“Umumiy fizika” kursidan mustaqil ishlarni bajarishdagi uslubiy ko’rsatma
Download 0.89 Mb. Pdf ko'rish
|
umumiy fizika (1)
|
Foydalaniladigan adabiyotlar:
1. I.V.Savelyev. “Umumiy fizika kursi”. I qism. T.O‟qituvchi. 1973 y. 7-8 betlar. 2. O.Ahmadjonov. Fizika kursi. T.O‟qituvchi. 1985 y.
Molekulalar massasi 10 27
10
26
kg oralig‟ida bo‟ladi. Fizikada atom yoki molekulani massasi massaning atom birligida (m.a.b) o‟lchanadi. M.a.b. sifatida miqdor jihatdan uglerod 12 atomi massasi-ning 1/12 ulushi olinib, (kg) larda ifodalanadi: m b
c = 1,66057 ∙ 10 27
kg. Atom va molekulalarning massasi shu 1 m.a.b. ga nisbatan solishtiriladi va uni atomning nisbiy massasi va nisbiy molekulyar massa deb yuritiladi. Moddaning nisbiy molekulyar massasi M deb, shu modda molekulasi massasini (mm) uglerod 12 atom massasining 1/12 qismiga nisbatiga aytiladi: M =
m m м с 1 1 2 Xalqaro birliklar tizimi (SI)da modda miqdorini o‟lchash uchun asosiy birlik sifatida mol qabul qilingan. 1 mol deb, moddaning nisbiy molekulyar
Italyan olimi Avogadro 1811 yilda 1mol gaz uchun quyidagi qonunni yaratdi: normal sharoitda har qanday 1mol gaz 22,4l hajmni egallaydi va unda 6,02.1023 1/mol dona molekula bo’ladi. N A = 6,02 ∙ 10 -23
1/mol Avogadro qonunidan har qanday massali moddadagi molekulalar sonini aniqlash mumkin. Buning uchun Avogadro sonini mollar soniga ko‟paytirish kerak: N =
m M N A
(13.8)
Agar bitta gaz molekulasi massasini Avogadro soniga ko‟paytirsak, moddaning molekulyar massasi kelib chiqadi:
M = m m ∙ N A
(kg/mol) 9
Avogadro qonunidan foydalanib, molekulalar o‟lchamlarini taxminan hisoblash mumkin. Misol uchun suv molekulasini hajmini topish uchun 1 kmol (6 kg) suvni hajmini (0,018 m 3 ) avogadro soniga bo‟lish kerak. V м = 0,018/6 ∙ 10 26 = 30
∙ 10 – 30 м 3
Bundan suv molekulasining chiziqli o‟lchami taxminan quyidagiga teng ekanligi kelib chiqadi: d A 3 0 1 0 3 1 0 3 3 0 3 1 0
0
Boshqa molekulalar ohlchamlari ham bir necha angstrem tartibida bo‟ladi. Download 0.89 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|