Muqaddima

VITAMINLAR 
Asrimiznmg boshlarida o'tkazilgan tajribalar organizm faoliyatlari mo'tadilJigmi 
ta‘minlash uchun ovqatda oqsil, yoglar, uglevodlar va tuzlardan tashqari, qo
(
shimcha 
omillar bo'lishi zarur ligini ko
‘
rsatdi. Bu omillardan asosiysi vitaminlar. Vitaminlar 
odatda ferment tizimning tarkibiy qismi bo'lganidan modda almashinuvi jarayonlari 
katalizida ishtirok etadi 
Organizmning vitaminlarga ehtiyoji juda oz —2 mkg dan 100 mg gacha. Ular 
energiya manbai va plastik material rolini bajarmaydi. Vitaminlar ovqat bilan birga 
iste‘mol qilinadi. Ba‘zilarini yo
‘
g
‘
on ichdk mikroflorasi sintezlaydi. Ovqatda biror 
vitaminning miqdori yetarli bo'lmasa o‗ziga xos xastalik — gipovitaminoz rivojlanadi. 

---

217 
Vitaminning ovqatda mutloq bo'lmasligi avitaminozga olib keladi. Bunda vitamin 
yetishmovchiligiga xos bo`lgan kasallik alomatlari namoyon bo'ladi. Gipo-va avitaminoz 
vitaminlar ichakda yetarli miqdorda so'rilmaganda ham paydo bo`ladi.Vitaminlarga 
ehtiyoj organizmning tez o'sishga, homiladorlik davrida ancha ortadi. 
Ovqatlanish liziologayasi nuqtai nazaridan yog'da va suvda eriydigan vitaminlar 
tafovut qilinishini bilish muhim. Yog
‘
ga boy hayvon mahsulotlari (jigar, baliq moyi) , 
o'simlik yoglari va ba‘zi sabzavotlarning barglari yog
‘
da eruvchi vitaminlar (A, D, E va 
K) manbaidir. Suvda eriydigan vitaminlar (B guruhi, С va PP) boshoqli va dukkakli 
o'simliklar mahsuloti, meva va sabzavotlarda ko‘p boladi Ammo, ba‘zi suvda eriydigan 
vitamisilarning (nikotin kislota, В12) asosiy manbai hayvon maqsulotlari hisoblanadi. 
VitamMaming kimyoviy tuzilishi va biologik ta‘siri mexanizmlari biokimyo 
kafedrasida o‘iladi. Shuning uchun ham ularning faqat fiziologik ta‘siri va 
yetshimovchligida rivojlanadigan asosiy o'zgarishlar to
‘
g‗risida qisqacha ma‘lumot 
berish maqsadga muvofiqdir.