S. N. Yuldashev, X. M. Ibragimova, B. X. Fayziev mehnatni tashkil etish va

Guruhli ish kunini fotografiya qilishning xususiyatlari. Ishlab chiqarish
uchastkalarida ommaviy tus olgan ish vaqti nobudgarchiligining sabablarini aniqlash
uchun bir guruh ishchilarning ish vaqti fotografiya qilinadi. Bunda bir vaqtning
o’zida bir necha (5-6 kishidan oshmasligi kerak.) ishchi ustidan kuzatuv olib boriladi,
ularning har biri o’z ish o’rnida alohida operatsiyalarni bajaradilar. Kuzatuvni
o’tkazish uchun kuzatuvchi oldindan belgilangan vaqt oralig’ida tegishli ish joylarini
ko’zdan kechiradi, kuzatuv varag’iga har bir ish o’rnida nimalar bo’layotganligini
shartli belgilar bilan yozib qo’yadi. Kuzatuv natijalarini tahlil qilish yakka
fotografiyaga o’xshab amalga oshiriladi. Ish vaqtidan foydalanish balansi har bir
kuzatiluvchi ishchi bo’yicha alohida tuziladi va guruh bo’yicha o’rtacha
ko’rsatkichlar aniqlanadi.

---

109
 Mehnatni tashkil qilishning brigadali usulida, yani ishlab chiqarish jarayoni
yoki texnologik operatsiyani bajarish bir vaqtning o’zida bir necha kishining mehnat
qilishini taqozo qilganda brigadali ish kunini fotografiya kuzatuvi o’tkaziladi.
Kuzatuv yordamida har bir, brigada a’zolarining qay darajada bandligi, ular o’rtasida
mehnatning qanday taqsimlanganligi aniqlanadi. Kuzatuv natijalarini tahlil qilish
yakka va guruhli fotografiyaga o’xshab amalga oshiriladi: ish vaqtining haqiqiy va
normativ balansi brigada va alohida brigada a’zolari uchun tuziladi, ularning ish
vaqtidan o’rtacha foydalanish foizi va uning miqdorini oshirish asosida mehnat
unumdorligini o’stirish darajalari aniqlanadi, aniq xulosalar chiqariladi, chora-
tadbirlar belgilanib, ishlab chiqarishga joriy etiladi.