Sogʼliqni sаqlаsh vаzirligi

So‘rg‘ich va butilkalarni sterilizatsiya qilish qoidalari
1. Kir so‘rg‘ichlar issiq suvda yuviladi soda eritmasi bilan (1g 2 choy koshik soda 1 stakan suv) qaynatiladi.
2. Toza so‘rg‘ichlar quruq va markerlangani «toza so‘rg‘ichlari uchun”degan idishda saklanadi, ishlatilganlari esa kir so‘rg‘ichlari deb yozilgan idishda saklanadi.
3. Butilkalar yuviladi. Butilkalar oldin issiq suv va xantal bilan (50 g xantal 10 l suvga) chayiladi, keyin okar suvda yuviladi.
4. Chayilgandan so‘ng butilkalar og‘zini pastga karatib temir setkalarga ko‘yiladi, suvi okib turishi uchun so‘ng avtoklaf shkafiga 100-150 S 1 soatga ko‘yiladi.
Tana xarorati va uning fiziologik o‘zgarishlari
Odamning tana xarorati doimiy bo‘lib (arzimas darajada o‘zgarib turishini hisobga olmaganda), tashqi muxit xaroratiga alokador emas.
Termoregulatsiya (issiqlikni boshqarish) - organizmda tana xaroratini doimiy darajada tutib turadigan fiziologik jarayon.
Tashqi muxitning yuqori xarorati teridagi tennoretseptorlami taʼsirlantiradi. bunda teridagi kapillar qon tomirlar rcflcktor ravishda kengayib, nafas tezlashadi. Natijada teri satxidan issiqlik sochilishi, zo‘r berib exikayotgan terning bug‘lanishi va kamrok darajada nafas yo‘llari shillik pardasidan issiqlik sochilishi xamda suv bug‘lanishi hisobiga issiqlik ajralishi kuchayadi.
Tashqi muxitning xarorati pasayganda teri retseptorlari taʼsirlanib, reflektor ravishda teri kapillarlarini toraytiradi va ter bezlari chikaruv yo‘llarining silliq mushaklari (muskullar) spazmga uchraydi, buning natijasida issiqlik ajratish kamayadi. Mushaklarning jadal ishlashi munosabati bilan issiqlik xosil bo‘lish jarayoniarining kuchayishi, issiqlik ajratishning kuchayishiga olib boradi. Vilning sovuq fasiida zo‘r berib ajraladigan issiqlik o‘rnini jadal jismoniy ish bajarish. shuningdek kuchli ovqat yeyish yoki bir yo‘la xar ikkalasini qilish yoii bilan koplash mumkin.
Bolalar xarorati normada kattalarnikidan birmuncha yuqori bo‘ladi, chunki ularning o‘sishi uchun zarur oksidlanish jarayonlari jadalrok boradi. Ayollarda jinsiy faoliyatning davriyligi munosabati bilan oksidlanish jarayonlarining shiddati oy davomida o‘zgarib turishi mumkin, bu xayz ko‘rish paytida baʼzan xarorat ko‘tarilishiga sabab bo‘ladi.
Xaroratning kun davomida bir necha gradusga o‘zgarishi oksidlanish jarayonlarining odam yoshi yoki ovqat yeyishi bilan bevosita bog‘likdir. Sog‘lom odamlarda xarorat kunduzdagiga nisbatan, odatda ertalab bir necha gradusga past bo‘ladi. Xarorat kayerdan o‘lexanganiga karab ko‘rsatkichlar xam xar xil bo‘ladi. Chunonchi, og‘iz bo‘shlig‘i, kin, to‘g‘ri ichak shillik pardasintng xarorati qo‘ltik va chov soxalari terisining xaroratidan 0,2-0,4°C yuqoridir.
Termometr va xaroratni o‘lchash tartibi
Tana xaroratini o‘lchash uchun xozirgi vaqtda lurli modifikatsiyadagi termometrlar tavsiya etilmokda. Bularga og‘iz, qo‘ltikosti, rektal, past xaroratlarni o‘lchovchi, shishali. kimyoviy, timpaniq va elektron termometrlarni misol kilib keltirish mumkin.