Mexanika, molekulyar fizika va termodinamika

Nazorat uchun savollari
1. Mexanika va kinematika nimani o‘rganadi?
2.Mexanikada modellashtirishlarga misollar keltiring va tushuntiring.
3.Sanoq tizimi deb nimaga aytiladi?
4.Koordinatalar tizimi deb nimaga aytiladi va uning qanday turlarini bilasiz?
5. Mexanik harakat deb nimaga aytiladi va u qanday usullarda beriladi?
6.Trayektoriya deb nimaga aytiladi?
7.Moddiy nuqta harakatining kinematik qonunini tushuntiring.
8.Ko‘chish vektori deb nimaga aytiladi va bosib o‘tilgan yo‘l bilan qanday bog’langan?
9. Moddiy nuqta harakatining tezligi va tezlanishi?
10. Tekis o‘zgaruvchan harakat deb qanday harakatga aytiladi?
11. To‘la, normal va urinma tezlanishlarni tushuntiring.
12. Galiley almashtirishlari va uning nisbiylik prinsipini tushuntiring.
13.Inertsial sanoq tizimi deb qanday sanoq tizimiga aytiladi?
14.Lorents almashtirishlarini tushuntiring.
15. Maxsus nisbiylik nazariyasi(MNN) postulatlarini tushuntiring.
16. Tezliklarni relyativistik qo‘shish qonuni tushuntiring.
17. Nega haydovchilar yo‘lning aylana qismida tezlikni pasaytirishadi?


Masala yechish namunalari
1.1. Dushman bo‘linmasi h balandlikdagi jarlik ostidan l masofada yotadi(1.12-rasm). boshlang’ich tezligi bilan gorizontal ravishda uloqtirilgan granata nishonga etib boradimi va agar zapal t soniya davomida yonib tursa, granata havoda yoki yerda portlashini aniqlang?
Y echish. Granataning gorizontal uchish uzoqligi , bu erda uning tushish vaqti bo‘lib, jarlikning balandligi bilan aniqlanadi: . Shunday qilib, . va l ni hamda va t ni taqqoslab, berilgan savollarga javob olamiz.
1.12-rasm
1.2. Bombardimonchi samolyot ufqqa 60° burchak ostida sho‘ng’iydi. Agar bomba tashlanayotganda samolyotning tezligi 720 km/soat va parvoz balandligi 500 m bo‘lsa, bomba nishondan qanday masofada gorizontal tashlanishi kerak? Havoning qarshiligi hisobga olinmasin.