Tuzlar Tuzlar


Download 50.02 Kb.
bet2/2
Sana09.06.2023
Hajmi50.02 Kb.
#1469480
1   2
Bog'liq
14 Tuzlar

Asosli tuzlar – tarkibida gidroksid guruh saqlagan tuzlar M; Ca(OH)NO3 (Al(OH)2)2SO4
Asosli tuzlarni tarkibida bitta gidroksid guruh saqlagan asoslar hosil qilmaydi.

Nomlanishi


  1. metal o’zgarmas valentli bo’lsa metal nomi va kislota qoldig’i o’rtasiga gidrokso yoki digidrokso qo’shimchalari qo’shib nomlanadi

M; MgOHCl – magniy gidroksoxlorid Ca(OH)NO3 – kalsiy gidroksonitrat
(Al(OH)2)2SO4 – alyuminiy digidroksosulfat

  1. agar metal o’zgaruvchan valentli bo’lsa metal nomi valentligi rim raqamida qavs ichida va gidrokso yoki digidrokso qo’shimchalari keyin kislota qoldig’ini qo’shib nomlanadi.

M; Cu(OH)Br – mis(II)-gidroksobromid (Cr(OH)2)2CO3 – xrom(III)-digidroksokarbonat Fe(OH)Cl2 – temir(III)-gidroksoxlorid
Qo’sh tuzlar – bir xil kislota qoldig’i hamda ikki xil metaldan iborat tuzlar. M; K2SO4∙Al2(SO4)3 KCl∙NaCl

Nomlanishi


Bu tuzlarni nomlashda metallar birin ketin aytilib kislota qoldig’i nomi aytiladi. M; K2SO4∙Al2(SO4)3 – kaliy alyuminiy sulfat yoki achchiqtosh
KCl∙NaCl – kaliy natriy xlorid yoki silvinit CaCO3∙MgCO3 – kalsiy magniy karbonat yoki dalamid
Aralash tuzlar – metal bir xil kislota qoldig’i xar xil bo’lgan tuzlar. M; CaOCl2 yoki Cl – Ca –O- Cl

Tuzlarning olinishi


  1. Metallarga metalmaslarning ta’siri Na + S → Na2S K + Se → K2Se Na + Te → Na2Te Ca + Cl2 → CaCl2

  2. Metallarga kislotalarning ta’siri

Fe + HCl → FeCl2 + H2 K + HCl → KCl + H2
Zn + HCl → ZnCl2 + H2 Ba + HCl → BaCl2 + H2

  1. Asosli va amfoter oksidlarga kislotalarning ta’siri

Na2O + H2SO4 → Na2SO4 + H2O CaO + H2SO4 → CaSO4 + H2O BeO +HCl → BeCl2 + H2O BeO + H2SO4→ BeSO4 + H2O

  1. Asoslarga kislotalarning ta’siri

Cu(OH)2 + HCl → CuCl2 + H2O Cr(OH)2 + HCl → CrCl2 + H2O Cu(OH)2 + H2SO4→ CuSO4 + H2O Fe(OH)3 + H2SO4→ Fe2(SO4)3 + H2O

  1. Amfoter oksidlarga ishqorlarning ta’siri

BeO +KOH → K2BeO2 + H2O BeO + NaOH → Na2BeO2 + H2O ZnO +KOH → K2ZnO2 + H2O ZnO + NaOH → Na2ZnO2 + H2O

  1. Kislotali oksidlarga ishqorlarning ta’siri

NaOH + Cl2O5 → NaClO3 + H2O KOH + Cl2O5→ KClO3 + H2O NaOH + P2O5→ Na3PO4 + H2O KOH + P2O5→ K3PO4 + H2O

  1. Amfoter gidroksidlarga ishqorlarning ta’siri

Al(OH)3 + KOH → K[Al(OH)4] Cr(OH)3 + KOH → K[Cr(OH)4] Be(OH)2 + NaOH → Na2[Be(OH)4] Zn(OH)2 + NaOH → Na2[Zn(OH)4]

  1. Tuzlarga ishqorlarning ta’siri

CuSO4+ KOH → Cu(OH)2 + K2SO4 MnCl2+ KOH → Mg(OH)2 + K2SO4 Fe(NO3)2+ KOH → Fe(OH)2 + KNO3 CrBr2 + KOH → Cr(OH)2 + KBr

  1. Tuzlarga kislotalarning ta’siri

HCl + AgNO3 → AgCl + HNO3 H2SO4 + Ba(NO3)2 → BaSO4 + HNO3 H3PO4 + CaCl2 → Ca3(PO4)2 + HCl H2S + CuSO4 → CuS + H2SO4

  1. Tuzlarning o’zaro ta’siri:

NaCl + AgNO3→ NaNO3 + AgCl K2SO4 + Ba(NO3)2 → BaSO4 + KNO3 Na3PO4 + CaCl2→ Ca3(PO4)2 + NaCl K2S + CuSO4 → CuS + K2SO4

  1. Asosli oksidlarga kislotali oksidlarning ta’siri: CaO + CO2 → CaCO3 BaO + CO2 → BaCO3 MgO + SO2 → MgSO3 BeO + SO2 → BeSO3



Kimyoviy xossalari


  1. Tuzlarga kislotalarning ta’siri

NaCl + H2SO4 → Na2SO4 + HCl NaBr + H2SO4 → Na2SO4 + HBr FeS + HCl → FeCl2 + H2S Na2S + HCl → NaCl + H2S

  1. Tuzlarga asoslarning ta’siri

Fe(NO3)2 + KOH → Fe(OH)2 + KNO3 CrBr2 + KOH → Cr(OH)2 + KBr ZnSO4 + KOH → Zn(OH)2 + K2SO4 Al(NO3) + KOH → Al(OH)3 + KNO3

  1. Tuzlarning o’zaro ta’siri

CaCl2 + Na2CO3 → CaCO3 + NaCl Na2SO4 + Ba(NO3)2→ BaSO4 + NaNO3 Na3PO4 + CaCl2→ Ca3(PO4)2 + NaCl K2S + CuSO4→ CuS + K2SO4

  1. Tuzlarning parchalanishi CaCO3→ CaO + CO2

NaHCO3 → Na2CO3 + CO2 + H2O Mg(NO3)2 → MgO + NO2 + O2 AgNO3 → Ag + NO2 + O2

HNO3 ga metallar tasiri


Kislota

Li,K,Ca,Na,Mg,Al,Zn

Cr,Fe,Ni,Sn

Pb(H)Cu,Hg,Ag

Pt,Au

Kons HNO3

MeNO3 + NO2 + H2O

_

NO2

_

Suyul HNO3

MeNO3 + N2O + H2O yoki N2

NO2,NO

NO

_

Juda suyul HNO3

MeNO3 + NH3 + H2O yoki NH4NO3

NH3

_

_

Metal nitratlar parchalanishi



Li-Mg gacha (Li,K,Ca,Na)

MeNO3→MeNO2+O2

KNO3→KNO2+O2

Mg-Cu gacha
(Mg,Al,Zn,Cr,Fe,Ni,Sn,Pb,Cu)

MeNO3→MeO+NO2+O2

Zn(NO3)2→ZnO+NO2+O2

Cu-Au gacha (Hg,Ag,Pt,Au)

MeNO3→Me+NO2+O2

AgNO3→Ag+NO2+O2




  1. Qaysi javobda quyida nomi keltirilgan moddalarning formulalari tegishli tartibda ko’rsatilgan?

1) magniy karbonat; 2) temir (II) gidrokarbonat;

  1. temir (III) sulfat; 4) kalsiy gidrofosfat;

