Pedagogika- psixologiya fakulteti

2.2. Mantiqiy va mexanik xotirani o'rganish metodikasi tahlili
Ushbu metodika Farg’ona tumani 10-sonli umumiy o’rta ta'lim maktabining 11-sinf jami 20 nafar o'quvchisining mantiqiy va mexanik xotirasi o'rtasidagi tafovutni o'rganish uchun o'tkazildi. Quyida ushbu metodika natijalatini jadval tarzida ko'rib chiqamiz.
Mantiqiy xotirani o'rganish metodikasi jadvali natijalari

T/r	F. I. SH	Birinchi qatordagi so'zlar (N)	Esda qoldirilgan so'zlar (m)	Mantiqiy xotira koeffitsienti (K)
1	Obidov	15	10	66
2	Alijonova	15	11	73
3	Rustamova	15	11	73
4	Rustamov	15	12	80
5	Ahmadjonov	15	14	93
6	Mahmudova	15	9	60
7	Alisherjonova	15	7	46
8	Bahodirov	15	8	53
9	Rahimjonov	15	8	53
10	Rahmonov	15	9	60
11	Nodirjonova	15	8	53
12	Solijonova	15	8	53
13	Shoirjonova	15	9	60
14	Azizov	15	13	86
15	Ahmedov	15	11	73
16	Latipov	15	12	80
17	Zarifjonova	15	14	93
18	Hamidova	15	8	53
19	Xolmatova	15	9	60
20	Umidjonov	15	14	93

O'tkazilgan ekspriment natijasiga ko'ra o'quvchilarning 40% da mantiqiy

xotira darajasi yuqori ekanligi hamda 60% o'quvchida o'rta darajada ekanligi aniqlandi.


Mexanik xotirani o'rganish metodikasi jadvali

T/r	F. I. SH	Ikkinchi qatordagi so'zlar (N)	Esda qoldirilgan so'zlar soni (m)	Mexanik xotira koeffitsienti (K)
1	Obidov	15	7	46
2	Alijonova	15	6	33
3	Rustamova	15	8	53
4	Rustamov	15	10	60
5	Ahmadjonov	15	11	73
6	Mahmudova	15	11	73
7	Alisherjonova	15	12	80
8	Bahodirov	15	7	46
9	Rahimjonov	15	8	53
10	Rahmonov	15	9	60
11	Nodirjonova	15	8	53
12	Solijonova	15	8	53
13	Shoirjonova	15	12	80
14	Azizov	15	10	60
15	Ahmedov	15	7	46
16	Latipov	15	8	53
17	Zarifjonova	15	9	60
18	Hamidova	15	6	33
19	Xolmatova	15	8	53
20	Umidjonov	15	8	53

O'tkazilgan mexanik xotirani o'rgansih metodikasi orqali quyidagi natijalarga erishildi:

1. 30 % o'quvchida mexanik xotira darajasi yuqori.
2. 60% o'quvchida o'rta darajada.
3. 10%da esa past darajada ekanligi aniqlandi.
Ikkinchi bob bo'yicha xulosa
Maktabgacha yoshdagi bolalik - bu shaxsning rivojlanishidagi alohida davr. Bolalar juda ko'p savollar berishadi, ular uchun yangi ma'lumotlar juda zarur: miya ovqat talab qiladi. Maktabgacha yoshdagi bolalik - bu inson hayotidagi kichik bir segment. Ammo bu vaqt ichida bola hayotining qolgan qismiga qaraganda ko'proq narsani oladi. Maktabgacha yoshdagi bolalikning "dasturi" haqiqatan ham juda katta: nutq, fikrlash, tasavvur, idrok va boshqalarni o'zlashtirish. Zamonaviy rus psixologlari L. Venger, V. Davydov, V. Muxina va boshqalar tomonidan olib borilgan tadqiqotlar shuni ko'rsatadiki, imkoniyatlar mavjud. kichkina odam ajoyib va ​​maxsus tashkil etilgan o'qitish orqali maktabgacha yoshdagi bolalarda ilgari faqat ancha katta yoshdagi bolalar uchun mavjud bo'lgan bilim va ko'nikmalarni shakllantirish mumkin. Erta yosh - bu insonga xos bo'lgan barcha psixofiziologik jarayonlarning tez shakllanish davri. Yosh bolalarni o'z vaqtida boshlash va to'g'ri olib borish ularning har tomonlama rivojlanishining muhim shartidir. Maktabgacha yoshdagi idrokning rivojlanishi murakkab, ko'p qirrali jarayon bo'lib, bolaga aniqroq va aniqroq namoyon bo'lishga yordam beradi. dunyo, voqelikning nuanslarini farqlashni o'rgandi va shu tufayli unga yanada muvaffaqiyatli moslasha oldi.
O'tkazilgan ekspriment natijasiga ko'ra o'quvchilarning 40% da mantiqiy
xotira darajasi yuqori ekanligi hamda 60% o'quvchida o'rta darajada ekanligi aniqlandi.
O'tkazilgan mexanik xotirani o'rgansih metodikasi orqali quyidagi natijalarga erishildi:
1. 30 % o'quvchida mexanik xotira darajasi yuqori.
2. 60% o'quvchida o'rta darajada.
3. 10%da esa past darajada ekanligi aniqlandi.

