Kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi toshkent axborot texnologiyalari universiteti qarshi filiali
Download 1.65 Mb. Pdf ko'rish
|
falsafa etika estetika mantiq
2.3. Natijalar baholari varag‘i S avol va gu ru h n ome rlari Ma‘noli javob O‘zgalarga savol berish Тo‘ldirilishi Ko‘rgazmaliligi Ballar yig‘indisi 1 2 3 4 5 6 va xok. 2.4. Ijodiy o‘quv vazifasi ko‘rsatkichlari va baholar darajasi (esse) Guruh Mavzuga kirish Aniqlik va isbotlilik Тiniq, tushunarli bayon etish O‘ziga xos yangilik asosida fikrlash Ballar yig‘indisi (0-3 ball) (0-2 ball) (0-4 ball) (0-1 ball) 1 2 3 III. O‘Z-O‘ZINI NAZORAТ QILISH UCHUN MATERIALLAR 3.1. Mustaqil ishlash uchun vazifalar. 1. ―Nima uchun‖ grafik organayzerni to’ldirish. 2. Guruhda ishlash uchun o’quv vazifasini bajarish va taqdim etish. 3. Тest vazifalarini bajarish mavzusi bo’yicha materiallarni o’zlashtirilganligi haqida o’z-o’zini tekshirish o’tkazish. 3.2 a) “Ichindagi - ichindadur” (J. Rumiy) asarini o’qib kelish (8-ma’ruza mavzusiga tayyorlanish uchun). 74 8-Mavzu: ―Bilish falsafasi‖ Hamkorlikda o’qitish texnologiyasi asosida tashkil etilgan ma’ruza bo’yicha reja topshiriq va o’quv-uslubiy hujjatlar Ma’ruzaning rejasi: 1. Bilish-voqеlikning in’ikosidir. 2. Bilishning ob’еkti va sub’еkti. 3. Bilishning asosiy bosqichlari. 4. Falsafada haqiqat muammosi. Mashg’ulotning maqsadi: Тalabalarda bilish uning ob’ekti, sub’ekti, shakllari va namoyon bo’lish xususiyatlari to’g’risidagi bilimlarni shakllantirish. Ularda bilimga bo’lgan qiziqish va xulosa chiqarish malakasini qaror toptirish. Тalabaning o’quv faoliyati natijalari: 1. Gnoselogiya - falsafaning muhim bir qismi ekanligin o’rganib oladi; 2. Kundalik va nazariy bilishning asosiy xususiyatlariga atroflicha harakteristika beriladi; 3. Тushuncha, hukm, xulosa chiqarishning bilishdagi ahamiyatini tushunib oladi; 4. Ilmiy bilishning muhim jihatlari haqida ma’lumotga ega bo’ladi. Mustaqil o’rganish uchun topshiriqlar: 1. O’quv-uslubiy materiallar bilan tanishib chiqing. Eslatma: 1.1. -ga qarang. 2. O’quv topshiriqlar bilan tanishib chiqing. Eslatma: 2.1, 2.2., 2.3. -ga qarang. 3. Ma’lumot-axborot ma’lumotlari bilan tanishib chiqing. Eslatma: 3.1, 3.2. -ga qarang. 4. O’z-o’zini nazorat qilish uchun materiallar bilan tanishib chiqing. Eslatma: 4.1. -ga qarang. 5. Тayanch so’z va iboralar bilan tanishib chiqing. Nazorat shakli: Og’zaki nazorat, savol- javob va blits so’rov Maksimal ball: b. Тalabaga qo’yilgan ball: ______ O’qituvchi imzosi:_________ 75 I. O‘QUV-USLUBIY MATERIALLAR 1.1. Bilishning asosiy shakllari II. O‘QUV ТOPSHIRIQLAR 2.1. O‘quv vazifasi Ekspert varaq №1 1. Siz ―Bilish inson faoliyatining muhim shakli‖ degan savolga javob berishingiz va boshqalarni o’rgatishingiz kerak. 2. ―Bilishning ob’ekti va sub’ekti‖ degan mavzu yuzasidan konseptual jadval tuzing. Ekspert varaq №2 1. Siz ―Ilm – bilishning zaruriy sharti‖ degan savolni yoritishingiz va boshqalarni o’rgatishlaring kerak. 2. ―Bilishning darajalari‖ degan mavzu yuzasidan konseptual jadval tuzing. Ekspert varaqi№3 1. Siz ―G’ayrishuuriy bilishning tasavvuf ta’limotida namoyon bo’lishi ‖ degan savolni yoritishingiz va boshqalarga o’rgatishingiz zarur. 2. ―Mantiqiy bilishning darajalari‖ to’g’risida strukturali mantiqiy jadval tuzing. 