Interfaol ta’lim metodlari

O’qitish metodlari

Dars berish metodi	O’rganish metodi
Axborot berish – bayon qilish	Ijro etish
Tushuntirish	Reproduktiv
Ko’rsatma berish – amaliy	Produktov – amaliy
Tushuntirish – ishontirish	Qisman ijodiy
Ishontirish	Ijodiy

O’qitishning polinar, ya’ni ko’pqirrali tasnifi bilimlar manbai, bilish faolligi darajasi, o’quv bilimlarining mantiqiy yo’llari va o’qitishning monologik, hamkorlik va dialogik metodlar yiindisidan tarkib topadi (2-jadval).
2-jadval

Monologik metodlar	Hamkorlik metodlari	Dialogik metodlar
Ma’ruza	Individual (o’zaro)	Suhbat
Hikoya	Guruhli	Munozara
Namoyish qilish	Frontal	Muzokara
	Jamoa (kollektiv)

Pedagogik adabiyotlarda oliy ta’lim muassasalarida o’qitish metodlarining quyidagi uch guruhi mavjudligi bayon etilgan:

• 
  o’quv-bilish faoliyatini tashkil etish va amalga oshirish metodlari ( -jadval);
  
• 
  o’quv-bilish. faoliyatini motivastiyalash va stimullash metodlari (-jadvach);
  
• 
  o’quv-bilish faoliyatining samaradorligini nazorat qilish va o’z-o’zini nazorat qilish ( 3-jadval).
  

3-jadval
O’quv-bilish faoliyatini tashkil etish va amalga oshirish metodlari hamda asoslari

Ifodali, ko’rgazmali, amalii metodlar	Induktiv va deduktiv metodlar	Reproduktiv va muammoli- ijodii metodlar	O’qituvchi rahbarligida mustaqil ish metodlari
Manbalar	Mantiq	Tafakkur	Boshqaruv

4 -jadval
O’quv-bilish faoliyatini motivainyalash va stimullash metodlari

O’rganishga qiziqish uyotishni stimullash va motivastiyalash metodlari

O’rganishda burch va mas’uliyatni stimullash va motivastiyalash metodlari

5-jadval
O’quv-bilish faoliyatining samaradorligini nazorat qilish va o’z- o’zini nazorat qilish metodlari

Ogzaki nazorat qilish va o’z-o’zini nazorat qilish metodlari

Yozma nazorat qilish va o’z-o’zini nazorat qilish metodlari

O’z-o’zini nazorat qilishning laboratoriya-amaliy metodlari

Shunday qilib, kasbiy ta’lim didaktikasi tamoyillariga muvofiq ishlab chiqilgan metodlar va alohida funkstional yondashuv metodlari tizimini yaratish uchun tegishli ta’lim muassasasidagi pedagogik faoliyat asos bo’lib xizmat qiladi. Unda qo’llaniladigan kasbiy ta’lim metodlari didaktik maqsadlarga erishishning nisbatan alohida yo’llari va metodlari sifatida namoyon bo’ladi.
Oliy ta’lim muassasalaridagi o’qitish metodlari o’ziga xos xususiyatga ega bo’lib, nafaqat dars berish usullari va uslublarini birlashtiradi, balki ular bilimlarni o’zlashtirishning o’quv va ilmiy faoliyatga yo’naltirilgan tizimini ham anglatadi. Shunday savol tug’iladi: oliy ta’lim muassasalaridagi o’qitish metodlari maktab, akademik listey va kasb-hunar kollejidagi o’qitish metodlaridan qay jihatlari bilan farqlanadi?
Maktab, akademik listey va kasb-hunar kollejida fan asoslari o’rganiladi. Oliy ta’lim muassasasida talaba zamonaviy fanni o’rganadi va ixtisoslik bo’yicha ta’lim oladi. Shuning uchun ham oliy ta’lim muassasalaridagi o’qitish metodlari bilimlarni etkazish va anglashning usullarigina emas, balki fan taraqqiyoti jarayoniga tobora kirib borish, uning metodologik va g’oyaviy asosini ochish metodi hamdir.
Oliy ta’lim muassasalaridagi o’qitish metodlarini asoslashda didaktika bilan shug’ullanuvchi olimlar oliy ta’lim muassasalaridagi o’quv jarayonining o’ziga xos xususiyatlari va talabalarning bilish faoliyatini qamrab oladilar hamda talabalarning kasbiy va shaxsiy tayyorgarligi masalalariga katta ahamiyat beradilar. Talabalarning faol ijodiy bilish faoliyati hamda ularning mustaqil ishlaridan iborat kasbiy ta’lim jarayoni ta’lim metodlarining o’qitish metodlari va o’rganish metodlaridan iborat ikki guruhini bir-biridan farqlashni taqozo qiladi: