uch yoshga qadam qo‘yganida ko‘rina boshlaydi. Ikki yoshli bolalarda
ko‘rinadigan dastlabki xayol ma’lum bir maqsadni ko‘zlamaydigan
ixtiyorsiz xayoldir.
Til chiqishi bolalarda xayol jarayonining o‘sishiga ta’sir krsatadi.
Ana shu davrdan boshlab bola tevarak-atrofdagi kishilaming so‘zini
yaxshi tushunadigan bo‘lib o ‘zidagi tasawurlar zaxirasini bevosita
idrok qilingan narsalar orqaligina emas, balki katta yoshli odamlar
nutqi bilan ham to‘ldirib boradi. Bola o ‘ziga tushunarli mavzulardagi
hikoya va ertaklami qiziqib tinglaydi. 0 ‘zi asosiy qahramon bo‘lib
qatnashadigan hikoyalami jonu-dili bilan eshitadigan bo‘ladi. Bunday
hikoya bolaga juda tushunaili bo‘ladi, chunki bola hikoyani eshitib
turib, bevosita, o ‘zining idrokiga tayanadi.
Bu yerda o‘ylab chiqarilgan voqea bolaning o‘zi haqiqatda ishtirok
qilgan voqealaiga ulanib ketadi. Bolaning hikoya va ertaklami eshitishga
juda ham qiziqishi, hikoya va ertaklami tinglayotganida bolalaming
tajribasini orttiradigan va xayolini o ‘stirishga yordam beradigan xilma-
xU va aniq tasawurlar hosil bo‘lishini ko‘rsatadi.
f Bolalar xayolining o‘sishida nutqning ahamiyati yana shundaki,
nutq bolaning yangi taassurotlar hosU qUishi va uni boyitishi bUangina
cheklanib qolmay, balki u miyada hosil bo‘lgan yangi-yangi
obrazlami so‘zlar bUan ifodalashga yordam beradi. Masalan, ikki
yarim yoshlardagi qizcha derazalardagi pardalar hUpirab va quyosh
www.ziyouz.com kutubxonasi
nurlarining shu’lalaridan tovlanib turganini ko‘rib, o‘zini polga
tashlaydi va
qarang, oyi, go‘yo dengizga o ‘xshaydi. Men
cho‘milayapman...” deydi. Bola nutqida shu go‘yo so‘zining paydo
Do'stlaringiz bilan baham: |
