OnA tili abituriyentlar uchun eng qulay qo’llanma. [qilichev jahongir] fonetika

1)  –man, -san,  -miz, -siz, -di, –dir kesimlik qo‟shimchalari qo‟shimchalari urg‟u olmaydi.  

M: Boraman, o‘qiyapman, bolaman, yaxshisiz.  

Eslatma! 

–siz sifat yasovchi bo‟lganda urg‟u oladi: tuzsiz ovqat, suvsiz olma.

 

2)  –ma  fe‟lning  bo‟lishsiz  shakli:  bormadi,  kelma.    -ma  so‟z  yasovchi  bo‟lganda  urg‟u 

oladi: yasama(sifat), damlama(ot.) 

Eslatma!  Qo‟llanma,  qurilma,  qazilma,  qurama  kabi  so‘zlarning  oxirgi  bo‘g‘ini  (-ma) 

doim urg‘uli bo‘ladi. Chunki bu so‘zlarning fe‘l shkli yo‘q. 

3)  –mi, -chi, -a, -ya, -u, -yu, -ku, -da, -oq, -yoq, -gina, -kina, -qina, -ov, -yov, -dir.      

Sen-a?, bolamgina, kelgandir… 

---

 

12 

 

Eslatma!  –gina  otga  xos  erkalash  qo‟shimchasi  bo‘lsa  urg‘u  oladi,  yuklama  bo‘lsa 

urg‘u olmaydi.  –gina egalik, kelishik, ko‘plik qo‘shimchalaridan 

o

ldin kelsa 

o

tga xos 

erkalash, 

k

eyin kelsa yu

k

lama.    

bolaginam – erkalash,         Bolamgina – yuklama,