Ta’lim xarajati
Kollejlar xarajati
Ijtimoiy xarajatlar
Moliyalashtirishning 3 ta usuli bor:
1. O‘zini o‘zi moliyalashtirish, bu usul kommersiya korxonalari
va tashkilotlariga xos, bular o‘z xarajatini o‘zi topgan pul bilan
qoplaydi.
2. Budjetdan moliyalashtirish. Bunda xarajatlar uchun zarur pul
budjetdan beriladi. Shu usulda pul bilan ta’minlanuvchi tashkilotlar
budjet tashkilotlari deb yuritiladi. Bular jumlasiga kollejlar ham kiradi.
Kollejlar xarajatining manbayi quyidagi chizmada ko‘rsatilgan:
Defitsit va profitsit YAIM ga nisbatan foizlarda hisoblanadi. O‘zbekiston
budjeti 2009-yil profitsitli bo‘lib, bu YAIM ning 0,2% iga teng bo‘ldi.
3. Homiylar tomonidan moliyalashtirish. Bunda xarajatlar homiy-
lar xayr-u ehson qoidalari asosida ajratgan pul bilan qoplanadi.
Homiylikni davlat, firmalar, banklar va ayrim puldor shaxslar amalga
oshiradilar. Moliyalashtirishning turli usullari bir vaqtning o‘zida
101
birgalikda qo‘llanishi ham mumkin. Ammo bozor qoidalariga ko‘ra
o‘zini o‘zi moliyalashtirish ustuvorlik qilishi kerak.
10.5. Banklar
Hammaning pul bilan bog‘liq ishi bank orqali bitadi, chunki
iqtisodiyotdagi pul oqimini banklar boshqaradi. Bank nima?
Bank pul yuzasidan bo‘lgan aloqalarga xizmat qiluvchi moliya
instituti, ya’ni muassasadir.
Bank ham firma, u tadbirkorlik qiladi, lekin boshqalardan farqliroq
u faqat pul bilan ishlaydi. Pul iqtisodning qoni bo‘lsa, bank uning
yurak-tomir qismi bo‘lib, hamma a’zo-yu hujayralarni oziqlantirib
turadi. Shu sababli, iqtisodning tirikligi bank bilan. Bank ishi — pul
olamidagi biznesdir. Bank ishi bilan shug‘ullanuvchilar bankirlar —
Do'stlaringiz bilan baham: |
