Xulqi og‘ishgan bolalar psixologiyasi

So'nggi mezon - individual-psixologik mezon har bir shaxs, uning individualligining o'sib boruvchi barcha qadriyatlarini aks ettiradi.

• So'nggi mezon - individual-psixologik mezon har bir shaxs, uning individualligining o'sib boruvchi barcha qadriyatlarini aks ettiradi.
• Ushbu mezonga muvofiq insonga zamonaviy talablar ijtimoiy farmoyishlarni bajarishga uning qobiliyatini cheklamaydi, biroq shaxsning o'z- o'zini anglashi va o'ziga xosligini ham ko'zda tutadi. Shu bilan bog’liq ravishda bizning zamonda shaxsning asos soluvchi sifatlari deb quyidagilarni aytish mumkin: tashqi olam va o'ziga nisbatan uning ichki pozitsiyasi, qaror qabul qilish va tanlash layoqati, shuningdek, shaxsiy axloqiga mas'uliyati. Ijtimoiy borliqda o'z-o'zini aniqlash va shaxsiy potentsialning o'z-o'zini ro'yobga chiqarishi unda individual rivojlanishning etakchi vazifasi deb tan olinadi.

― Deviant xulq‖ tushunchasi qamrab oladigan soha juda keng bo’lib, og’ishlar faqat individual xulqda yuz bermay guruh xulqida bo’lishi ham

• ― Deviant xulq‖ tushunchasi qamrab oladigan soha juda keng bo’lib, og’ishlar faqat individual xulqda yuz bermay guruh xulqida bo’lishi ham

mumkin.O’tmishdan xozirgi zamonga yaqinlashgan va bir jamiyatdan ikkinchisiga o’tgan sari deviant xulqning tabiati va mazmuni o’zgarib boradi. Biz buni izoxlab berishimiz kerak. Biroq ular ba’zi savollarni tushunishga o’zaro kesishadi, boshqa savollarni tushunish uchun esa ularni biriktirish mumkin. Bu bizga og’ayotgan xulqning eng muhim jihatlari tog’risida keng tasavvurga ega bo’lish uchun katta imkoniyat yaratadi.

Jinoyat va deviasiyaning boshqa shakillarini izoxlashga bo’lgan dastlabki urinishlar asosan biologik xarakterda edi. Fransiyalik antrapolog Broka jinoyatchilarning bosh chanog’i va miyasining tuzilishida qonunga amal qiluvchi aholinikidan farq qiladigan xususiyatlar bor deb fikr bildirgan edi.

XIX asrning 70-yillarida faoliyat yuritgan kriminalshunos Chezare Lombrozo: ―Ba’zi odamlar jinoiy mayllar bilan tug’uladilar va ular ibtidoiy insonlar tipiga mansub bo’ladilar‖, degan hulosaga keladi. Uning fikriga ko’ra jinoyatchi va deviant xulq tipidagilarning bosh chanog’ini shakliga qarab aniqlash mumkin. U ijtimoiy tajribaning kriminal xulq rivojiga ta’sirini inkor etar edi, uning asosiy g’oyasi – ko’pchilik jinoyatchilarning biologik jihatdan degenerativ va defektli ekanida edi. Biologik omil va jinoyatga mayl orasidagi bog’liqlik g’oyasi Vilyam A.Sheldon ishlrida 1940 yillarda qaytadan tirildi. Sheldon odamlarning uch jismoniy tipini ajratib ko’rsatadi, uning fikricha shu tiplardan biri xuquqbuzarlikka bevosita bog’liq. Mushakdor, faol (mezomorf) tip, Sheldon tahminiga ko’ra , subtil tana tuzilishiga (ekdomorf) odamlarga ko’ra jinoyatchi bo’lishi ehtimoli ko’proq. Boshqa odamlar tomonidan keyinroq o’tgazilgan tadqiqodlar xam shunga yaqin natijalar beradi.

• XIX asrning 70-yillarida faoliyat yuritgan kriminalshunos Chezare Lombrozo: ―Ba’zi odamlar jinoiy mayllar bilan tug’uladilar va ular ibtidoiy insonlar tipiga mansub bo’ladilar‖, degan hulosaga keladi. Uning fikriga ko’ra jinoyatchi va deviant xulq tipidagilarning bosh chanog’ini shakliga qarab aniqlash mumkin. U ijtimoiy tajribaning kriminal xulq rivojiga ta’sirini inkor etar edi, uning asosiy g’oyasi – ko’pchilik jinoyatchilarning biologik jihatdan degenerativ va defektli ekanida edi. Biologik omil va jinoyatga mayl orasidagi bog’liqlik g’oyasi Vilyam A.Sheldon ishlrida 1940 yillarda qaytadan tirildi. Sheldon odamlarning uch jismoniy tipini ajratib ko’rsatadi, uning fikricha shu tiplardan biri xuquqbuzarlikka bevosita bog’liq. Mushakdor, faol (mezomorf) tip, Sheldon tahminiga ko’ra , subtil tana tuzilishiga (ekdomorf) odamlarga ko’ra jinoyatchi bo’lishi ehtimoli ko’proq. Boshqa odamlar tomonidan keyinroq o’tgazilgan tadqiqodlar xam shunga yaqin natijalar beradi.