    1. CaHPO4, Fe2(SO4)3, MgCO3, Fe(HCO3)2

    2. MgCO3, Fe2(SO4)3, Fe(HCO3)2, Ca(H2PO4)2

    3. MgCO3, Fe(HCO3)2, Fe2(SO4)3, CaHPO4

    4. MgCO3, CaHPO4, Fe(HCO3)2, Fe2(SO4)3

    5. Fe(HCO3)2, Ca3(PO4)2, FeSO4, MgCO3.

  1. Moddaning tarkibi Al(OH)SO4 formula bilan ifodalangan bo’lsa, bu modda qaysi turga kirishini aniqlang.

A) tuzlar; B) kislotalar; C) gidroksidlar;
D) qo’sh tuz; E) gidroksotuz.

  1. Potash va bertole tuzi qaysi kislotalarning tuzi hisoblanadi?

  1. karbonat kislota va perxlorat kislota;

  2. karbonat kislota va xlorat kislota;

  3. sulfit kislota va xlorat kislota;

  4. karbonat kislota va xlorit kislota;

  5. sulfat kislota va xlorit kislota.

  1. Ammoniy digidrofosfat tarkibidagi fosforning foiz miqdorini hisoblang.

A) 23,5 B) 20,8 C) 27,4 D) 26,9 E) 12,2

  1. Asosli tuz hosil qilishi mumkin bo’lgan moddalar juftini ko’rsating.

A) Ba(OH)2, HCl; B) BaCO3, HCl;
C) BaCl2, H2SO4; D) BaO, KNO3;
E) Ba(NO3)2, MgCl2.

  1. Digidroortofosfat qoldig’i bo’lgan tuzni aniqlang.

A) Na2HPO4 B) Na3PO4 C) CaHPO4
D) Ca(H2PO4)2 E) Al2(HPO4)3

  1. Qaysi moddalar ta’sirlashuvi natijasida tuz hosil bo’ladi?

A) SO2 + H2O → B) SiO2 + CO2 →
C) CaO + FeO → D) Na2O + CO2 →
E) Na2O + H2O →

  1. Alyuminiy digidroksosulfat formulasini ko’rsating.

A) Al2(SO4)3 B) Al(OH)SO4
C) (Al(OH)2)2SO4 D) Al(HSO4)3
E) KAl(SO4)2

  1. Quyidagi moddalar orasidan kaliy xloridi, xlorati, gipoxloriti, xloriti va perxlorati ketma – ketligini ko’rsating.

1) KClO2; 2) KClO; 3) KClO3; 4) KClO4; 5)KCl; A) 3,4,2,5,1; B) 3,5,4,2,1; C) 3,5,2,4,1;
D) 4,3,2,5,1; E) 5,3,2,1,4.

  1. Qaysi formulalarni yozishda xatoga yo’l qo’yilgan?

1) (AlOH)3(PO4)2; 2) NH4MgPO4;
3) Al(HSO3)3; 4) Al(OH)2SO4;
5) AlOHCO3; 6) (CuOH)3(PO4)2;
7) Cu2(OH)2SO4; 8) FeOHNO3
A) 2,4,8 B) 1,3,7 C) 6,7 D) 4,6 E) 1,2,4,6,8

  1. Kaliy gidrofosfatni kaliy fosfatga aylantirish uchun qaysi moddadan foydalanish mumkin?

1) kaliy gidroksid; 2) ortofosfat kislota;
3) fosfor (V) oksid; 4) kaliy oksid;
5) kaliy xlorid;
A) 1 B) 2 C) 1,4 D) 2,3 E) 1,2,3,4,5

  1. Suvli eritmada quyidagi moddalarning qaysilari orasida reaksiya sodir bo’ladi?

  1. kalsiy sulfit va oltingugurt (IV) oksid;

  2. natriy gidrosulfat va nitrat kislota;

  3. kalьsiy gidrokarbonat va xlorid kislota;

  4. kalsiy gidrokarbonat va kalsiy gidroksid; A) 1,2 B) 3,4 C) 3 D) 4 E) 1,3,4





Download 50.02 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2



Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling