Ilmiy-metodik jurnali scientific-methodical journal ministry of public education of the

Ta’lim klasteri bu – bir tomondan, sanoat korxonalari bilan tarmoqqa oid xusu-
siyat  va  sheriklik  munosabatlarini  birlashtirgan  o‘zaro  bog‘liq  kasb-hunar  ta’lim  mu-
assasalari majmuini tashkil etadi; ikkinchidan, fan-texnologiya-biznesning innovatsion 
zanjirida, asosan gorizontal bog‘langan zanjirda joylashgan, o‘rganish, o‘zaro tajriba 
almashish va o‘z-o‘zini aniqlash vositalaridir.
Ta’lim tizimiga klasterli yondashishni qo‘llashda quyidagi nazariy va metodik qoi-
dalarga rioya qilish kerak:
– klaster – innovatsion texnologiyalar asosida atrof-muhitni muhofaza qilish va ish-
lab chiqarish vazifalarini bir-biriga bog‘liq holda hal etish, bir vaqtda, bir-biriga bog‘liq 
bo‘lgan turli sohalarga mansub geografik jihatdan zich yashayotgan o‘zaro bir-birini 
to‘ldiruvchi bozor subyektlarining tizimini anglatadi;
– “klasterlar korxona va tashkilotlarning yaqinligi jamoatning muayyan shakllari 
mavjudligini va o‘zaro ta’sirning chastotasi va darajasini oshiradigan geografik min-
taqada kuzatiladigan tarmoq shaklidir”;
– klasterning oxirgi ta’rifi, tarmoq shakli sifatida, klasterlar fenomenining muhim ji-
hatini tavsiflaydi, bu klasterlarni identifikatsiyalashda va ularning tizimini shakllantirish-
da amaliy ahamiyatga ega;
– klasterlar turli darajadagi yetuklik rivojlanish bilan tavsiflanadi. Ularni “kuchli”, 
“barqaror”, “potensial” va “yashirin” klassifikatsiyalarga ajratish mumkin;
– “kuchli klaster” ishlab chiqarish aylanishining eng muhim bosqichlarini, raqobat-
bardoshlik  va  barqaror  raqobat  afzalliklarini  yaratuvchi  ishtirokchilar  o‘rtasidagi  faol 
raqobatni aks ettiruvchi samarali tuzilma bilan tavsiflanadi.
Demak,  o‘quv-ishlab  chiqarish  majmualari  faoliyatiga  klaster  tizimini  joriy  etish 
 uchun quyidagilarni amalga oshirish kerak:
– kasb-hunarlar bo‘yicha malaka talablari, o‘quv rejalari va dasturlarini takomil-
lashtirish;
– o‘quvchilarning kasb-hunar o‘rganishlari uchun zarur shart-sharoitlarni yaratish;
–  ishlab  chiqarish  korxonalari  va  O‘ICHM  o‘rtasida  uyg‘unlashgan  hamkorlikni 
ta’minlash;
– O‘ICHMni bitirgan o‘quvchilarni ta’limning keyingi bosqichiga yoki ishlab chiqa-
rish, xizmat ko‘rsatish faoliyatiga yo‘naltirishga ko‘maklashish;
– “kasb-hunar ta’limi to‘g‘risida”gi yangi qonun loyihasini ishlab chiqish va unda 
O‘ICHMlarning huquq va majburiyatlarini belgilash;
– zamonaviy kasb-hunar bo‘yicha darsliklar, o‘quv qo‘llanmalar, elektron vositalar 
yaratish;
–  amaliy  mashg‘ulot,  ishlab  chiqarish  va  xizmat  ko‘rsatish  uchun  mustahkam 
moddiy-texnik bazani tashkil qilish;
– mohir ustalar, hunarmandlar, ishbilarmonlar, tikuvchilar, novvoylar  va boshqa 
kasb egalarining ish tajribalaridan foydalanish;

---

112