X. Q. Haydarov Samdu biologiya fakulteti Botanika kafedrasi mudiri, professor, biologiya fanlar doktori

Asosiy qism

Fanning rivojlanish tarixi


Kirish. Fanning rivojlanish tarixi. Markaziy Osiyo yagona tabiiy fizik - geografik region ekanligi. Bu xududdagi xilma-xil ekologik sharoitlar, har-xil landshaftlar, turli-tuman o’simlik tiplari. Markaziy Osiyoning tabiiy boyliklari, shu jumladan o’simliklar dunyosi. Markaziy Osiyo o’simliklar qoplamining turlarga boyligi. O’simliklar qoplami haqida umumiy tushuncha. Tarixiy rivojlanish jarayonida insonning roli, uning o’simliklar qoplamiga ta’siri. Markaziy Osiyo o’simliklar qoplamini o’rganishni o’ziga xos xususiyatlari. Markaziy Osiyo o’simliklari qoplamini o’rganilishi tarixi va unda Popov M.G., Korovin V.P., Kultiasov M.V., Abolin R.I., Granitov I.I., Sovetkina M.M., Zokirov Q.Z., Zokirov P.Q., Arifxanova M.M., Aqjigitova N.I., Pratov U.P. va boshqa olimlarning hissalari.
Cho’l zonasi (mintaqasi) o’simliklar qoplami.

Cho’l zonasini o’rganish tarixi to’g’risida qisqacha ma’lumot. Cho’lning o’ziga xos tabiiy shart sharoitlari, iqlimi: yog’ingarchilik, harorat, havoning namligi, yorug’lik, shamol, relf va tuprog’i. Cho’l zonasi o’simliklarining biologik, ekologik va fiziologik tuzilishlari. Cho’l zonasi florasining paydo bo’lishida mavjud bo’lgan asosiy ilmiy qarashlar, fikrlar va nazariyalar. Cho’l o’simliklarining sxematik klassifikasiyasi. Sho’rxok cho’llarning paydo bo’lishi. Bu cho’lda uchraydigan o’simlik tiplari. Gipsli cho’l o’simliklari va ushbu cho’lda uchraydigan tiplari. Gipsli cho’llarning paydo bo’lishi. Gipsli cho’l o’simliklarining xalq xo’jaligida tutgan o’rni. Galofil cho’l o’simliklari. Bu cho’lda uchraydigan o’simlik tiplari. Bu cho’l o’simliklarining hayot kechirishi uchun mavjud bo’lgan tabiiy shart sharoitlar. Bu zonada tarqalgan assosiasiyalar, formasiya, floristik tarkibi va hayot formalari. Psammofil (qumli) cho’llarda o’suvchi o’simliklar va ularning hayot kechirishi uchun mavjud bo’lgan tabiiy shart-sharoitlar. Bu zonada tarqalgan assosiasilar, formasiyalar. Qumli cho’l o’simliklarining xalq xo’jaligidagi ahamiyati.