XULOSA
O'tkazilgan ekspriment natijasiga ko'ra o'quvchilarning 40% da mantiqiy xotira darajasi yuqori ekanligi hamda 60% o'quvchida o'rta darajada ekanligi aniqlandi.
O'tkazilgan mexanik xotirani o'rgansih metodikasi orqali quyidagi natijalarga erishildi:
1. 30 % o'quvchida mexanik xotira darajasi yuqori.
2. 60% o'quvchida o'rta darajada.
3. 10%da esa past darajada ekanligi aniqlandi. Metodika natijasiga ko'ra, mexanik va mantiqiy xotira o'rtasida deyatri tafovut yo'qligi ma'lum bo'ldi.
Jahon psixologiya fani to’plagan ma'lumotlarga qaraganda o’zlashtirilayotgan materialni mexanik tarzda egallashga nisbatan uning ma'nosini tushunib o’zlashtirish bir necha marta mahsuldordir. Rus psixologlari tadqiqotlarining natijalari ma'noga ega bo’lgan materialni o’zlashtirishda esda olib qolish uchun turli xil yo’nalish, ko’rsatma berish muhim ahamiyat kasb etadi, degan fikrni tasdiqlaydi. A.N.Leontev, S.L.Rubinshteyn, P.A.Ribnikov va boshqalar bolalarning xotira faoliyatini o’rganganlar. Shuningdek, ular o’qish faoliyatiga asoslangan holda maktab o’quvchilarida tekshirish ishlarini olib borganlar. I.P.Zinchenko, M.N.Shardakov, A.I.Lipkinalar tadqiqot ishlarining aksariyati shunga bag’ishlangan bo’lib, turli materialni esda olib qolishda tushinishning ahamiyati muhimligini tasdiqlashga intilgan. Bu materialni esda olib qolishga to’g’ri yo’nalish berilishining natijasida material mazmunini tushunib olgan hamda esda olib qolish tezligi, aniqligi, mustahkamligi va to’liqligi ta'minlanadi. A.A.Smirnovning ta'kidlashicha, shu davrgacha hech kim hech bir ilmiy adabiyotlarda bolalarga va quyi sinf o’quvchilariga ahamiyatli bo’lgan materialni mexanik tarzda esda olib qolishlari ko’rsatilmagan.
Esda olib qolishga hech qanday yo’nalish berilmay, materialni yaxshi olib qolinishi kishining jadal faoliyati bilan bog’liq. Ixtiyorsiz esda olib qolish faol irodaviy kuch sarflash hisobiga amalga oshadi. A.A.Smirnov ma'noli materialni esda olib qolishning bolalar uchun yengil ko’chishi ularning yosh xususiyatlariga bog’liq narsa emasligini ta'kidlab o’tadi. Chunki bolalar hali tushunib olmagan materialni go’yo ma'nosi yashirinib yotgandek qabul qiladilar. Matn ma'nosining noma'lumligi unga nisbatan qiziqish, bilishga intilish mazmunini izlashga talabchanlikni uyg’otadi. Odatda ma'nosiz so’zlarni laboratoriya sharoitiga qaraganda kundalik turmushda puxtaroq eslab qolinadi.Qator psixolog olimlarning mulohazalariga binoan: 1) materialni esda olib qolish darajasi yosh davrlari xususiyatiga ega emas, balki uning yakkahol shaxsiy xususiyatlariga bog’liqdir; 2) mexanik esda olib qolishning odat tusiga kirib qolishi ham yosh davrlarining xususiyati emasdir; 3) so’zlarni esda olib qolish, mexanik esda olib qolishning biron-bir xususiyatidir.


TAVSIYALAR
1. O'quvchilar o'rtasida sog'lom turmush tarzini shakllantirish orqali xotira xususiyatlarini rivojlantirish.
2. Nazariy qoidalar, badiiy asarlar, shuningdek , she'rlarni kun davomida yod olib yurish.
3. Maktablarda dars o'tish chog'ida turli xil interfaol usullardan foydalangan holda o'quvchilarni eslab qolish qobiliyatlarini rivojlantirish.
4. O'xshashlik, qo'shnilik yoki qarama-qarshilik yo'li bilan biror narsa bilan yodlangan aloqalarni o'rnatish.
5. Raqamlardan iborat juftliklarni tkrorlab yurish.
6. Baddiy asarlarni ko'proq mutolaa qilishlari tavsiya etiladi