan, osh tuzining 1 N eritmasini tayyorlash uchun, uning molyar massasi hisoblanadi, bu 58,5 ga teng, uning ekvivalenti natriyning valentligi hisobiga 1ga teng. Endi 58,5:1=58,5 kelib chiqadi demak, na ning valentligi 1 bo’lganligi sababli molyar massa o’zgarmaydi va shuning uchun 58,5 g osh tuzi 1000 ml hajmda distillangan suv qo’shilsa osh tuzining 1N eritmasi tayyor bo’ladi.
• Agar Cu(NO3)2 ning 1n eritmasini tayyorlash kerak bo’lsa, uning molyar massasi hisoblandi va Cu ning valentligiga bo’linadi va suvda eritiladi. Cu=64, N=14·2=28, O=16·6=96, jami 64+28+96=188cu ning valentligi 2 ga teng bo’lganligi uchun 188:2=94 kelib chiqadi. Demak, Cu(NO3)2 tuzining 1N eritmasini tayyorlash uchun 94 g tuz olib o’lchov kolbasiga ko’chirib, distillangan suv yordamida hajmi 1000 ml ga yetkaziladi

Dispers sistemalar.

• Bir modda ichida boshqa bir moddaning ma'lum darajada maydalangan zarralar hamda tarqalishi natijasida hosil bo'lgan sistemalar dispers sistemalar deyiladi.
• Tarkibida ikki yoki bir nechta moddadan iborat bo’lgan gomogen sistema (tizim)ga eritma deyiladi. Eritmalar erituvchi modda (dispersion muhit) va eruvchi modda (dispersion faza) lardan tashkil topgan bo’ladi. Demak dispersion muhitda dispersion faza zarrachalarining tekis tarqalishi natijasida eritmalar hosil bo’ladi.
• Dispersion muhit eritmaning tarkibida ko’p miqdorda bo’ladi, masalan, suyuq eritmalar uchun suv va har xil organik moddalar erituvchi hisoblanadi. Dispersion faza esa, aralashma tarkibida kam miqdorda bo’lib eruvchi modda (tuzlar, ishqorlar, kislotalar) hisoblanadi.