Kimyoviy texnologiya

Uglevodorodlardan sintez gaz olish texnologiyasi. 
Sintez gaz olish texnologiyasini birinchi bo’lib 1923-yil nemis 
xemiklarFisher va Tropsha tomonidan Germaniyada ikkinchi jahon urushi vaqtida 
aviatstionniy yoqilg’i ishlab chiqarilgan.

---

Hozirgi vaqtda sintez gazni ishlab chiqarishda katta qiziqish bo’lmoqda.
Sanoatga GTL qurilmalarining kerib kelishi ko’pgina neft gaz korxonalari 
e’tiborini ilgari ishlatilgan gaz zaxiralariga qaratdi. Gaz zaxiralari ilgari 
ishlatilmaganligi sababli ularning ekalogik jihatdan qulaymastligi va transport 
masalasining yuqligidir. Suyuq gazni trasportlarga quyish gazga nisbatan oson. 
Bundan tashqari, neft konlari atrofida fakel yoqstiladigan gazlar ekologiyaga katta 
zarar etkazadi va gaz ishlab chiqaradigan davlatlarga katta ziyon etkazadi. 
Butun dunyo miqyosida sintez gaz olishning birinchi bosqichi murakkab 
jarayon ko’p energiya saflanishi va qimmat bo’lganligi sababli sintez-gaz 
generatorini yaratish muhim masalalardan biri hisoblanadi.
Ishlab chiqarish unumdorligi va texnologiya taqdimoti “yangi energitek 
texnologiya” nomli yuqori temperaturalar instituti RAN qoshidagi ilmiy tajriba 
kompleksida, ZAO “yangi katalitik texnologiyalar” ishtirokida o’tkaziladi. 
Agregat tayanch punkiti sifatida metandan sintez gaz olish uchun 
modifekatsiyalangan dizelli dvigatelga asoslangan siqish ximiya reaktori 
tanlangan. 
Ishlab chiqarishda nazariy jihatdan asosiy muammo zanjir reaksiyasini hosil 
qilish, gaz va havo aralashmasida oksidlanish koeffestenti 0,4-0,5 ulush oralig’ida 
bo’lmasligi kerak.
Bizga ma’lumki, shu oraliqda yonish jarayoni kam bo’ladi. Qiymati 0,4-
0,5dan yuqori bo’lsa, portlash ehtimoli oshadi. 
Texnologik rejada bu qiyin muammodan tashqari yana bir muammo borki, 
dizel yoqilg’isi ishlab chiqarishda modifikatsiyalangan ketma-ket tartibda 
joylashgan silindrlarni boshqarishga muammo bo’ladi.