„zbekiston respublikasi oliy va о„rta maxsus ta‟lim vazirligi qarshi muhandislik iqtisodiyot instituti “iqtisodiyot” fakulteti
-chizma. Tashqi iqtisodiy faoliyatni rivojlantirish va rag‘batlantirish tizimi
Download 1.89 Mb. Pdf ko'rish
|
mamlakatni modernizatsiyalash sharoitida qishloq xojalik yerlaridan samarali foydalanish yollari mirishkor tumani turdialibobo fermer xojaligi misolida
|
2.2.1-chizma. Tashqi iqtisodiy faoliyatni rivojlantirish va rag‘batlantirish tizimi
Tashqi savdo faoliyatini rivojlantirish uchun, har yili davlat dasturlari ishlab chiqiladi. Bular quyidagilardir: Asosiy tovar guruxlari bo‘yicha xorijiy
bozorlardagi konyunklatura to‘g‘risida. Standartlash va sertifikatlash bo‘yicha O‘zbekiston Respublikasining xukukiy-normativ xujjatlari. Tashqi iqtisodiy faoliyat bo‘yicha qoidabuzarliklar to‘g‘risida. Respublika hududiga olib kiriladigan va olib chiqilishi taqiqlangan buyumlar ro‘yxati va ular to‘g‘risida. Tashqi iqtisodiy faoliyat bo‘yicha va boshqa tashqi savdoga oid boshqa ma‘lumotlar. Zamonaviy jaxon xo‘jaligining o‘ziga xos xususiyati xo‘jalik faoliyatining internatsionallashuvi bo‘ldi. Baynalminallashuv deganda, davlatlarning milliy iqtisodiyotini, ishlab chiqarishda o‘zaro bog‘likligi, xalqaro tovar aylanmasi, kapital va ishchi kuchi harakati, bir-biriga o‘zaro bog‘lik holda ta‘sir ko‘rsatuvchi
jarayonlarni, shuningdek, narxlarni, foiz stavkalari birxillashuvi bilan va boshqa bir qancha omillar bilan tasvirlaymiz. Baynalminallashuv rivojini xalqaro ishlab chiqarishda, xom ashyoni ayirboshlash, maxsulotlarga bo‘lgan talabni ta‘minlaydi. Hozirgi sharoitdagi jarayonlar iqtisodiyotning globallashuv jarayonlari deb ataladi. Zamonaviy globallashuv jarayonlari deyishimizning sababi, Sobik Ittifoqning parchalanishi va undan so‘ng G‘arbiy-Sharqiy Yevropa va Osiyo mamlakatlarining jaxon iqtisodiyotiga kirib kelishi bilan bog‘likdir. Baynalminallashuv va globallashuv jarayonlariga asosiy xizmat qiluvchi va rivojlantiruvchi tendensiya mavjud bo‘lib, bu tendensiya ikki xildir: 16
yuksakligi, moliya bozorlaridagi tartib, kinobiznes va ta‘limning rivojlanishiga bo‘lgan bosqichdagi jarayonlar jaxon iqtisodiyotiga ta‘sir qilgan bo‘lsa; ikkinchisi, yangi iqtisodiy markazlarning shakllanishi bo‘ldi. Yevropa va Janubiy-Sharqiy Osiyo mamlakatlari, shuningdek, Xitoy, Yaponiya, Lotin Amerikasi davlatlari iqtisodiy-siyosiy munosabatlari AQSH iqtisodiyotiga qarama- qarshi tarzda rivojlandi. Bu esa o‘zaro muvozanatni vujudga keltirdi. Ishlab chiqarishning baynalminallashuvi mamlakatlardagi rivojlangan, bir kator ishlab chikaruvchi korxonalar urtasida yuz berdi. Ishlab chiqarishni baynalminallashuvi – xalqaro mexnat taqsimotini o‘zida aks ettiradigan obyektiv chuqurlashgan jarayonlardir. Zamonaviy munosabatlarda ishlab chiqarishning baynalminallashuviga turli omillar ta‘sir etgan bo‘lsada, ilmiy texnika inqilobi ayniqsa, muxim rol o‘ynaydi.
16 Ломакин В.К. Мировая экономика. Учебник.-М.: ЮНИТИ, 2004, 75-bet. |
