Mustaqil ish mavzulari Qoraqalpoqg‘iston geologiyasiga umumiy geografik ta'rif

10-mavzu: Qoraqalpog‘istonning o‘simlik va hayvonot dunyosi, bioogik resurslari
Reja:

1. 
   Hayvonot dunyosi.
   

2. Bioogik resurslar

Qoraqalpog’iston Respublikasida yashaydiga hayvonlarning ayrim vakillari xalq xo’jaligi turmushida ahamiyatli o’rinni egallaydi. Ular qirg’ovul, yavvoyi cho’chqa, ustyurt arxari, qora – qiyriq, kiyik, andatra, sazan, suven, oq anvir, ilonbosh baliq va hakozalardir. Qirg’ovul, o’tiroq qushlarga kiradi. U Amudaryo deltasida to’qaylarda va madaniy landshaftlarda tarqalgan ovchi qushi, uzasosoy, ovqati madaniy va yavvoyi o’simliklarning urug’i.
Ustyurt arxari uy qo’ylarning yavvoyi turiga mansub. Ular hozirgi vaqtda Ustyurtning baland tik jarliklarda siyrak uchraydigan hayvon. Ustyurt arxari dastlabki yillarda uning qimmat baho shoxlari va sifatli go’shti uchun ko’plab ovlangan. Hozirgi vaqtda ularni ovlash taqiqlangan.
Qoraquyruq kiyik asosan Ustyurt va Qizilqumda yashab, juda harakarchan hayvon, 15- 20 minut davomida saotiga 50-60 km tezlikda chopa oladi. Ular odatda yaylovlardagi suvlarga yaqin, o’tli yerlarda ( juvsan, buyigin, keyrevik, saksovul, yantoq, va boshqalar) uchraydi. Qoraquyriq kiyigi Ustyurt arxariga o’xshash juda nayob go’shti uchun ovlanadi .
Yavvoyi cho’chqa Amudaryo deltasidagi – qamishlarda, botqoqliklar bilan ko’llarda va to’qaylarda keng tarqalgan. Xattoki, Qizilqumning ichidagi artesian qoldiqlarning atrofida foyda bo’lgan. Ariqlar bilan kichik ko’llarda ham siyrak uchrashadiga hayvonlardan hisoblanadi. yavvoyi cho’chqalar go’shti uchun ovlanadi.
Andatra- kimiruvchilar guruhiga kiruvchi hayvonlar hisoblanadi. Ular Amudaryoning quyi bo’limida 1944 yilda Qazog’istondagi Balxash andatra xo’jaligidab olib kelingan bo’lib, u Respublikaning suv rayonlariga tez moslashgan hisoblanadi.
Yo'qolib borayotgan, yo'qolish qáwpi tug'ilib turishgan va siyraklashib borayotgan o'simlik, hoyўanat dúńyasın saqlab qolish maqsadida O'zbekiston Respublikasi kengesining 1983-yil 3-maydagi qarorina aloqador 1984-yili O'zbekiston Respublikasi «Qizil kitabı» bosilib chiqib, unga Qoraqalpog'istonnan quyidagi hoyўanlar: qunduz (bobr), suvlar sichqoni, uzunoyoqli kirpitiken, jeyran, qizil bo'ri, Qizilqum qo'ylari ; qushlardan : qirg'ovul, zangori ko'ton, búrkit, turna, saqoqush va boshqalar ; baliqlardan: ámiwdár'ya bakrasi, baliq turilar kiritilgan.