Fizika,2 qism 20

M. PLANK

(1858–1947)

6 — Fizika,  II  qism

---

82

E  =  h × n  =  6,62 · 10

-19

  J,

mikrîzàrràlàr fizikàsi uchun hisîbgà îlish zàrur bo‘lgàn kàttàlikni

hîsil  qilàmiz.    Shuning  uchun  tàklif  qilgàn  gipîtåzàsi  àsîsidà

Plànk  tîmînidàn  tîpilgàn  fîrmulà  nàfàqàt  jismning  nurlànish

spåktrini to‘là tushuntirib bårmày, bàlki uning yordàmidà klàssik

fizikà qînunlàri, jumlàdàn, Ståfàn–Bîlsmàn và Vin qînunlàrini

hàm  hîsil  qilish  mumkin.

Fîtîn và uning õàràktåristikàlàri. Plànk gipîtåzàsi yorug‘lik

kvànti hàqidàgi tushunchàning pàydî bo‘lishigà îlib kåldi và u

fîtîn  dåb  nîm  îldi.  Fîtîn  quyidàgi  õàràktåristikàlàrgà  egà.

Fîtînning  enårgiyasi:

E

h

hc

=

=

n

l

,                (21.3)

màssàsi

m

E

c

h

c

h

c

=

=

=

2

2

n

l

,               (21.4)

impulsi

l

=

=

=

h

hv

c

p

mc

.                 (21.5)

Yuqîridàgi  ifîdàlàrdà  n

l

=

c

  ekanligi  e’tibîrgà  îlingàn.

c = 3 · 10

8

  m/s  –  yorug‘likning  bo‘shliqdàgi  tåzligi.

Fîtîn yorug‘lik tåzligigà tång bo‘lgàn tåzlik bilàn hàràkàtlànàdi.

Uni såkinlàshtirib hàm, tåzlàtib hàm bo‘lmàydi. Shuning uchun

fîtînning  tinchlikdàgi  màssàsi  to‘g‘risidà  gàpirish  mà’nîgà  egà

emàs.