Alisher navoiy nomidagi samarqand davlat universiteti
Download 5.05 Kb. Pdf ko'rish
|
1 O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI ALISHER NAVOIY NOMIDAGI SAMARQAND DAVLAT UNIVERSITETI MEXANIKA KAFEDRASI « MATERIALLAR QARSHILIGI» fanidan o’quv-uslubiy M A J M U A «5440200 – Mexanika» ta’lim yo’nalishi talabalari uchun SAMARQAND-2010 2 MUNDARIJA 1. MATERIALLAR QARSHILIGI FANIGA KIRISH. 1. Materiallar qarshiligi fanining rivojlanishi tarixi. 2. Materiallar qarshiligi fani. Asosiy tushunchalar va ta’riflar. 3. Qurilmalar qismlarining hisob sxemalari. 4. Ichki va tashqi kuchlarni tasniflash. 5. Kesish usuli. Deformatsiya va surilishlar. 2. CHO‘ZILISH VA SIQILISH 1. Kuchlanish va deformatsiyalar 2. Guk qonuni 3. Puasson koeffisiyenti 4. Jism hajmining o‘zgarishi 5. Mustahkamlik va bikirlik shartlari 3. CHO‘ZILISH VA SIQILISHNING STATIK ANIQMAS HOLLARI 1. Statik aniqmaslik. 2. Statik aniqmas masalalar 4 . TEKIS KESIMLARNING GEOMETRIK XARAKTERISTIKALARI. 1. Umumiy tushunchalar. 2. Kesimning statik momenti 5. ZO‘RIQQAN HOLAT DIAGRAMMASI 1. Chiziqli zo‘riqish holatida qiya yuzachalar bo‘yicha kuchlanishlar. 2. Tekis kuchlanganlik holatida qiya tekisliklar bo’yicha kuchlanishlar. 3. Hajmiy zo‘riqqan holatdagi qiya yuzachalar bo‘yicha kuchlanishlar. 4. Hajmiy va tekis zo‘riqish holatidagi deformatsiyalar va kuchlanishlar orasidagi bog‘liqlik. 6. MUSTAHKAMLIK NAZARIYALARI 1. Eng katta normal kuchlanishlar nazariyasi. (birinchi mustahkamlik nazariyasi) 2. Eng katta chiziqli deformatsiyalar nazariyasi. (ikkinchi mustahkamlik nazariyasi) 3. Eng katta urinma kuchlanishlar nazariyasi. (uchinchi mustahkamlik nazariyasi) 4. Shakl o’zgarishi energiyasi nazariyasi. (to’rtinchi mustahkamlik nazariyasi) 5. Chegaraviy zo’riqqanlik holati nazariyasi. (beshinchi mustahkamlik nazariyasi). 7. BURALISH 1. Buralish, uning hosil bo’lishi va ta’rifi 2. Burovchi moment uning ishorasi va epyuralari. 3. Buralishda brusning deformatsiyalanishi. 3 «MATERIALLAR QARSHILIGI» FANI BO’YICHA O’QUV –USLUBIY MAJMUA (I - BO’LIM) 4 1. Kirish (fanning o’rni va ahamiyati, rivojlanish taraqqiyoti, nazariy va metodologik asoslari va o’rganiladigan muammolari bayon etiladi) “Materiallar qarshiligi” fan dasturi oliy ta’limning davlat ta’lim standarti va “5440200-Mexanika” ta’lim yunalishining o’quv rejasi asosida tuzilgan. Fanning maqsadi: mexanika yunalishi bo’yicha ta’lim olayotgan talabalarga Materiallar qarshiligi fanini amaliyotga tadbiq etish, tajribaviy natijalar va nazariy ma’lumotlar berish. 2. Fanni o’zlashtirishga qo’yiladigan talablar. Fanni o’zlashtirishda qo’yiladigan talablar Davlat ta’lim standartidagi malakaviy tavsifga muvofiq ishlab chiqiladi va quyidagicha bayon etiladi. Fanni o’zlashtirgandan keyin talaba: a) Hozirgi zamon mexanik fanlar muxtasar asosiy vazifalari bilan tanish bo’ladi. b) Materiallar qarshiligi tarixiga oid nazariy bilimga ega bo’ladi. c) Materiallar qarshiligi fanlarni o’zlashtirish tartib va metodologiyasiga ega bo’ladi. d) Materiallar qarshiligi fanidan masala va muammolarini tushinib oladi. 3. Fanning boshqa fanlar bilan bog’liqligi. (Fanning boshqa turdosh fanlar bilan o’zaro aloqadorligi va uzviyligi haqida ma’lumot beriladi). Materiallar qarshiligi fani Nazariy mexanika, Deformatsiyalanuvchi qattiq jismlar mexanikasi, Plastinka va qobiqlar nazariyasi, Elastiklik nazariyasi kabi fanlar bilan turdosh hisoblanadi va ular bilan bir qatorda tabiy fanlar turkumidan hisoblanadi. Materiallar qarshiligi fan sifatida ana shu xususiyatlarni hisobga olib, ta’lim beradi. 4. Fanning hajmi va mazmuni. Fanning hajmi. (3-kurs) № Mashg’ulot turi Ajratilgan soat Semestr 1 Nazariy 14 6 2 Amaliy 10 6 2 Laboratoriya 4 6 3 Nazorat 14 (4-kurs) № Mashg’ulot turi Ajratilgan soat Semestr 1 Nazariy 22 7 2 Amaliy 14 7 2 Laboratoriya 6 7 3 Nazorat 16 5 Ma’ruza. 14 soat. (3- kurs, kunduzgi bo’lim, 2010-2011 o’quv yili) 3- кursda 14 ма’ruza + 10 аmaliyot + 4 laboratoriya + 28 MBO = 56 soat № Мashg’ulotlar mazmuni Soat Adabiyot № sahifa 1 Materiallar qarshiligining asosiy tushunchalari 4 Materiallar qarshiligi fanining asosiy tushunchalari. Hisoblash modeli. Tashqi va ichki kuchlar. Kesish usuli 2 2) 5-17 b, p1-6 Kuchlanish va deformatsiyalar. Sterjenning bo’ylama chuzilishi va siqilishi 2 2) p7, p11.26-28 b 2 Prizmatik sterjenlarning cho’zilishi va siqilishi 4 Kundalang va qiya kesimlardagi kuchlanishlar. Bo’ylama va kundalang deformatsiya 2 1) p11, 26-32 b Mustahkamlik va bikrlikka hisoblash. Statik aniqmas masalalar 2 2) p24, 43. 67-83 b 3 Kuchlanishlar tahlili 6 Qiya kesimlardagi kuchlanishlar. Tekis kuchlanganlik holati. Fazoviy kuchlanganlik holati. Kuchlanish holatining turlari. 2 2) p35-37, p12 Bosh yuzalar va bosh kuchlanishlar. Umumlashgan Guk qonuni 2 Tekis kuchlanganlik holati. Mor doirasi. Puasson koeffitsenti. Deformatsiyaning potensial energiyasi 2 2) p36, p33. 101-109b, 2) 842, 129 b Jami 14 Amaliy mashg’ulotlar (3- kurs, kunduzgi bo’lim) № Amaliy mashg’ulotlar mazmuni Soat Adabiyot № sahifa 1 Chuzilish va siqilish. Kuchlanish va deformatsiyalar 2 7) 1,1-1,4.12-16b 2 Cho’zuvchi (siquluvchi) prizmatik sterjenning bo’ylama va ko’ndalang deformatsiyasini aniqlash 2 7) 2.5-2.7. 35- 42b 3 Kundalang va qiya kesimlardagi kuchlanishlar 2 7) 2,5-2,9.50-58b 4 Statik aniqmas masalalar (chuzilish va siqilish) 2 8) 33-36 b 5 Tekis kuchlanganlik va fazoviy kuchlanish hollari 2 7) 2.6-2.8. 53- 67b Jami 10 4.3. Laboratoriya mashg’ulotlari (3- kurs, kunduzgi bo’lim) Tarixni vaqt bilan bog’lab, ixtirolar xronologik tartibi bilan va bilimning konkret boblariga moslashtirib sharh qilish kerak. Fan tarixiga oid kitoblar (risolalar) nomida olimlar nomi yuritiladi, masalan I.B.Pogrebisskiy kitobi XIX asrda klassik mexanika rivoji haqida bo’lib ”Ot Lagranja k Eynshteynu” deyiladi. Amaliy mashg’ulot sifatida ba’zi bir olimlar ilmiy faoliyatidan va risolalarning tahlili o’tkazish ko’zga tutiladi (hisobga olinadi). № Амаliy mashg’ulot mavzusi (Laboratoriya) Mashg’ulot maqsadi