Z nishanova, G. Alimova

Uckinchidan ulaming tUi chiqa boshlaydi. Bolalar bir yoshdan oshgach, 
o‘zlariga yaqin narsalaming nima uchun kerakUgini tushunadigan bo‘lib 
qoladUar (masalan, uydagi idish-tovoqlar, piyola va qoshiqlaming 
nimaga kerakUgini ЬШЬ oladUar). Ikki yoshU bolalar tafakkurining 
eng ko‘zga tashlanib turadigan xususiyati shundan iboratki, ular ayni 
shu chog‘da ko‘rib, idrok qUib tuigan narsalari haqida tafakkur qUadUar. 
Tafakkuming asosiy jarayonlari, ya’ni anaUz, sintez, umumlashtirish 
bolalaming narsalar bUan bo‘lgan amaUy faoUyatlari jarayonida sodir 
bo‘ladi. Ana shuning uchun ulaming tafakkurlari bevosita harakatlari 
bUan bog‘Uq bo‘ladi, tafakkur harakatlarida namoyon bo‘ladi.
YasU yoshidagi bolalar idrok qilayotgan narsalarining ichki va 
eng muhim xususiyatlarini hali aks ettira olmaydilar. Shu sababli 
ular idrok qUayotgan narsalami umumlashtiiganlarida bu narsalaming 
ko‘zga tashlanib turadigan tashqi belgilariga, xususiyatlarigagina 
asoslanadilar. Masalan, bir yarim yoshli bola olmani, koptokm, 
yog‘ochdan qilingan yumaloq sharni umumlashtirib, ularning 
hammasini olma deb ataydi. Shunday qiUb, kicliik yoshdagi bolalarda
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

tafakkur ularning turmush tajribalarining orta borishi, turli xil 
narsalarga doir bilim va tushunchalaming ko‘payishi hamda nutqning 
rivojlanishi jarayonida takomillashib boradi.
1 0 .4 . O b ra z li ta fa k k u r v a s o ‘z m an tiq iy ta fa k k u r
Tafakkur bolaning bog‘cha yoshdagi davrida juda tez rivojlana boshlaydi. 
Buning sababi, birinchidan, bog‘cha yoshdagi bolalarda turmush 
tajribasining anchagina ko‘payishi, ikkinchidan, bu davrda bolalar 
nutqining nisbatan yaxshi o‘sgan bo‘lishi, uchinchidan esa, bog‘chada