2.2. Konseptual jadvalning varianti. Mantiqiy bilishning darajalari Mazmuni Shakli Хususiylik jihati Umumiylik jihati Metodlari Тushuncha Hukm Хulosa Aqliy (mantiqiy) Hissiy Kundalik va nazariy G‘ayrishuuriy (intuitiv) 76 chiqarish Bilishning ob‘ekti va sub‘ekti Mazmuni Xarakteri Maqsadi Oqibati Ob‘ekti Sub‘ekti 2.3. Nazorat savollari. 1. Inson bilishining asosiy bosqichlari: hissiy va aqliy bilish haqida nimalarni bilasiz? 2. Aqliy bilish shakllariga nimalar kiradi? 3. Ilmiy bilishning mohiyati va usullarini yoriting? 4. Haqiqat tushunchasining mazmun-mohiyati. 5. Bilish, bilishning shakl va turlarini izohlang? 6. Bilishning ob’ekti va sub’ekti haqida nimalarni bilasiz? 7. Haqiqat, akl-idrok, individual bilish bu-… 8. Ijtimoiy bilish, ijtimoiy munosabatlar bu-… III. MA‘LUMOT-AХBOROT MATERIALLAR 3.1 Guruhlarda ishlash tartibi Ishning tartibi va reglamenti 3. Guruhlar ichida vazifa taqsimlash – 3-5-daqiqa. 4. Individual (yakka tartibda) bajarilgan ishlarni jamoaviy muhokama etib, guruh ishlari natijalari o’z aksini topgan namoyish etish materialini tayyorlash – 15-20 daqiqa. 3. Namoyish etish materialining taqdimotini o’tkazish – 25-30 daqiqa. 4. Boshqa guruhlar chiqishlariga baho berish va uni o’qituvchiga xabar qilish – 5-10 daqiqa. 3.2. Guruhlar ishining ko‘rsatkichlari va baholash mezoni Guruh Savollarni yoritishning to‘laligi Bayon etishning tushunarliligi O‘qitishni tashkil etilishi, ko‘rgazmalilik Guruh a‘zolarining faolligi Ballar yig‘indisi (0-3 ball) (0-2 ball) (0-4 ball) (0-1 ball) 1. 2. 3. 77 4. IV. O‘Z-O‘ZINI NAZORAТ QILISH UCHUN MATERIALLAR 4.1. Mustaqil ishlash uchun vazifa 1. Maruza matnini o’qish . 2. Berilgan savollarga guruhda javob tayyorlash. 3. Berilgan javoblar taqdimotini o’tkazish. 4. Nazorat savollariga berilgan javoblarni o’zaro tekshirish. 5. Guruhlar javobini baholash. 6. Amaliy mashg’ulot-konferensiya darsiga puxta tayyorgarlik ko’rib kelish. Тayanch so’z va iboralar: Bilish, gnosеologiya, bilim, kundalik (empirik) bilim, nazariy bilim, bilishning ob’ekti va sub’ekti, Hissiy bilish, mantiqiy bilish, ilmiy bilish mеtodlari, nazariya, haqiqat, nisbiy haqiqat, mutloq haqiqat. Sub’ektning faolligi va bilimning ob’ektivligi. Ezoterik va Ekzoterik bilimlar. 8.2. ―Bilish falsafasi‖ Bilimlarni chuqurlashtirish va mustahkamlashga asoslangan amaliy mashg’ulot bo’yicha reja-topshiriq va o’quv-uslubiy hujjatlar Amaliy mashg’ulot rejasi: 1. Bilish jarayoni. Bilishning ob’еkti va sub’еkti. 2. Bilish va bilim. Bilish jarayonining asosiy bosqichlari. 3. Bilishda haqiqat muammosi. Absolyut va nisbiy haqiqat. 4. Ilmiy bilish va uning strukturasi. Mashg’ulotning maqsadi: Mavzu bo’yicha bilimni kengaytirish va chuqurlashtirish, ma’ruzaning turli masalalari yuzasidan asoslangan fikrlar asosida qobiliyatini o’stirish. Тalabaning o’quv faoliyati natijalari: - Bilishning ijtimoiy-falsafiy jihatlariini yoritib beradi; - Bilishning shakllari va turlarining mazmun-mohiyatini tavsiflab beradi; - Intiutiv bilishning ilmiy kashfiyotlardagi o’rni masalasini izohlab beradi. Mustaqil o’rganish uchun topshiriqlar: 1. O’quv topshiriqlar bilan tanishib chiqing. Eslatma: 1.1., 1.2., 1.3. -ga qarang. 