Текис сиртга таьсир килувчи босим. Режа


Босим эпюраси деб, бирор сирт яъни контр буйича босим таксимланишининг график усулда ифодаланишига айтилади


Download 99 Kb.
bet2/2
Sana30.09.2023
Hajmi99 Kb.
#1690103
1   2
Гидростатик босим эпюраси.

Босим эпюраси деб, бирор сирт яъни контр буйича босим таксимланишининг график усулда ифодаланишига айтилади.


А)Текис сирт.Текис сиртнинг эркин сирт билан туташган жойидаги босим эркин сиртдаги босимга тенг. Унинг колган нукталарида эса эркин сиртдаги босимга чегирма босим куйилади. Гидростатиканинг асосий тенгламасига асосан

Яъни сиртнинг энг пастки нуктасида босим энг катта кийматка эга булади.
АВ сиртга тушадиган босим эпюрасини олиш учун А ва В нукталарда босимнинг микдори ва йуналишини куйиб, учлари туташтирилади. Хосил булган шакл босим эпюраси дейилади.
Босим векторлари учларини туташтирувчи чизикнинг босим вектори билан ташкил килган бурчаги куйидагича булади.
H 1
Tgα = ------- = -----

γh γ
Босим эпюраси эса трапеция куринишида булиб, тугри туртбурчак куринишидаги ташки босим ва учбкрчак куринишидаги чегирма босим эпюраларидан ташкил топади .
Б)Эгри сиртда босим икки ташкил этивчига эга булиб, Рх ташкил этувчиси текис сиртдаги каби эпюрага эга булади.
Ру нинг эпюраси эса эгри сирт билан эркин сирт орасидаги соха шаклига эга булади. Тенг таъсир этувчи куч ёки тулик босимнинг куйилиш нуктаси ва катталиги график усулда топиш мумкин. Бунинг учун Рх ташкил этивчининг йуналишини Ру нинг йуналиши билан кесишгунча давом эттирамиз. Кесишган нуктасига эга Рх ва Ру ларни келтириб куямиз ва паралелограмни хосил киламиз. Унинг диоганали йуналишини эгри сирт билан кесишгунча давом эттириб,кесишиш нуктасига суюклик томонидан хосил булган Р кучни келтириб куямиз. Нукта босим маркази ёки тенг таъсир этивчи кучнинг куйилиш нуктаси булади.


Архимед конуни .


Суюкликка ботирилган жисмга сикиб чикарувчи куч таъсир килиб, бу кучнинг катталиги ботирилган жисм сикиб чикарган суйуклик огирлигига тенг булади.
Агар суйукликка бирор бир Y хажмли жисм ботирилган булса, унга таъсир этивчи кучлар куйидагиларга булинади.

  1. Жисмга юкоридан таъсир этувчи босим кучи.

,

  1. Жисмга пастдан таъсир этувчи босим кучи.

,

  1. Пастга йуналган огирлик кучи.

,

  1. Жисмга ён томонларидан таъсир этувчи куч.


Архимед конуни ёпик ва очик идишларда суюклик сиртида сузиб юрувчи жисмлар учун хам, унинг ичидаги жисмлар учун хам тугридир.
Жисмларнинг суюкликда сузиши. Сузувчанлик.
Жисмларнинг суюклик сиртига калкиб чикиши ёки суюклик ичида сузиб юриши юкорида айтилган кучларнинг узаро нисбатига боглик. Шунинг учун суюкликка ботирилган жисмларга таъсир этивчи кучланишларнинг тенг таъсир этувчиси топилади:
ёки . Бу куч
кутарувчи куч деб аталади.
ΔН=Н21 ва ΔН*S=Y эканлигини эътиборга олсак, тенг таъсир этувчи кутарувчи куч куйидагича булади :
R=(γ-γ1)*Y .
Охирги муносабатдан куйидаги хулосаларни килиш мумкин :

  1. Агар γ<γ1 булса, яъни жисмнинг солиштирма огирлиги суюкликидан кам булса, кутарувчи куч R мусбат булади, ва жисм суюклик сиртида калкиб юради.

  2. Агар γ1=γ булса, яъни жисм билан суюклик солиштирма огирлиги тенг булса, у холда R=0 булади ва жисм суюклик ичида сузиб юради.

  3. Агар γ<γ1 булса, у холда кутарувчи куч R манфий кийматга эга булади ва жисм суюклик тубига чукади .

Хар кандай калкиб юривчи жисм сузувчанлик зонасига эга булиб, бу унинг сузиб юришдаги хавфсизлигини таъминлайди. Сузувчанлик зонаси жисмнинг суюклик сиртидан юкори кисмининг хажмидаги суюклик огирлигига тенг . Сузувчанлик зонаси Рс билан белгиланади ва куйидагича топилади .





Адабиётлар.



  1. К.Ш.Латипов. «Гидравлика, гидромашиналар, гидроюритмалар». Тошкент. Укитувчи. 1996 й.

  2. Т.М.Башта., С.С.Руднев., Б.Б.Некрасов. «Гидравлика, гидромашины и гидроприводы». , М. Машиностроение. 1982 г.

  3. А.А.Учиниус. Гидравлика, гидравлические машины. Харьковский Гос.университет. им. А.М.Горького. 1987 г.

  4. Гидравлика асослари. Укув-услубий кулланма. ТАЙИ. 1999 й.

Download 99 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling