To‘yingan ikki asosli kislotalar.
T
o‘yingan ikki asosli kislotalar HOOC(CH2)nCOOH yoki CnH2n(COOH)2 umumiy formulalar bilan ifodalanadi. Ularning gamologik qatori shavel kislotadan boshlanib quyidagicha nomlanadi:
Olinish usullari. Ikki asosli kislotalarni bir asosli kislotalarni olish usullaridan foydalanib hosil qilish mumkin.
I
kki atomli spirtlarni okidlash orqali olish:
Dintrillarni gidrolizlash orqali olish:
O
ksikislotalarni oksidlash:
K
imyoviy xossalari: - va - dikarbon kislotalarni suyuqlanishi haroratidan yuqoriroqda qizdirilganda dekarboksidllanish reaksiyasi sodir bo‘ladi va natijada to‘yingan bir asosli kislotalar hosil bo‘ladi:
- va yuqori dikarbon kislotalar bu sharoitda siklik angidridlarni hosil qiladil
-, - dikarbon kislotalarga ammiak bilan ta’sir etilganda kislota diamidlari hosil bo‘ladi. Kislota diamidlari qizdirilganda kislota imidlariga aylanadilar:
To‘yinmagan ikki asosli karbon kislotalar.
T
o‘yinmagan ikki asosli karbon kislotalarga fumar va malein kislotalar misol bo‘ladilar. Bularning har ikkisi bir xil tarkibga ega bo‘lib, o‘zaro izomerdirlar. Fumar kislota trans-, malein kislota esa sis- izomer hisoblanadi.
Fumar va malein kislotalar olma kislotani qizdirish natijasida hosil bo‘ladi. Qizdirish sharoitini o‘zgartirib u yoki bu kislotani hosil qilish mumkin.
Malein kislota angidridi sanoatda katta mashtabda benzol yoki naftalinni kattalitik oksidlab olinadi:
Do'stlaringiz bilan baham: | 