Kutiladigan natija Ajrat. soat 1 Chuzilish va siqilish Materiallarni cho’zilish va siqilishga sinash orqali materialning fizik-mexanik xossalarini urganish O’zlashtirish 2 2 Kuchlanish va deformatsiyalar Guk qonuni asosida kuchlanish va deformatsiyalar orasidagi munosabat urganiladi O’zlashtirish 2 Jami 4 6 Mustaqil bilim (3- kurs, kunduzgi bo’lim) № Mashg’ulotlar mazmuni Soat Adabiyot № sahifa 1 Kuchlanish va deformatsiyalar nazariyasidan ma’lumot 2 7) 1,1-1,4.12-16b 2 Materiallarning mustahkamligini sinov yo’li bilan o’rganish. Cho’zilish diagrammasi. 2 7) 2,1-2,4.32-50b 3 Plastik va mo’rt materiallarning cho’zilish diagrammasi. 2 4 Materiallarning mexanik xossalariga temperaturaning ta’siri. Keyingi ta’sir va o’zicha cho’ziluvchanlik. 2 5 Siljishga ishlovchi konstruksiya elementlari hisobi. 2 6 Payvand birikmalar hisobi 2 7 Kichik qatlamli vint prujinalardagi kuchlanishlar va deformatsiyalar 2 8 Kesimi doiraviy bo’lgan sterjenlarning buralishi 2 9 Tekis shakllarning statik va inersiya momentlari. 2 10 Murakkab geometrik shakllarning inersiya momentlarini hisoblash 2 11 Murakkab yuklar uchun kesib o’tuvchi kuch eguvchi moment epyuralarini yasash 2 12 Tugunlar orqali yuklangan balkalar uchun kesib o’tuvchi kuch, eguvchi moment epyuralarini yasash 2 13 Balka kesimlarining ratsional shakllari. 2 14 Qo’sh tavrli kesim uchun tangensial kuchlanishlar 2 Jami 28 J A M I: 56 SamDU fizika-matematika fakulteti «Mехаniка» каfedrasi MATERIALLAR QARSHILIGI (4 - kurs, kunduzgi bo’lim, 2010-2011 o’quv yili) 4- kursdа 22 ма’ruza + 14 аmaliyot + 6 laboratoriya +42 MBO = 84 soat Ma’ruza darslari (4 -kurs, kunduzgi bo’lim) № Мashg’ulotlar mazmuni Soa t Adabiyot № sahifa 1 Sof siljish. 4 Sof siljish uchun Guk qonuni. Sof siljishdagi deformatsiya 2 2) p43, 133 b Siljishga ishlovchi qurilma elementlari hisobi 2 2) p43, 136 b 2 Bo’ralish. 4 Doiraviy kesimli stergenning buralishi.Bo’rovchi moment va kesib o’tuvchi kuch 2 2) p47, 161 b Tangensial kuchlanishlarning formulasi. Mustahkamlikka hisoblash. Bo’ralishdagi deformatsiyani aniqlash 2 2) p50-52, 169-174 b 2) p50-52, 169-174 b 3 Mustahkamlik nazariyasi 4 Klassik nazariya. Energetik nazariya 2 2) p 25-27 85-93b Murakkab kuchlanish holatidagi jismlarning mustahkamligini turli mustahkamlik nazariyalari asosida tekshirish 2 2) p 25-27 85-93b 4 Egilish. 6 Ko’ndalang egilish. Tayanchlar va ularning reaksiyalari. Eguvchi moment va kesib o’tuvchi kuch. Asosiy hisoblash sxemalari. Ichki zuriqishlar 2 2) p66-68, 112-114b 2) p80-81, 261-266b Egilishdagi kuchlanishlarni aniqlash. Sof egilish. 2 2) p80-81, 261-266b Sof egilishdagi normal kuchlanishlar. Elastik chiziqning universial tenglamasi. 2 2) p66-69, 112-224b 2) p80-81, 261-270b 5 Statik aniqmas balkalar hisobi 4 Ortiqcha bog’lanishlar. Ortiqcha noma’lumlarni aniqlash. Uch tayanchda yotuvchi balkalar 2 2) p91, 309 b Konstruksiya elementlari hisobi. Kritik kuch. Eyler formulasi 2 2) p100,353 b Jami 22 Amaliy mashg’ulotlar (4 -kurs, kunduzgi bo’lim) № Amaliy mashg’ulotlar mazmuni Soat Adabiyot № sahifa 1 Sof siljish uchun Guk qonuni. Sof siljishdagi deformatsiyalar 2 10) 2.8 - 2.9. 