28-Mavzu: Birgalikdagi ish.
Elementar masala. Bir ishchi ma`lum bir ishni soatda, ikkinchisi esa 5 soatda tugallaydi. Xar ikkala ishchi shu ishni necha soatda tugallaydi?
Yechilishi: 1) birinchi ishchi hamma ishni soatda, bir soatda esa marta kam, ya`ni ishning qismini bajardi.
2) ikkinchi ishchi esa bir soatda ishning qismini bajaradi.
3) ikkisi birga ishlaganda bir soatda ishning qismini bajaradilar.
4) hamma ishni esa ikkalasi 3 soatda (1:1/3=3) tugallaydilar.
1-masala. Nasos bir soatda hovuzga 900 litr suv beradi. Nasos to`xtovsiz ishlab turgan chog`da hamma suv birinchi quvur orqali 12 soatda, ikkinchisi orqali esa 10.5 soatda oqib tamom bo`ladi. Nasosni ham har ikkala quvurni ham ishga solinsa, hovuz 5 soatda suvdan bo`shatdi. Hovuzning hajmini toping.
Yechilishi: 1) birinchi quvur orqali bir soatda to`la hovuzning qismi va nasos bergan 900 litr suvi oqib chiqadi, ikkinchi quvurdan esa to`la hovuzning qismi va nasos bergan 900 litr suv oqib chiqadi.
2) har ikkala quvur orqali bir soatda to`la hovuzning qismi va nasos orqali berilgan 900 litr2=1800 litr suv oqib chiqadi; 5 soatda esa, to`la hovuzning qismi va nasos orqali berilgan 1800=9000 litr suv oqib chiqadi.
3) nasos orqali 5 soatda 4500 litr suv keladi. Demak, 5 soatda xar ikkala quvur orqali to`la hovuzdagi suv va 4500 litr suv oqib chiqadi; bu hovuzning qismini tashkil qilib, 9000 litr bo`ladi, ya`ni hovuzning qismini tashkil qilib, 4500 litr bo`ladi.
4) endi sonning bo`lagi bo`yicha sonning hammasini topamiz: hovuzning hajmi 4500 litr : = 42000 litr.
MMIBDO’: / / B.Teshaboyev
Sana_____
29-Mavzu: Ikki ko`paytuvchini, ularning berilgan ko`paytuvchilari va ko`paytmalari teng bo`lganda ayirmalari yordami bilan topish.
Do'stlaringiz bilan baham: |