Kurslar Izlash

[Losorifmik hisob-kitoblarni ganday amalsa oshirasiz?]
[OH^-] va pOH ning bog‘liqligi
Suvli eritmaning pOH qiymati ham [OH ] orqali topiladi:
pOH = — log[OH^-] (2a tenglama)
Misol uchun, [OH ] = 1 x 10 ¹² M bo'lgan eritma bor, eritmaning pOH qiymatini 2a tenglama yordamida aniqlaymiz:
pOH = - log(l x 10^-12) = 12,0
Eritmaning pOH qiymati berilganda [OH ] ni ham topishimiz mumkin:
Iq-pQK ₌ [_0H-] (_2b tenglama)
pH va pOH ning bog‘liqligi
H va OH ning muvozanatdagi konsentratsiyalariga asoslanib 25 °C da har qanday suvli eritma uchun quyidagi tenglama o'rinli deyish mumkin:


(3 tenglama)
pH + pOH = 14
Ushbu tenglama pH va pOH qiymatlarini o'zaro almashtirishda foydalanilishi mumkin. la/b tenglamalar va 2a/b tenglamalar yordamida pOH va/yoki pH ni [OH ] va [H⁺] bilan bog'lashimiz mumkin. Ushbu tenglamaning kelib chiqishini bilish uchun suvning ionlanishi haaidagi maqolani ko‘rib chiqing.
1-misol: kuchli asos eritmasining pH qiymatini aniqlash
1,0 mmol NaOH dan foydalanib, 25 °C da 1,0 Z eritma tayyorlasak, ushbu eritmaning pH qiymati qanday boladi?
NaOH eritmasining pH qiymatini [OH ], pH va pOH ning o'zaro bog'liqliklari asosida topamiz. Bosqichma-bosqich hisoblashni boshlaymiz.
1-bosqich. NaOH ning molyar konsentratsiyasini hisoblash
Molyar konsentratsiya erigan moddaning 1 litr eritmadagi mollar soniga teng:
__ , . erigan moddaning moli
Mnlvar knnftAnt.rar.«iVA =
eritmaning hajmi (Z)
NaOH ning molyar konsentratsiyasini hisoblashda bizga ma'lum bo'lgan qiymatlar: NaOH ning moli va eritmaning hajmidan foydalanishimiz mumkin:
hwt l,OmmolNaOH
^[Na0H] = —w—
_ 1,0 x 10“³ mol NaOH
= 1,0 x lO"³ M NaOH
NaOH ning molyar konsentratsiyasi 1,0 x 10 ³ M.
2-bosqich: NaOH ning dissotsilanishiga asosan [OH^-] ni hisoblash
NaOH kuchli asos bo'lgani sababli suvli eritmada ionlarga to'liq ajraladi:
NaOH(s.e) -+ Na⁺(s.e) + OH"(s.e)
Ushbu tenglamadan ko'rinib turibdiki, NaOH ning har bir moli eritmada bir mol OH hosil qilyapti. Demak, [NaOH] va [OH ] orasida quyidagicha bog'liqlik bor:
[NaOH] = [OH^-] = 1,0 x 10“³ M
3-bosqich: 2a tenglama yordamida [OH^-] dan pOH qiymatini hisoblash
OH ning konsentratsiyasini bilgan holda 2a tenglama yordamida pOH qiymatini hisoblashimiz mumkin:
pOH = — log[OH^-]
= - log(l,0 x 10"³)
= 3,00
Eritmamizning pOH qiymati 3,00.
4-bosqich: 3 tenglamayordamida pOH dan pH ni hisoblash
3 tenglama yordamida pOH dan pH ni hisoblashimiz mumkin. Noma'lum pH ni topish uchun formulani o'zgartiramiz:
pH = 14 - pOH
pH qiymatini topish uchun 3-bosqich da topilgan pOH qiymatini ayiramiz:
pH = 14 - 3,00 = 11,00
Demak, NaOH eritmamizning pH qiymati 11,00.
pH ko‘rsatkich: kislotali, asosli va neytral eritmalar
[H⁺] ni pH ga o'tkazish eritmaning nisbiy kislotaliligi yoki asosliligini o'lchashni qulaylashtiradi. pH shkalasi bizga turli moddalarni pH ko'rsatkichi bo'yicha osongina tartiblash imkonini beradi.
pH ko'satkich manfiy logorifmik ko'rsatkichdir. Logorifm qismi shuni ko'rsatadiki, H^_ ning konsentratsiyasi har 10 marta o'zgarganda pH qiymati 1 birlikka o'zgaradi. Logorifm oldidagi manfiy ishora esa pH va [H⁺] orasida teskari munosabat borligini ko'rsatadi, ya'ni pH ortganda [H⁺] kamayadi va aksincha.
Quyidagi rasmda ba'zi maishiy moddalar uchun pH shkalasidagi pH qiymati

ko'rsatilgan. Bu pH qiymatlari 25 °C dagi eritmalar uchun keltirilgan. E'tibor bering, manfiy qiymatli pH ko'rsatkich ham bo'lishi mumkin.



maishiyoqartiruvchi

akkumulyator kislotasi

oshqozon shlrasi

gazlangan ichimiklar

2

limon sharwti

3

toza yomg'ir suvi (H,0 atmosferadagi CO.

5

tuxum sarig i

6

yangi dlstilangan suv

8

denpzmvi

9

ichimik sodasi (nahco_s eritmasi)

10

11

maishiy ammiak

12

13

14

mabhiyishqor

Magniy suti {Mg(OH}.) eritmasi