Узбекистон республикаси олий ва урта махсус таълим вазирлиги карши мухандислик иктисодиёт институти нефт ва газ иши кафедраси


Download 0.86 Mb.
bet3/14
Sana15.02.2023
Hajmi0.86 Mb.
#1199634
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   14
Bog'liq
Лаборатория машгулотлари учун услубий курсатма

Махсус бургилар.
Махсус вазифаларни бажариш учун мулжалланган бургиларга найзасимон ва эксцентрик бургилар киради.
Найзасимон бургилар химоя тизмаларидаги ва кудук танасидаги цемент куприкларини, цемент стаканини, цемент тикинларини бургилашда, химоя тизмалари билан мустахкамланмаган кудук танасини кайта ишлашда, хамда халокатларни бартараф этиш буйича бир канча ишларни амалга оширишда кулланилади. Найзасимон бургиларнинг тебранувчи кисми химоя кувурларига зарар етказмаслиги учун каттик куйма билан мустахкамланмайди.
Эксцентрик бургилардан янги ствол бургилашда, кудук танасининг диаметрини кенгайтиришда ва кудук тубига тушиб кетган металл предметларни кудук деворига киритиб юбориш учун кулланилади. Эксцентрик буркилар найзасимон ва икки парракли бургиларнинг турлари каби тайёрланади.

10-расм. ПР туридаги найзасимон 11-расм. Эксцентрик бурги.
бурги.

Улчаш натижасида олинган барча маълумотлар куйидаги жадвал шаклида ёзилади.


1-жадвал.

Бурги тури

Диаметри

Шифри

Резьбасининг диаметри

Вазифаси



















Бурги тури

Диаметри

Шифри

Резьбасининг диаметри

Вазифаси
















2-тажриба машгулоти.


Бургининг ук буйича юкланишини ГИВ-6 курилмасининг курсаткичлари буйича аниклаш.


Ишдан максад: 1.Индикатор тарозисининг конструкцияси ва вазифаси билан танишиш.
2. Индикатор тарозиси диаграммаларидаги ёзувларни укиш ва урганиш.
3. Индикатор тарозиси диаграммасида хар-хил ишлаб чикариш жараёнининг схематик куринишини укишни урганиш.
4. Индикатор тарозиси диаграммалари буйича бургилаш даврида ишлаб чикариш жараёнларини тахлил килиш.

Ишни бажариш учун керакли инвентарлар.



  1. Индикатор тарозиси жамламаси (хакикий намунаси).

  2. Бургилашдаги ишлаб чикариш жараёнларининг ёзуви.

  3. Диаграмма бланкалари.

  4. Ёзилган диаграммалар.

  5. Индикатор тарозиси диаграммаси форматидек калька вараги.




  1. Гидравлик индикаторнинг вазифаси, таркиби ва

технологик катталиклари.

Гидравлик индикатор тарозиси (куйида индикатор деб номланган) кудукларни бургилаш жараёнида тал канатининг кузгалмас якунини тортилишини аниклаш, белгилаш ва ёзиб олиш учун мулжалланган. –расмда ГИВ-6.1 курсатилган.


