Urganch davlat universiteti Tarix fakulteti 192-guruh talabsi Xudayberganov Sarvarning Kurs ishi yuzasidan tayyorlagan taqdimot ishi
muhokamalami parlamentning tarixiy timsoli yoki uning shakllanishidagi
Download 0.66 Mb.
|
Xudayberganov Sarvar
muhokamalami parlamentning tarixiy timsoli yoki uning shakllanishidagiboshlang'ich bosqich sifatida qarab chiqish mumkin.Parlament rivojlanishining 2- bosqichi
sifatida maydonga kelish davriga taalluqlidir. Х11-ХШ asrlardagi Angliyaparlamenti birinchi bo'lib bunday rolni qo'lga kiritib, hatto mumtoznamuna sifatida tan olingan. Keyinchalik, X V I-X V II asrlarda parlamentpodsho huzuridagi Kengash vazifasini bajaravchi tabaqaviy-vakolatliidoraga aylangan.Parlament taraqqiyotining uchunchi bosqichi
boshlab, X IX asr oxirlari bilan bog'liq. Bu davrda parlamentarizmg'oyalari to'liq shakllanib bo'ldi. Yevropa faylasuflari Dj.Lokk, J.J.Russo,SH.Monteskye, Volterning ishlarida, shuningdek, 1787 yil AmerikaKonstitutsiyasi «otalari»ning siyosiy traktatlarida xalq suvereniteti,hukmdor va oddiy odamlar orasidagi ijtimoiy shartnoma g'oyasi ishlabchiqilgan edi. Hokimiyatning bo'linishi haqidagi ma’lum doktrinada qonunchiqaruvchi hokimiyat sifatida parlamentga muhim ahamiyat berildi.Binobarin, birinchi marta xalq vakillarining qonunchilik faoliyati bilan,qonunning saylovchilaming istak bildirishlari bilan bog'liqligi haqidaxulosaga kelishgan edi.Parlament rivojlanishining to’rtinchi bosqichi
ichiga oladi. Bu davrda parlament batamom davlat organi sifatidashakllanib bo'ldi. Saylov qonunlari parlament a’zolarini muntazam saylashasosini yaratadi. Parlament amalda yagona qonunchilik manbaiga aylanib,qonunni qabul qilish huquqi faqat unga berildi. O'sha vaqtda, parlament Institutlari qonun yaratish jarayoni, deputatlar maqomi, ijro organlari, partiyalar, matbuot bilan munosabatlar shakllana boshlanadi.Parlament rivojlanishining beshinchi bosqichi
va parlament ahamiyatining o'sishi bilan xarakterlanadi. Agar asmingbirinchi yarmida parlamentlar davlat tizimida o'zini isbotlashi kerakbo'lgan bo'lsa, urushdan keyingi yillarda, parlamentning ustuvorlikg'oyasi ommaviy tarzda tan olindi. Jahon hamjamiyati ushbu g'oyaninkafolatiga aylandi. Parlamentlar jamoatchilik fikrini faol aks ettirish vaunga ta'sir qilish orqali ijtimoiy hayotda to'liq ma'noda markaziy o'rinni egallaydi.Parlament tushunchasi
gani. Hokimiyatlar taqsimlanishi prinsipiga ko'ra, oliy qonunchilik vakolatiga ega va davlat organlari tizimida yuqori o'ringa egadir. Parla-mentarizmda hukumat parlament tomonidan tuziladi va uning oldida javobberadi. Parlamentarizm tarixi esa Angliyada 1215 yilda qabul qilingan“ Buyuk ozodlik Xartiyasi” dan boshlanadi. Parlamentarizmning bugungikundagi o'mini va ahamiyatini quyidagi xususiyatlarda ifodalashimizmumkin:Download 0.66 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling