Muqaddima

JIGARNING OVQAT HAZM QILISHDAG’LISHTIROKI
Jigar odamning bezlari orasida eng kattasi. Massasi 1500 g charaasida. Jigar 
moddalarning o
‘
zlashtirilishi va almashinuvida ishtirok etadi, o'ziga xos fermentativ va 
ekskretor faoliyatga ega, qon aylanishiga ham dalildor. Asosan poligonal 
gepatotsitlardan tuzilgan bo`lakchalar jigaming funksional birligidir. Katta yoshli 
odamning jigarida 500mingga yaqin bolakchalari mavjud. Ularni oraliq to'siqlar yoki 
portal fazolar ajratib tiiradi. Portal fazolardan qqpqa vena, jigar arteriyasi, o
‘
t yollari, 
limfa tomirlar va nerv tarmoqlari o‗tgan. 
JIGARNING VAZIFALARI 
Jigaming behisob vazifasi orasida eng asosiysi uning gomeostatik, metabolik, hazm, 
ekskretor, to
‘
siq (barer) va zahira faoliyatidir. Jigar qondan ba‘zi moddalarni yig‘ib olish. 
ularni o'zgartirish, chiqarib tashlash, turli moddalarni hosil qilish yo‗li bilan o'zining 
gomeostatik faoli- yatini bajaradi. 
Jigarda qonning ivishida ishtirok etuvchi va ivishinnng oldini oluvchi moddalarning 
ko`pgina qismi sintezlanadi. Jigar limfa hosil bo`lishida faol qatnashadi, uning limfasi 
oqsilga boy. 
Oqsillar va aminokislotalar almashinuvida jigammg ahamiyati juda katta. Qondagi 
oqsillarning asosiy qismi jigarda sintezlanadi. U aminokislotalarning ammsizlantirishini 
va amin guruhini ko
‘
chirihshmi ta‘minlaydi, glutamin va kreatin hosil bo'lishida ishtirok 
etadi. Oqsil almashinuvining asosiy qoldiq moddasi — siydikchilning deyarli hammasi 
jigarda hosil bo‗ladi. 

---

191 
Jigaming yog‘lar almashinuvidagi ishtiroki uchglitseridlar, fosfolipidlar, xolisterin, 
lipoproteinlar na o‘ kislotalarini sintezlashdan iborat. Yog
c
larning o
‘
zlashtirilishi ham 
jigaming o
‘
t ajratishiga bog`liq. 
Glyukozaning oksidlanishi, glikogen hosil bo'lishi va parchalanishi, glyukuron 
kislotaning sintezlanishjarayonlari ham jigarda juda jadal kechadi. 
Jigaming iehki va tashqi biologik faol moddalar, dori-darmonlar almashinuvida 
ishtirok etishi organizm uchun juda katta ahamiyatga ega. U steroid gormonlarning, 
insulin, glyukagon, antidiuretik gormon, tireoid gormonlar, ka- texolarninlar, gistamin, 
serotonin va boshqalarning fermentativ faolsjzlanishini ta‘minlaydi. 
Zaharli moddalar, mikroblar toksinlarini zararsizlantirib, o
‘
zining himoya va to
‘
siq 
faoliyatini bajaradi. 0
‘
t hosil qilish va uni ichakka chiqarish jigaming hazm faoliyatidir.