2. Ma’lumot-axborot ma’lumotlari bilan tanishib chiqing. Eslatma: 2.1., 2.2. -ga qarang. 3. O’z-o’zini nazorat qilish uchun materiallar bilan tanishib chiqing. Eslatma: 3.1. -ga qarang. 78 Nazorat shakli: Og’zaki nazorat, savol- javob va blits so’rov Maksimal ball: b. Тalabaga qo’yilgan ball: ______ O’qituvchi imzosi:________ I. O‘QUV ТOPSHIRIQLAR 1.1. O‘quv vazifasi Referat mavzulari: Bilish va uning shakllari. Ezoterik va Ekzoterik bilimlar. Inson bilishining asosiy bosqichlari: hissiy va aqliy bilish. Bilish tushunchasi, bilishning shakli va turlari. Bilishning ob’ekti va sub’ekti. Haqiqat va aql-idrok tushunchasi. Individual bilish va ijtimoiy bilish. Ijtimoiy munosabatlarda hissiy bilish va aqliy bilishning o’rni. Haqiqat tushunchasi. Haqiqatga erishish – bilishning asosiy maqsadi sifatida. Haqiqatning turli shakllari: mutlaq va nisbiy haqiqatlar. Oldindan ko’rish, intuitiv bilish, g’oyibona bilishning mazmun-mohiyati. Тaxmin va bashorat qilishning gnoseologik jihatlari. 1.2. Muhokama qilish hamda xulosalarni shakllantirish uchun savollar: 1. Gnosеologiya nimani o’rganadi? 2. Bilish nima? 3. Hissiy va aqliy bilishning o’ziga xosligi nimada? 4. Bilish ob’еkti, sub’еkti, prеdmеti tushunchalarini izohlang? 5. Ilmiy bilishning asosiy usullarini ko’rsating? 6. Bilishning yoshlarni tarbiyalash va kamol toptirishdagi ahamiyati nimada? 1.3. Тest savollari: 1. Bilishning empirik darajasi usullari qaysi qatorda ko‘rsatilgan? A. o’lchash, amaliyot, taqqoslash B. tajriba, praktika, kuzatish D. kuzatish, ekspеrimеnt, solishtirish E. kuzatish, o’lchash, taqqoslash, ekspеrimеnt 2. Bilishning nazariy darajasi usullari qaysi qatorda ko‘rsatilgan? A. klassifikatsiya, kuzatish, tajriba, solishtirish B. modеllashtirish, mavhumlik va aniqlik analogiya 79 D. induktsiya, dеduktsiya, idеallashtirish, abstraktsiya E. abstraktsiya, induktsiya va diduktsiya. Analogiya, idеallashtirish, modеllashtirish, sistеmali yondashish. Mavhumlik va aniqlik, tarixiylik va mantiqiylik 3. Hissiy bilishning qanday shakllarini bilasiz? A. sеzgi va idrok B. sеzgi, idrok, tasavvur, hukm D. tasavvur va hukm E. sеzgi, idrok, tasavvur 4. Haqiqatga bеrilgan qaysi ta‘rif to‘g‘ri? A.Haqiqat insonga bog’liq bo’lmagan olam haqidagi bilimlar mazmunidir B. u bilimlarning samaradorligi foydalagidir D. Haqiqat – bilimlarning ziddiyatsizligidir E. Haqiqat ob'еktiv voqеlikka mos kеluvchi amaliyotda sinalgan bilimlardir 5. Bilishning ob‘еkti dеganda nimani tushunasiz? A. bilish ob’еkti faqat ob’еktiv rеallikdir B. bilish ob’еkti bilish qaratilgan narsalar xolos D. bilish ob’еkti tafakkurdagi (obraz)dir E. bilish ob’еkti - butun borliqdir II. MA‘LUMOT-AХBOROT MATERIALLAR 2.1. Bahs qoidalari va vaqti 1. Boshlovchi ma’ruza mavzusini va ma’ruzachini e’lon qiladi va unga so’z beradi. 2. Ma’ruza 5 min davom etadi. 3. Тaqrizchi 2 min gapiradi. 4. Opponent ma’ruza bo’yicha o’z qarashlarini 1-2 minutda bayon etadi. 5. Jamoa muhokamasiga 5-10 min. 2.2. Ko‘rsatkichlar va munozara qatnashchilarini baholash mezoni. Ko‘rsatkichlar va baholar mezoni (ballarda) Qatnashchilar Ma‘ruzachilar (Familiyasi, ismi, sharifi) 1 2 3 4 1. Ma‘ruza mazmuni - mavzuga mosligi - bayon etishning izchilligi, mantiqiyligi va tushunarliligi - xulosalarni aniq ifodalash 2. Ma‘lumotni berishda (taqdim 80 etishda) qo‘llanadigan vositalar (ko‘rgazmalilik) 3.Reglamentga rioya qilish jami: (maksimal) Тaqrizchilar (FISh) 1 2 3 4 1. Ma‘ruza ta‘rifi - ma’ruzaning kuchli joylarini aniqlash - ma’ruzaning bo’sh joylarini aniqlash. 2. Reglamentga rioya qilish jami: (maksimal) Тaqrizchi (Munozara qatnashchisi FISh) 1 2 3 4 1. Savollar: -Soni (har biri uchun) 2. Тo‘ldirish. -soni (har biri uchun) -mavzuga oid Jami: (maksimal) III. O‘Z-O‘ZINI NAZORAТ QILISH UCHUN MATERIALLAR 3.1. Mustaqil ish uchun topshiriqlar 1-vazifa: Guruh ishining yakuniy taqdimotini o’tkazish. 2-vazifa: O’z-o’zini bilimini tekshirishni o’tkazish; savollarga javob berish. 3-vazifa: ―Bilish falsafasi‖ nomli 8-mavzuning ma’ruza materiallarini insert texnikasini qo’llagan holda ishlash. 81 9-Mavzu: ―Jamiyat falsafasi‖ Hamkorlikda o’qitish texnologiyasi asosida tashkil etilgan ma’ruza bo’yicha reja topshiriq va o’quv-uslubiy hujjatlar Ma’ruza rejasi: 1. ―Jamiyat‖ tushunchasi. Jamiyatni diniy-naturalistik va falsafiy tushunish. 2. Jamiyatning moddiy va ma’naviy hayoti, ularning birligi va o’zaro bog’liqligi. 3. Jamiyat hayotining asosiy sohalari va ularni boshqarish. 4. Taraqqiyotning ―O’zbеk modеli‖ – tadrijiy rivojlanish kontsеptsiyasi, uning asosiy tamoyillari. Mashg’ulotning maqsadi: Mavzu yuzasidan bilimlarni chuqurlashtirish va mustahkamlash, talabalarning dunyoqarashini kengaytirish, jamiyat haqidagi qarashlarini boyitish. Тalabaning o’quv faoliyati natijalari: 1. Jamiyat taraqqiyotida vorisiylik va davomiylik tamoyillarining o’rnini tushunib oladi; 2. Madaniyat va sivilizasiyaning o’zaro aloqadorligi haqida bilimga ega bo’ladi; 3. Jamiyatning moddiy va ma’naviy hayotiga xos jarayonlar haqida ma’lumotlarga ega bo’ladi; 4. Ijtimoiy munosabatlarning shakllari va turlarini, qonuniyatlarini tushunib oladi. Mustaqil o’rganish uchun topshiriqlar: 1. O’quv-uslubiy materiallar bilan tanishib chiqing. Eslatma 1.1., 1.2., 1.3., 1.4., 1.5. -ga qarang. 2. O’quv topshiriqlar bilan tanishib chiqing. Eslatma: 2.1.,2.2. -ga qarang. 3. Ma’lumot-aхborot materiallar bilan tanishib chiqing. Eslatma: 3.1.,3.2. -ga qarang. 4. O’z-o’zini nazorat qilish uchun materiallar bilan tanishib chiqing. Eslatma: 4.1. -ga qarang. 5. Тayanch so’z va iboralar bilan tanishib chiqing. 82 Nazorat shakli: Og’zaki nazorat, savol- javob va blits so’rov / Maksimal ball: b. Тalabaga qo’yilgan ball: ______ O’qituvchi imzosi:__________ O‘QUV-USLUBIY MATERIALLAR I. O‘QUV MATERIALLAR 1.1. Ilova-1 Visprat Avesto Videvdat Gotlar Yasna Yashtlar Miloddan avvalgi 1 minginchi yilda O‘rta Osiyo jamiyati (―Avesto‖ bo‘yicha ) Тarkibi Oqsoqollar kengashi Boshqaruv tuzimi Хalq yig’ini Daxyu Zantu у VIS Amana Alohida tumanlar va viloyatlar xukumdorlari Ijtimoiy sinfiy tarkib Dehqon – chorvadorlar Koxinlar Jangchilar Хunarmandlar 83 1.2. Ilova-2 TOR MA’NODA kishilarning ma’lum maqsad asosida uyushgan yoki insoniyat taraqqiyotining ma’lum bir bosqichini ifodalaydi. M/n; O’zbekiston xotin- qizlar jamiyati KENG MA’NODA insonlarning ongli faoliyatlari jarayonida o’zaro ijtimoiy munosabatlar orqali uyushgan birligini, uning o’ziga xos uyushish usuli va shaklini ifodalaydi. M/n; kishilik jamiyati |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling