Mavzu: Sanoq sistemalari

10-A, 11-B,12-C, 13-D, 14-E, 15-F.
0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, A, B – o’n ikkilik sanoq sistema, bu yerda A o’nga teng, B o’n birga teng.
Demak qolgan yuqori tartibli sanoq sistemalarini ham shu tarzda hosil qilishimiz mumkin ekan.
10 lik sanoq sistemadan boshqa sanoq sistemalariga o’tish
10 li sanoq sistemadan ixtiyoriy boshqa n sanoq sistemaga o’tish uchun:

• 
  10 lik sanoq sistemadagi berilgan son n soniga burchakli bo’lish usulida bo’linadi va qoldiq yozib olinadi.
  
• 
  keyingi qadamda hosil bo’lgan bo’linma yana n soniga bo’linadi;
  
• 
  bunda bo’lish bo’linma n sonidan kichik bo’lguniga qadar davom ettiriladi.
  
• 
  hosil bo’lgan bo’linma va qoldiqlar ohiridan boshga qarab (pastdan tepaga qarab) yozib olinadi.
  
• 
  bu son biz izlagan javob bo’ladi!
  

1-misol:

Javob: 43₁₀ = 101011₂

2-misol:

Javob: 2189₁₀ =4215₈
3-misol: 121₁₀->?₈

Javob: 121₁₀ -> 171₈
4-misol: 125₁₀->?₁₆

Javob: 125₁₀->7D₁₆
5-misol: 25,205₁₀->?₈ butun qismini 25₁₀->?₈ likka o`tkazamiz.

Javob: 25₁₀->41₈
10 lik sanoq sistemasidan butun bo`lmagan sonlarni boshqa sanoq sistemasiga o`tkazish.
0,205₁₀->?₈ bunda 0,205*8=1,640 hosil bo‘ladi va uning butun qismini chiziqning chap tomoniga o‘tkazamiz. Keyin
0,640*8=5,040 hosil bo‘lgan 5,040 sonining butun qismini chiziqning chap tomoniga o‘tkazamiz.
Ko‘paytirishni shu tarzda davom ettiramiz natijada 0,1502₈ sonini hosil qilamiz.

Javob: 25,205₁₀->41,1502₈
Misollar ko`rib chiqaylik:
1 -misol: 0,65625₁₀ ->x₈