Toshkent davlat sharqshunoslik instituti

2015-yilga qadar Xitoyning Buyuk Ipak yo`li iqtisodiy tasmasidagi 

mamlakatlarga kiritgan investitsiyalari:

56

 

 

Mamlakatlar 

Investitsiya 

miqdori 

Million dollar 

 

Mamlakatlar 

Investitsiya 

miqdori 

Million dollar 

1 

Singapur 

31,984.9 

20 

O`zbekiston 

882.0 

2 

Rossiya 

14,019.6 

21 

Shri-lanka 

772.5 

3 

Indoneziya 

8,125.1 

22 

Fillipin 

711.1 

4 

Qozog`iston 

5,095.5 

23 

Misr 

663.2 

5 

Laos 

4,841.7 

24 

Vengriya 

571.1 

6 

BAA 

4,602.8 

25 

Quvayt 

543.6 

7 

Myanma 

4,258.7 

26 

Gruziya 

533.8 

8 

Pokiston 

4,01007.635.9  27 

Belarusiya 

475.9 

9 

Hindiston 

3,770.5 

28 

Yaman 

453.3 

10 

Mo`g`uliston 

3,760.1 

29 

Qatar 

449.9 

11 

Kambodja 

3,365.9 

30 

Afg`oniston 

419.9 

12 

Tayland 

3,440.1 

31 

Iroq 

388.1 

13 

Vetnam 

3,373.6 

32 

Ruminiya 

364.8 

14 

Eron 

2,949.2 

33 

Polsha 

352.1 

15 

Saudiya Arabistoni 

2,434.4 

34 

Isroil 

317.2 

16 

Malayziya  

2,231.4 

35 

Nepal 

291.9 

17 

Turkiya 

1,328.8 

36 

Bolgariya 

236.0 

18 

Qir`giziston 

1,07.6 

37 

Chexiya 

224.3 

19 

Tojikiston 

909.1 

38 

Ummon 

200.8 

                                                 

56

 ―Economic and trade cooperation between China and countries along the ‗Belt and Road‘ in 2016‖ // 

Министерство торговли КНР, 21 января 2016 г. Стр-73 

---

 

38 

39 

Bangladesh 

188.4 

52 

Armaniston 

7.5 

40 

Turkmaniston 

133.0 

53 

Albaniya 

7.0 

41 

Slovakiya 

127.8 

54 

Sloveniya 

5.0 

42 

Sharqiy Timor 

100.3 

55 

Bahrain 

3.9 

43 

Bruney 

73.5 

56 

Livan 

3.8 

44 

Ukraina 

68.9 

57 

Estoniya 

3.5 

45 

Ozarbayjon 

63.7 

58 

Maldiv 

2.4 

46 

Serbiya 

49.8 

59 

Makedoniya 

2.1 

47 

Iordaniya 

32.6 

60 

Moldova 

2.1 

48 

Litva 

12.5 

61 

Latviya 

0.9 

49 

Xorvatiya 

11.8 

62 

Chernogoriya 

0.3 

50 

Suriya 

11.0 

63 

Falastin 

- 

51 

Bosnya va Gersoginiya 

7.8 

64 

Butan 

- 

 

 

  Xitoy  ushbu  ilkan  loyihaga  kiruvchi  65  mamlakat  orasida  eng  ko`p 

investitsiyalar  hajmini  Singapurga  kiritayotganligi  etiborga  loyiq  bo`lishi  bilan 

birga  Markaziy  Osiyo  mamlakatlariga  ―Buyuk  Ipak  yo`li  konsepsiyasi‖  loyihasi 

bo`yicha eng ko`p investitsiyalarni Qozog`istonga kiritmoqda. 