Индикатор тарозиси – босим трансформатори 1, асосий курсаткич 2, верньер курсаткичи 3, аникловчи шит (ёзувчи манометр), пресс-бачок ва арматура 4 дан ташкил топган. Гидравлик узатмани эгилувчан шланг 8 ёрдамида босим трансформатори билан боглайдиган кисмдан ташкари жамламанинг бошка кисмлари мис трубка 5 оркали богланади. Агар босим трансформатори асбоблар жойлашган шитдан кувур узатмаси кесими узунлигидан ортик масофада жойлашган булса, у богловчи ниппель 7 ёрдамида узайтирилади.
Босим трансформаторидан келаётган индикатор кисмларини гидравлик узатмага боглаш – учлик (тройник) 6 ёрдамида амалга оширилади. Босим трансформаторини тал канатининг кузгалмас якунига шундай урнатиладики, чекка ва урта роликлар орасидан тал канати нотекис утади. Тал канати тортилиши натижасида уртадаги ролик оркали кучланиш трансформаторга гидравлик босим беради. Босим катталигига караб канатнинг тортилиш кучи аникланади, шунга асосланиб бургилаш ускунаси илмагидаги юкнинг огирлиги аникланади. Трансформатор камерасидаги босим катталигига караб курсаткичлар ва кайд килувчи мослама элементларининг хажмий деформацияланиши натижасида трансформатор сузгичи бироз харакатланади, бу эса канатнинг кайрилиш бурчагини узгартиради ва трансформатордаги босим хамда канат тортилиши оралигидаги тугри харакатнинг бузилишига олиб келади.
Шунинг учун трансформатордаги босим ва канат тортилишининг кучланиши орасидаги алока тугри эмас. Индикатордан фойдаланиш учун индикатор курсаткичлари ва букилган канат тортилиш катталиги орасидаги кийшик алока керак. Ишлатилиш вазифасига караб индикаторлар 3 хил модификацияда ишлаб чикарилади:
а) ГИВ-6-1 -- кайд килувчи мослама, сикувчи идиш ва арматурадан иборат шит, асосий ва верньерли курсаткичлар, босим трансформатори.
б) ГИВ-6-2 -- кайд килувчи мослама, сикувчи идиш ва арматурадан иборат шит, асосий курсаткич, босим трансформатори.
в) ГИВ-6-3 -- асосий курсаткич, сикувчи идиш ва арматурадан иборат шит, босим трансформатори.
Индикатор жамламаси учун куйидаги турдаги босим трансформаторлари ишлаб чикарилади:
а) Диаметри 15 мм дан 19 мм гача булган канатлар учун ТД-2А: узгариш чегараси 1+40 кН ва 2+80 кН;
б) Диаметри 22 мм дан 28 мм гача булган канатлар учун ТД-4: узгариш чегараси 5+150 кН ва 5+180 кН;
в) Диаметри 32 мм дан 38 мм гача булган канатлар учун ТД-5: узгариш чегараси 8+200 кН ва 8+250 кН.


Индикаторнинг гидравлик системасида канатнинг максимал тортилишидаги босим 1,0 дан 0,01 МПа гача. Асосий курсаткичга максимал босимда стрелькаларнинг бурилиш бурчаги 270 , верньер курсаткичида 180 .
Индикаторнинг сезиш кобилияти 0,3% дан ошмайди. Дискли диаграмманинг узи ёзувчи манометри (регистратор)нинг бир айланиб келиш (оборот) вакти 24 соат, айрим холларда аник ёзувларга эга булиш учун бир айланиб келиш вактини 12 соатга кискартириш мумкин.



  1. Индикатор тарозиси диаграммаларидаги ёзувларни укиш.



