Ilmiy-metodik jurnali scientific-methodical journal ministry of public education of the

Skandinaviya olimlari (B.O.Lundval, B.Yonson, B.Asxaym, A.Izakson) – klaster-
ning evolyutsion rivoji bir qator bosqichlardan o‘tishi, ya’ni “tug‘ilishidan tugagunicha” – 
bu shundan dalolat beradiki, evolyutsion nazariya imkoniyatidan foydalanish “klaster” 
nazariyasini bildiradi, degan mulohazaga kelgan.
klaster nazariyasi ilmiy jarayonga marketing strategiyasi shaklida, davlat, hudud-
lar va mintaqalar korxonalarining bozordagi raqobat muhitida g‘olib bo‘lishlarini ta’min-
lovchi g‘oya-usuli sifatida kirib keldi.
Rivojlangan mamlakatlarda innovatsion iqtisodiyotni shakllantirish va boshqarish-
da klasterlardan foydalanish bo‘yicha ma’lum tajriba to‘plangan.
Yevropa ittifoqi mamlakatlari va AqShda bu strategiya keng qo‘llanilmoqda. klas-
terlar soni Buyuk Britaniyada 168 ta, Gollandiyada 20 ta, Germaniyada 32 ta, AqShda 
380 ta, Daniyada 34 ta, Fransiyada 96 ta, Italiyada 206 ta, Finlyandiyada 9 ta, Hindis-
tonda 106 tani tashkil etadi. Daniya, Finlyandiya, Shvetsiya sanoatini klasterlar to‘la 
egallagan.
Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyevning “Birinchi darajali e’tibor mamlakatimiz iqti-
sodiyotining raqobatbardoshligini oshirish bo‘yicha dastur tayyorlashga va uni amalga 
oshirishga qaratilishi zarur” degan ko‘rsatmalarini yuqori darajada amalga oshirishda 
xalqaro amaliyotda sinalgan “klaster” nazariyasiga asoslangan tajribadan foydalanish 
sanoat istiqbolida muhim ahamiyat kasb etadi.
 Har qanday mamlakat, hudud yoki vi-
loyat iqtisodiyotining raqobatbardoshligi, eng avvalo, ishlab chiqarayotgan tovarlarini 
mahalliy va jahon bozorlaridagi raqobatbardoshligi, ya’ni xaridorgirligi bilan aniqlanadi. 
Mamlakatning ta’lim tizimidagi islohotlar va barcha ilmiy, ma’naviy-ma’rifiy rivojlanish-
larning yakuniy ko‘rsatkichi ham tovarlar va xizmatlarimizning zamonaviy bozorlarda 
raqobatbardoshligining ta’minlanishi bilan baholanadi.
O‘zbekistonda birinchi bo‘lib A. Bekmurodov va Yang Son Belar “O‘zbekiston teks-
til sanoatini rivojlantirish strategiyasiga klaster yondashuvi bo‘yicha ilmiy tadqiqot olib 
borganlar. Ularning tadqiqotlarida chet mamlakatlarda iqtisodiyotni rivojlantirish bo‘yi-
cha  klasterlardan  foydalanish  loyihalari  tavsiflanib, Amerikada  axborot-kommunikat-

---

110