2.1.3-rasm 

2015-yilga kelib “Bir makon, Bir yo`l loyihasi boyicha” Xitoyning Markaziy 

Osiyoga kiritgan investitsiyalari hajmi:

57

 

5095,5

1007,6

909,1

882

133

419,9

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

Qozo

g`i

st

on

Qi

rg`

izi

ston

To

jiki

ston

O`

zbe

ki

ston 

Tu

rkm

an

iston

Af

g`on

iston

Investitsiyalar

 

                                                 

57

 ―Statistical bulletin of china`s outward foreign direct investment 2015‖/ / www.china-trade –research.hktdc.com 

---

 

39 

 

Xitoy XXI asrning eng ulkan loyihasi ustida ish olib borara va uning eng yirik 

investori  hisoblanar  ekan  ushbu  konsepsiyaning  amalga  oshishida  hukumat 

tomonidan  ajratiyotgan  mablag`lar hajmi  yildan  yilga  ortib  bormoqda. 2013-yilda 

Xitoy  hukuamati  ushbu  loyihani  amalaga  oshirish  uchun  jami  1  trillion  dollar 

miqdorda  ivestitsiya  ajratishini  e`lon  qilgan  bo`lsa,  yildan  yilga  uning  ushbu 

loyihaga kiritayotgan investitsiyalari ortib bormoqda.  

2.1.4-rasm 

2014-2016-yillarda Xitoyning “Bir makon, bir yo`l” loyihasiga kiritgan 

investitsiyalari dinamikasi (mlrd dollar):

58

 

237

214,2

187,3

0

50

100

150

200

250

300

2014-yil

2015-yil

2016-yil

investitsiyalar

 

 

 

2016-yilda Xitoyning ushbu loyihaga kiritgan yillik investitsiyalari hajmi 237 

milliard  dollar(1.57  trillion  yuan)ni  tashkil  etishi  bilan  birgalikda,  o`tgan  2015-

yilga nisbatan 10.6% ko`proq miqdorda investitsiyalarni ushbu loyihaga jalb etdi. 

Bu  investitsiya  Xitoy  hukumatining  ushbu  loyihaga  kiritayotgan  yillik 

investitsiyalari miqdori jihatdan eng yirik ko`rsatkichni qayd etmoqda. 

 

2016-yilda  Xitoy  Hukumati  tomonidan  Xorijiy  mamlakatlar  bilan  jami  126 

milliard  dollarlik  shartnomalar  imzolangan  holda  o`tgan  yilga  nisbatan  36.7% 

yuqori natijaga erishildi.. 

                                                 

58

 «Персрективы Развития Китайской Экономики в 2016»// KPMG Global china Practice// стр-29 

---

 

40 

 

Shuningdek,  Xitoy  Ipak  yo`li  iqtisodiy  tasmasi  loyihasiga  kiruvchi  barcha 

mamalkatlar  bilan  savdoiqtisodiyaloqarni  jadal  sur`atlar  bilan  rivojlantirib 

bormoqda. Jumladan, ushbu konsepsiya tarkibiga kiruvchi mamalakatlar Xitoyning 

tashqi  savdosida  muhim  ahamiyat  kasb  etib  bormoqda.  2016-yilda  Xitoyning 

ushbu  loyiha  tarkibiga  kiruvchi  jami  mamlakatlar  bilan  tashqi  savdosi  hajmi  953 

milliard  dollarni  tashkil  etib,  Xitoy  2016-yildagi  jami  tashqi  savdosining  25.7% 

qismini tashkil etadi.

59

 

 

2017-yilning 14-15 may kunlarida o`tkazilgan ―Bir makon, Bir yo`l‖ xalqaro 

forumida  dunyoning  29  mamlakati  rahbarlari,  130  mamlakatdan  1500  dan  ortiq 

qatnashchilar  hamda  jahonning  bir  qator  yirik  iqtisodiy  tahkilotlari  vakilllari 

ishtirok  etdi.    Forum  doirasida  imzolangan  barcha  iqtisodiy  shartnomalarning 

umumiy qiymati 1.890 milliard yuanni tashkil etdi.  Shuningdek Xitoy Buyuk Ipa 

yo`li  Fondi  tashkil  etilganini  e`lon  qildi.  Ushbu  fondning  dastlabki  mablag`I  100 

milliard yuan ekanligi ta`kidlab o`tildi.