Бургилаш амалиётида 2 хил турдаги диаграммалар ишлатилади. 1- диаграммада булинган холдаги кучланишлар диаграмма марказидан периферияга томон усади (катталашади), 2-диаграммада перифериядан марказга томон усади.
Хар хил ишлаб чикариш жараёнининг ёзувлари эса умумий холатда бир хил булади. Тал системасида кучланишни ортиши узи ёзувчи манометр перосини диаграмма бланкасида радиаль йуналишга келтиради. Вакт утиши билан кучланиш узгармаса, унда перо диаграмма бланкасида шу кучланишга мос булган ёй чизади.
Диаграмманинг стандарт айланиш частотасида (24 соатда 1-марта тулик айланиши) бланканинг радиаль кийшик ораликлари орасидаги масофа 15 минут булади. Хар хил ишлаб чикариш жараёнларини бажаришда кучланиш узгариши характерини куриб чикамиз. Куйида курсатилган барча расмларда, диаграммада кучланиш марказдан периферия томон усади. Бу расмларда юкорига йуналиш эса огирликни ортишини билдиради.
Кудукни ювиш. Кудукни ювиш жараёнида бургилаш тизмаси муаллак осилган холатда булади. Узи ёзувчи манометрнинг пероси диаграмма бланкасида атрофлича ёй чизади. Тизмани кимирлатиб туриш натижасида (кисилиб колишни олдини олиш учун) чигир барабани тормозланишида харакат бошланиш вактида огирлик бир оз камаяди (кудукдаги суюклик каршилиги ва инерция кучлари таъсирида), кейин эса тормозланиши вактида тизманинг огирлиги ортади (тормозланиш вактида инерция кучлари натижасида). Бу жараённи киска муддатда утиши натижасида диаграммада у тизманинг доимий огирлиги чизигидан четга чикиш куринишида аксланади. Агар тизмани кутариш вактида силкиниш булса, бошида огирлик ортади (тизма огирлигига нисбатан). Бунда четга чикиш пастга томон булади. Тизмани тухтатиш вактида эса огирлик камаяди (четга чикиш юкорига томон булади). Хар иккала холда хам четга чикишнинг юкори кисми, остки кисмига нисбатан киска булади (13-расм)
Тизмани юкорига кутаришда кисилиб колишлар вактида пастга караб четга чикиш (ёзувда) катта булади (14-расм). Тизмани тухтатиш вактида утиришлар содир булса, бунинг тескариси булади (15-расм). Хеч кандай каршиликлар булмаганда перонинг харакати бошлангич холатига кайтади. Четга чикишдан кейин ёйнинг куриниши четга чикишдан олдинги холатига кайтади.
Катта каршиликлар натижасида четга чикишлар оралигидаги ёй хар хил хажмга келиб колиши мумкин (16-расм). Тизманинг тулик огирлигидаги ёйнинг куриниши бошка куринишга утганда (кам огирлик натижасида) насослар кушилганда янги урин эгаллайди. Тескари холат насослар тухтатилганда кузатилади (17-расм).
Кудукни ювиш жараёнини циркуляция тухтатилган шароитдан бехато ажратиш учун шу диаграммада насосдаги босим хам ёзилган булиши керак.
Бургилаш.
Бургилаш жараёнида, бургига огирлик беришда тал системасидаги огирлик худди шу огирлик катталигича камаяди. Асбобнинг стрелькаси бургига бериладиган огирлик катталигича булинмадан четга чикади. Кайсики бургига бериладиган огирлик хамиша бир хил булмаслиги сабабли диаграммадаги чизик тулкинсимон (зигзагообразный) куринишда булади.
Маълум бир оралик бургилаб утилгандан кейин (шу район учун аник шарт-шароитларга асосан) бургини кудук тубидан бир неча метрга (бошкарувчи кувур узунлигича) кутарилади ва кудук кайта ишланади (бургилаб утилади), кейин эса яна бургилаш ишлари давом эттирилади. 18–расмда бургилаш жараёнининг ёзилиши курсатилган. 19–расмда бургилаш жараёнида бургилаш тизмасининг синиб кетиши тасвирланган.
Кудук стволини кайта ишлаш.
Индикатор тарозиси диаграммасида худи бургилаш жараёнидек куринади. Буни шундай ажратиш мумкинки, кайта ишлаш хам огирлик таъсирида олиб борилади ва бургининг утиш тезлиги жуда катта булади. Илмакда огирлик булмаганда индикатор тарозиси курсаткичлари тал системасининг харакатланувчи кисмлари огирлигини курсатади: агар асбоб тугри холатда булса, унинг стрелькаси «шартлашилган ноль» (10-булинмада, 5х6 тал системаси тухтаган)да булиши керак. «Шартлашилган ноль»ни илмакда вертлюг ва бошкарувчи кувур осилган холатда кабул килиш мумкин эмас.


Ишни бажариш.


1. Юкорида ёритилган маълумотларга асосан индикатор тарозиси диаграммасида бургилаш тизмасини кутариш, кудукни кайта ишлаш, бургини алмаштириш, бургилаш тизмасини тушириш, химоя тизмасини тушириш жараёнидаги ёзувларни укиш ва асослаб бериш.
Эслатма: Машгулотни утказувчи рахбар хар бир талабага алохида диаграмма беради.
Амалий машгулотга тайёрланиш вактида талаба ишлаб чикариш амалиётидан олиб келган диаграмма ёзувларидан фойдаланиши мумкин.
2. Машгулот рахбаридан индикатор тарозисида ёзилган диаграммани
олганидан кейин талаба бажарилган ишларнинг номи ва давомийлиги
хакида ёзма хисобот бериши керак. Диаграммадан олинган нусхани
талаба иш протоколига тикиб куяди.

  1. Жараён ёзувини оддий диаграммадан перифериясида ноль булинмаси булган диаграммага кайта чизилади. Хисоблашлар натижаси ёзилган расмийлаштирилган протокол машгулот рахбарига хисобот куринишида топширилади.




Download 0.86 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   14




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling