O’zbekiston respublikasi axborot texnologiyalari va

Inkapsulyasiya 

Inkapsulyasiya  -  bu  kod(harakat)  va  ma'lumotlarni  birlashtiradigan  va 

noto'qri qullanishdan saqlaydigan dasturlash mehanizmi. Ob'ektga yo'naltirilgan 

tillarda kod va ma'lumotlarni shunday qilib bog’lasa bo'ladi, bunda avtanom qora 

quti paydo bo'ladi.  Bu qutining ichida barcha zarurli bo’lgan ma'lumotlar va  kod 

joylashgan  bo’ladi.  Kod    va  ma'lumotlarni  bunday    bog’lashdan  ob'ekt  qosil 

bo'ladi. Boshqacha aytganda ob'ekt -- bu inkapsulyasiyani qullab quvvatlaydigan 

element. 

Kod  va  ma'lumotlar  bo’lar  ikkalasi  obekt  tuzuvchilari  bo’lib,  ular 

ichkaridan  yopilgan  va  ochiq  bo’lishi  mumkin.  Yopiq  kod  yoki  yopiq 

ma'lumotlar ob'ektning boshqa qismlarigagina  belgili va ruhsat etilgan. Bu yopiq 

kod yoki ma'lumotlar shu ob'ekt ichida bo’lmagan  dasturning boshqa qismlariga 

hech  qanday  aloqa    qilishi  mumkin  emasligini  anglatadi.  Agar  kod  yoki 

ma'lumotlar ochiq bo'lsa,  u holda  u dasturning boshqa qismlari(ularning ob'ekt 

ichida  bo'lganligiga  qaramasdan)    ham  aloqa    qila  olish  mumkinchiligiga  ega 

---

bo’ladi.    qoida  bo'yicha  ob'ektning  ochiq  qismi  yopiq  elementlar  bilan 

boshkariluvchi interfeysni taminlash uchun foydalaniladi. 

JAVA    inkapsulyasiyasiningsh  asosiy  birligi  sinf  xisoblanadi.Sinf  ob'ekt 

shaklini aniqlaydi. U kod va ma'lumotlar singari berilgan ma'lumotlarni tuzatib 

boradi.  JAVA  da  sinf  ob'ektlarni  tuzish  uchun  foydalaniladi.  Ob'ekt  - 

sinflarningning nusxasi. Shunday qilib sinf ob'ektni qanday qurishni ko'rsatuvchi  

shablondagi elementlar yig’indisi. 

Sinfni  tuzuvchi  kod  va  ma'lumotlar  sinf  a'zolari  deb  nomlanadi.  Sinfda 

aniqlangan ma'lumotlar nusqa o'zgaruvchilari (instanse variable) deb ataladi, shu 

ma'lumotlar  bilan  ishlovchi  kod  esa  a'zo  metodlari(member  method)    yoki 

soddagina qilib metodlar deb aytiladi. «Metod» -bu termin bo'lib, JAVA uchun 

qism dasturlani anglatish uchun qabo’l qilingan.  

O'z navbatida JAVA  C++ning avlodi,  “funksiya” termini  ham   JAVA-

metodi singari qabo’l qilingan bo'lib foydalaniladi.