Optimiallashtrish masalasinig qo‘yilishi reja: Asosiy tushunchalar va ta’riflar; Optimallashtirish masalasining qo‘yilishi

 
Misol:
Quyidagi rasmda keltirilgan komponentlar konsentratsiyalarining o‘zgarishini 
S
P
A


ketma-ket reaksiyalari uchun quyidagi optimallashtirish masalasini 
ifodalash mumkin: R oraliq mahsulotning konsentratsiyasi maksimal bo‘lganda 
reaksiyaning optimal vaqti (
opt
t
) ni toping.
t
opt
t
C
max
P
C
S
C
P
C
A
C
Optimallashtirish masalasini yechish uchun quyidagilar zarur: 

---


optimallik mezoni
)
(R
ni shakllantirish;

optimallashtiriladigan o‘zgaruvchilar 
)
(u
ni tanlash;

optimallik mezoni qiymatini aniqlashning aniq usulini amalga oshirish (sonli 
yoki tajribaviy – statistik).
Optimallik mezoni jarayon shakllanishi sifatining miqdoriy tavsifi 
hisoblanadi. 
Optimallik mezonining qiymati matematik model (optimallashtirishning 
taqribiy usuli) yordamida Optimallashtirishda avvalroq identifikatsiyalash masalasi 
yechilgandagi matematik modellar qo‘llaniladi. Shunga mos ravishda modellarning 
koeffitsiyentlari quyidagi tenglikda ko‘rsatilgan:
)
,
(
x
u
Ф
y

Agar jarayonning monand matematik modelini qurishning iloji bo‘lmasa, 
unda 
y
chiqish o‘zgaruvchining 
)
,
(
x
u
y


tenglamadagi qiymati tajribalar 
(optimallashtirishning tajribaviy – statistik usuli) dan aniqlanadi. Bunday hollarda 
tajriba (faol tajriba) o‘tkazishning optimal strategiyasi amalga oshiriladi.