65- 68b 7 2 Doiraviy kesimli sterjenning buralishi. Burovchi momentlar epyuralarini yasash 2 10) 2.8-2.9. 68- 77b 3 Sof siljishdagi normal kuchlanishlar. Balka kesimlaridagi tangensial kuchlanishlar. 2 10) 6,1-6,4, 108- 118 b 4 Egilishda eguvchi moment va kesib o’tuvchi kuch. Egilishdagi kuchlanishlarni aniqlash 2 10) 6,1-6,4, 108- 118 b 5 Balkaning egilishdagi deformatsiyasi. Balkaning salqiligi va ko’ndalang kesimlarning aylanishi. 2 10) 6,1-6,4, 108- 118 b 6 Elastik chiziqning universial tenglamasi yordamida masalalar yechish. 2 10) 6,1-6,4, 109- 125 b 7 Statik aniqmas balkalar hisobi 2 8) 59-63 b Jami 14 Laboratoriya mashg’ulotlari (4 kurs, kunduzgi bo’lim) № Mashg’ulotlar mazmuni Soat Adabiyot № sahifa 1 Statik aniqmas masalalar (chuzilish va siqilish) 2 8) 33-36 b 2 Doiraviy kesimli stergenning buralishi.Bo’rovchi moment va kesib o’tuvchi kuch 2 8) 56-59 b 3 Egilishga doir misollar 2 8) 102-104 b Jami: 6 Mustaqil bilim olish (4 kurs, kunduzgi bo’lim) № Mashg’ulotlar mazmuni Soat Adabiyot № sahifa 1 Doiraviy kesim uchun tangensial kuchlanishlar. 2 1-2 2 Balkaning salqiligi va ko’ndalang kesimlarning aylanishini analitik usulda aniqlash. 2 1-2 3 O’zgaruvchan kesimli balkalar hisobi. Egilishga teng qarshilik ko’rsatuvchi balkalar va ularning profili 4 1-2 4 Statil aniqmas balkalar hisobi 2 1, 2, 3, 4 5 Uchlari turlicha mahkamlangan sterjenlar uchun kritik kuch ifodasi. 2 1, 3, 4 6 Eyler formulasining tadbiq etish chegarasi 2 1, 2, 3, 4 7 Eng oddiy tirsakli vallarning hisobi. 2 1, 2, 3, 4 8 Silindril vint prujinalar hisobi 2 1, 2, 3, 4 9 Elastik tayanchlarda yotuvchi balkalar 2 1, 2, 3, 4 10 Umumlashgan koordinatalar va umumlashgan kuchlar. 4 1, 2, 3, 4 11 Kastelyano teoremasining boshqacha isboti 2 1, 2, 4 12 Umumlashgan teoremalardan foydalanib balkaning deformatsiyasini aniqlash 2 1, 2, 3, 4 13 Egri sterjenlar hisobi 2 1, 2, 4 14 Xususiy hollar uchun neytral qatlamning egrilik radiusini aniqlash 2 1, 2, 3, 4 15 Ikki sharnirli arkalar hisobi 2 1, 2, 3, 4 16 Yupqa devorli idishlar va qalin devorli trubalar hisobi 2 1, 2, 3, 4 17 Elastik sistemaning erkin tebranishiga elastik bo’lmagan qarshiliklarning ta’siri 4 1, 2, 3, 4 18 Dinamik yuklar ta’sirida materiallarning mustahkamligini tekshirish 2 1, 2, 3, 4 Jami: 42 Materiallar qarshiligi tarixi. Hozirgi zamonda talabalar mexanika asoslarini uning tarixiy rivojlanish jarayoni bilan bog’langan holda tanish bo’lishlari zarur. Mexanika taraqqiyot uchun olib borgan kurashning markazidan joy olib kelgan hisoblanadi. Qadimgi klassik ilmlar uchun mexanika olamga nisbatan yangi qarash nuqtai nazarining bog’lanishi bo’ldi va ilmlarni ilohiyot mantiqidan ozod etishga imkoniyat berdi. Materiallar qarshiligi mustaqil fan va ilm bo’lganiga yuz yildan oshgan. Tarixni shakllanishini umuman qo’yidagicha tariflash mumkin: tarix vaqt meyorida sababli jarayonni sodir bo’lishini tahlil etadi. Materiallar qarshiligi tarixini bayon etish uchun mexanika, matematika va 8 astronomiya holatidan xabardor bo’lish kerak. 5. Taqvim mavzu rejasi. № Mavzu S Ta’lim metodi Dars turi Fanlararo va fan ichidagi bog’liqlik Ta’lim vositasi sana 1 Materiallar qarshiligining asosiy tushunchalari 4 So’hb. Ma’ruza Fizika, Astronomiya, Fizika Darslik ma’ruza matni 2 Prizmatik sterjenlarning cho’zilishi va siqilishi 4 So’hb. Ma’ruza Naz.mex. Matematika Mexanika Eski manbalar 3 Kuchlanishlar tahlili 6 So’hb. Ma’ruza Fizika Matematika Astronomiya Mexanika Eski manbalar 4 Sof siljish. 4 So’hb. Ma’ruza Nazariy va amaliy mexanika Darsliklar matn. 5 Bo’ralish. 4 So’hb. Ma’ruza Naz.mex. Matematika Ma’ruza matni 6 Mustahkamlik nazariyasi 4 So’hb. Ma’ruza Naz.mex. Matematika Darslik ma’r. matni 7 Egilish. 6 So’hb. Ma’ruza Naz.mex. Matematika Darslik 8 Statik aniqmas balkalar hisobi 4 So’hb. Ma’ruza Matematika Mexanika Darslik Jami 36 «Materiallar qarshiligi» fani bo’yicha reyting nazorati grafigi Ta’lim yo’nalishi: Mexanika 3 - kurs Umumiy o’quv soati: 56, shundan ma’ruza - 14 s, amaliyot - 10 s, labor. - 4 mus.bil. – 28 s. Ishchi o’quv dasturidagi mavzular tartib raqami (qo’shimcha topshiriq mazmuni) Umumiy soat Baxol ash turi Nazorat shakli Bali Muddati (xafta ) M a’ruz a A m al iy m as hg’ L abo ra tori y a M us ta qi l is h Ja m i Max. ball Sar. ball MQ asosiy tushunchalari Prizmatik sterjenning cho’zilishi va siqilishi, Kuchlanish turlari Referat 14 10 4 28 56 1-JB 1-OB Kundalik nazorat, davomat, nazorat ishi, laboratoriya ishi, uy ishi, kollokvium. himoya Og’zaki 35 35 39 may, 3-4 - hafta iyun 1- hafta Barcha boblar bo’yicha YaB Yozma ishi 30 jadval bo’y Jami: 14 10 4 28 56 100 55 9 «Materiallar qarshiligi » fani bo’yicha «mexanika» ta’lim yo’nalishi talabalari bilimining reyting tizimi asosida baholash mezonlari. Joriy nazoratlarda baholashlar mezoni (3-kurs) Jami 1 - JB Baholanadigan ish turlari 7 7 Darsga nazariy tayyorgarlik bilan kelish va faol ishtirok etish 7 7 Umumiy va yakka tartibdagi uy vazifalarini bajarish 7 7 Laboratoriya ishlarini bajarish va topshirish (har bir laboratoriya ishi uchun 5 balldan, 2 ta ish) 7 7 Мavzular bo’yicha test topshirish. 7 7 O’quv dasturiga qo’shimcha referat yozish, amaliy topshiriqlar bajarish va himoya qilish (mustaqil ta’lim) 35 35 10 Fan bo’yicha ilmiy konferensiya, olimpiada, tanlov va konkurslarda ishtirok etib, yuqori o’rinlarni (1-3) egallash yoki ilmiy maqola va risolalar chop etigan talabaga rag’batlantirish maqsadida 35 ball doirasida 10 balgacha qo’shimcha ball beriladi. 1. Uy topshiriqlari, laboratoriya ishlari va boshqa qo’shimcha topshiriqlarni bajarganligi uchun ball berishda topshiriqning to’g’ri, sifatli va muddatida bajarilishi, ijodiy yondashish, tushuntirib bera olish kabi jixatlarga aloќida e’tibor beriladi. Ushbu topshiriqlarning yozma bayoni uchun alohida daftar tutiladi. Download 5.05 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling