Fe’lning mayl kategoriyasi


-sa shaklining «shart» ma’nosidan tashqari ifodalaydigan yana qator m a’nolari («payt», «istak», «iltimos», «sabab», «to‘siqsizlik» kabi) mavjud, ular shart mayli doirasida qaralmaydi


Download 106.02 Kb.
bet5/6
Sana17.06.2023
Hajmi106.02 Kb.
#1534311
1   2   3   4   5   6
Bog'liq
Zilola (3)

-sa shaklining «shart» ma’nosidan tashqari ifodalaydigan yana qator m a’nolari («payt», «istak», «iltimos», «sabab», «to‘siqsizlik» kabi) mavjud, ular shart mayli doirasida qaralmaydi.

  • -sa shaklining «shart» ma’nosidan tashqari ifodalaydigan yana qator m a’nolari («payt», «istak», «iltimos», «sabab», «to‘siqsizlik» kabi) mavjud, ular shart mayli doirasida qaralmaydi.

Buyruq-istak mayli shakllarining asosiy xususiyati - so'zlovchining istagi bilan bog'liq holdagi harakatga undash, shu harakatga da’vat etish, qo'zg'atishni ifodalash. U -ay, -gin, -sin, -aylik, -ing shakllari orqali yuzaga chiqadi: (boray), (borgin), (borsin), (boraylik), (boring(izlar)) kabi. Ifodalovchilar birlik va ko'plikda, shaxs va sonda farqlanadi. Buyruq-istak maylida:

  • Buyruq-istak mayli shakllarining asosiy xususiyati - so'zlovchining istagi bilan bog'liq holdagi harakatga undash, shu harakatga da’vat etish, qo'zg'atishni ifodalash. U -ay, -gin, -sin, -aylik, -ing shakllari orqali yuzaga chiqadi: (boray), (borgin), (borsin), (boraylik), (boring(izlar)) kabi. Ifodalovchilar birlik va ko'plikda, shaxs va sonda farqlanadi. Buyruq-istak maylida:
  • a) sof buyruq, da’vat, iltimos;
  • b) istak ma’nolari qorishadi.

Birinchi ma’no ikkinchi ((yo'qoling), (yondiring), (kuldirmagin)) va uchinchi shaxsga (borsin, borsinlar), ikkinchi ma’no esa so'zlovchining o'ziga qarata (boray, aytay) ifodalanadi. Buyruq-istak mayli ifodalovchilari bundan boshqa ma’nolari («to'siqsizlik», ma’no kuchaytirish va h.) ifodalashi ham mumkin. Ammo unda mayl UGM si tajallisi bo'lm aganda mayl ma’nosi doirasida o'rganilmaydi.

  • Birinchi ma’no ikkinchi ((yo'qoling), (yondiring), (kuldirmagin)) va uchinchi shaxsga (borsin, borsinlar), ikkinchi ma’no esa so'zlovchining o'ziga qarata (boray, aytay) ifodalanadi. Buyruq-istak mayli ifodalovchilari bundan boshqa ma’nolari («to'siqsizlik», ma’no kuchaytirish va h.) ifodalashi ham mumkin. Ammo unda mayl UGM si tajallisi bo'lm aganda mayl ma’nosi doirasida o'rganilmaydi.

Download 106.02 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling