Sitologiya va

Parazit zamburug‘lar. Zamburug‘lar orasida parazit turlari 
ham juda ko‘p. ular o‘simlik, hayvon va odamlarda turli kasal-
liklarni keltirib chiqaradi. Ayniqsa, parazit zamburug‘lar qishloq va 
o‘rmon xo‘jaligiga katta zarar yetkazadi.
Zang zamburug‘i murakkab taraqqiyot davri, ya’ni har xil 
sporalar va oraliq xo‘jayinga ega bo‘lishi bilan ajralib turadi.
Bahorda zang zamburug‘i oraliq xo‘jayin hisoblangan zirk 
o‘simligida rivojlanishni boshlay-
di. keyinchalik bug‘doy o‘simligi-
da hayotini davom ettiradi. Butun 
yoz davomida parazit zamburug‘ 
sarg‘ish-qizil (zang) rangdagi spo-
ralar hosil qiladi. ular bug‘doy 
o‘simligining poya va barglarini 
zararlaydi (12- rasm). 
Boshoqli o‘simlik bargida-
gi zang zamburug‘i.
12­ rasm.
http:eduportal.uz

---

22
oRGANIk oLAM hAQIDA MA’LuMoT
I Bo‘LIM
Poya va barglardagi dog‘lar sporalardagi pigmentlarga bog‘liq 
bo‘lib, temirdagi zang dog‘ga o‘xshab ketadi. Shuning uchun uni 
zang zamburug‘i deb yuritiladi. Zararlangan o‘simlik boshoq hosil 
qilmaydi yoki donlari puch bo‘lib qoladi. Parazit zamburug‘lar bi-
lan kurashish ham ancha qiyin, chunki ularning yengil sporalari 
sha 
mol yordamida tarqalib katta maydonlarni zararlaydi. Zang 
zamburug‘lariga qarshi kurashda eng qulay usul — ushbu zambu-
rug‘larga chidamli yangi bug‘doy navlarini yaratish hisoblanadi. 
Vertisill. oq palak — ushbu zamburug‘ turli o‘simliklarning 
o‘tkazuvchi to‘qimalarida parazit holda hayot kechiradi. Zamburug‘ 
o‘simliklarni o‘ziga xos “vilt” deb atalgan so‘lish kasalligiga cha-
lintiradi. kasallikning asosiy belgisi, barg hujayralarida taranglik 
holatini yo‘qotishi bo‘lib, ularda dastlab sarg‘ish-jigarrang, so‘ngra 
qo‘ng‘ir dog‘lar paydo bo‘ladi, bu uning barglarini erta to‘kilishi-
ga sabab bo‘ladi. Vilt bilan zararlangan o‘simlik ko‘pincha nobud 
bo‘ladi yoki biror organi so‘lib chiriydi. kasallikka qarshi kurash 
choralari xo‘jaliklarda almashlab ekishni to‘g‘ri yo‘lga qo‘yish, vilt-
ga chidamli yangi g‘o‘za navlarini yaratish va boshqalardir.