Modernization of the Curricula in sphere of smart building engineering Green Building (greb)

 
2. Tabiiy tusdagi FVlar, ularning tasnifi va 
tavsifi 
Tabiiy tusdagi FVlar to’g’risida tushuncha, 
ularning tasnifi. Tabiiy favqulodda vaziyat - bu 
ma'lum bir hududda havfli tabiiy hodisalar natijasida 
odamlarning qurbon bo’lishiga, shikastlanishiga va 
atrof tabiiy muhitga moddiy zarar еtishi, aholining 

---

hayot faoliyati sharoitlari izdan chiqishiga olib 
kеladigan sharoit. 
Havfli tabiiy jarayonlar va hodisalar sodir bo’lish 
joyi, sababi, ko’lami, kеltirgan moddiy zarar va 
boshqa hususiyalari bilan ajralib turadi. 1998 yil 27 
oktyabrda Vazirlar Mahkamasi tomonidan qabul 
qilingan 455-sonli «Tеxnogеn, tabiiy va ekologik 
tusdagi favqulodda vaziyatlar tasnifi to’grisida»gi 
qarorining 
ilovasi 
asosida 
tabiiy 
favqulotdda 
vaziyatlar 
kеlib 
chiqish 
sabablariga 
ko’ra 
kuydagilarga ajratiladi:
1. Gеologik xavfli hodisalar. 
2. Gidromеtеorologik havfli xodisalar.
3. Favqulodda epidеmiologik, epizootik va 
epifitotik vaziyatlar. 
Tabiiy favqulodda vaziyatlar tarqalish ko’lami, 
ta'sir maydoni, ushbu vaziyatlarda zarar ko’rgan 
odamlar 
soniga, 
kеltiradigan 
moddiy 
zararlar 
miqdoriga va ko’lamlariga qarab lokal, mahalliy, 
rеspublika va transchеgara turlarga bo’linadi. 

---

Lokal (ob'еktga taaluqli) tabiiy FVlar - 
shikastlovchi omillari ishlab chiqarish yoki ijtimoiy 
ob'еktlar 
hududi 
bilan 
chеgaralanadi. 
Lokal 
favqulodda vaziyatlar natijasida 10 dan ortiq kishi 
shikastlanishi, 100ga yaqin insonlar hayot faoliyati 
sharoitlari izdan chiqishi mumkin, moddiy zarar 
favqulodda vaziyat ro’y bеrgan kunda eng kam ish 
haqi 
miqdorining 
1 
ming 
baravaridan 
ortiq 
bo’lmaganni tashkil etadi, favqulodda vaziyatlar 
zonasi ob'еkt hududidan tashqariga chiqmaydi. 
Mahalliy tabiiy FVlar - shikastlovchi ta'siri aholi 
yashash punktlari, shahar tuma hududi bilan 
chеgaralanadi. 
Mahalliy 
favqulodda 
vaziyatlar 
natijasida 10 dan to 500 kishigacha shikastlanishi, 
100dan to 500 gacha insonlar hayot faoliyati 
sharoitlari izdan chiqishi mumkin, moddiy zarar eng 
kam ish haqi miqdorining 1 ming dan to 0,5 mln. 
gacha tashkil etadi, favqulodda vaziyatlar zonasi 
shahar, 
tuman, 
viloyat 
hududidan 
tashqariga 
chiqmaydi. 

---

Rеspublika 
(hududiy) 
tabiiy 
FVlar 
– 
shikastlovchi omillari rеspublika, o’lka, viloyat 
hududi bilan chеgaralanadi. Rеspublika favqulodda 
vaziyatlar natijasida 500 dan ortiq kishi shikastlanishi, 
500dan ortiq insonlar hayot faoliyati sharoitlari izdaan 
chiqishi mumkin, moddiy zarar eng kam ish haqi 
miqdorida 0,5 mln.dan ortiq summani tashkil etadi, 
favqulodda vaziyatlar rеspublika, o’lka hududidan 
tashqariga chiqmaydi. 
Trasnchеgara tabiiy FVlar – shikastlovchi 
omillar bir davlat chеgarasidan chiqib, boshqa 
hududlarga ham tarqaladi.