Morfologiya yunoncha morfos
Narsa-buyum oti yasovchi qo
Download 171.48 Kb. Pdf ko'rish
|
2 5204357570738782696
- Bu sahifa navigatsiya:
- 4. Faoliyat-jarayon otlari yasovchi qo ’shimchalar
- II. So ’zlarni qo’shib, juftlash yo’li bilan ot yasash (sintaktik yoki kompozitsion) Qo ’shma otlar va ularning yasalishi
- Juft otlar va ularning yozilishi yaqin ma ’noli so’zlardan
- III. Turkumdan turkumga ko ’chish orqali ot yasash (semantik)
- IV. So ’zlarni takrorlash yordamida ot yasash
2. Narsa-buyum oti yasovchi qo
’shimchalar: (asosan, fe’ldan ot yasaydi) -k, -ak: kurak, pirpirak,varrak -q, -oq: taroq, o ’roq -ma: to ’qima, bo’g’ma, bosma -ik, iq: teshik, chopiq - um: unum, yutum, uy+um=uyum -uq: uchuq, yutuq -noma: taklifnoma - m –im: to’plam, kiyim, tishlam - machoq: berkinmachoq, tortishmachoq - don : qalamdon, tuzdon - (u) v, -(o) v: yozuv, saylov - in (-un, -on) yig ’in, tugun, to’zon - ildoq: shaqildoq - ak (oq) : qarsak, qaldiroq, varrak - a: sharshara, jizza - qoq (-kak, -gak): botqoq, eshkak, ilgak - dak (- doq): yugurdak, qovurdoq - chiq: yopinchiq, suyanchiq - chak: kemirchak - iz (-miq): bo ’g’iz; bulamiq - mish: o ’tmish, qilmish - kilik (-gilik): ichkilik, ko ’rgilik - cha: qizilcha, olcha - ka: yo ’lka - moq: quymoq (ovqat turi), chertmak (o ’yin) -gich (-kich, -qich, -g ’ich): tishkovlagich, ko’rsatgich, qisqich, chizg’ich - gi (-ki, -qi, -g ’i, -g’u): supurgi, tepki, tutaqi, chalg’i, sachratqi, tuyg’u - qin (-qun, g ’in, -g’um): to’lqin, yong’in, uchqun, yulg’un - t (-it, -at, ot): qurt, chiqit, o ’lat, ko’chat, sizot -lik : darslik, kundalik 3. O ’rin-joy otlari yasovchi qo’shimchalar: - zor: gulzor, paxtazor, olmazor - iston: O ’zbekiston, guliston - loq: o ’tloq, toshloq - goh: saylgoh, o ’yingoh, manzilgoh - xona: oshxona, choyxona - obod: Yunusobod, Yangiobod 4. Faoliyat-jarayon otlari yasovchi qo ’shimchalar: - lik: ezmalik - im: terim - chilik: g ’allachilik - iq: chopiq - garchilik: serobgarchilik - um: unum 5. Mavhum ot yasovchi qo ’shimchalar: - lik: bolalik, birlik, do ’stlik, mustaqillik - liq: otaliq, borliq - ch: sevinch, quvonch, tayanch, ishonch - inch: qo ’rqinch - garchilik: odamgarchilik, og ’aynigarchilik - at (-ot): madaniyat, tashviqot - chilik: kamchilik, dehqonchilik - i: suyunchi - v (-uv): undov, uquv - sh(-ish): qurilish, emlash II. So ’zlarni qo’shib, juftlash yo’li bilan ot yasash (sintaktik yoki kompozitsion) Qo ’shma otlar va ularning yasalishi ot+otdan: qo ’lqop, laylakqor, o’qilon, temiryo’l sifat+ otdan: ko ’ksomsa, qizilurug’, ko’ksulton ot+sifatdan: gulbeor, oshko ’k son+otdan: sakkizoyoq, uchburchak ot+fe ’ldan: o’rinbosar, beshiktevratar fe ’l+fe’ldan: iskabtopar, olibsotar Juft otlar va ularning yozilishi yaqin ma ’noli so’zlardan: uy-joy, qosh-ko’z, qog`oz-qalam, ota-ona,amma-xola sinonim so ’zlardan: oziq-ovqat, or-nomus, izm-ixtiyor, baxt-saodat, kuch- quvvat antonim so ’zlardan: tun-kun, ost-ust, savol-javob, o’t-suv, yer-ko’k butun bo ’lak so’zlarini ifadolovchi: tog’-tosh, vaqt-soat, oy-kun, idish-tovoq, gap-so’z III. Turkumdan turkumga ko ’chish orqali ot yasash (semantik) sifatdan otga ko ’chish: o’g’il (bola) ayol (kishi) fe ’ldan otga ko’chish: kelajak bizniki juft fe ’llar otga ko’chadi: keldi-ketdi, oldi-sotdi, qo’ydi-chiqdi IV. So ’zlarni takrorlash yordamida ot yasash lik-lik (ko ’kat) xola-xola (o ’yin) pot-pot (mototsikl) yor-yor (qo ’shiq) Otlarning tuzilishi jihatdan turlari 1) sodda otlar: 2 ga bo ’linadi a) tub sodda otlar: gul, tosh, kitob b) yasama sodda otlar: gulchi, ishchi 2) qo ’shma otlar: belbog’, oybolta 3) qisqartma otlar: UzMU, AQSH 4) juft otlar: ota-ona, kun-tun 5) takroriy otlar: yor-yor, non-pon Eslatma: Otlarning egalik, kelishik shakllari ismlarning munosabat shakllari kabi bo ’ladi. Download 171.48 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling