Ўзбекистон тупроқлари ва улардан қишлоқ ХЎжалигида самарали фойдаланиш
Download 354.71 Kb. Pdf ko'rish
|
100 Ўзбекистон тупроқлари ва улардан қишлоқ хўжалигида самарали
|
НАВОИЙ ВИЛОЯТИ ТУПРОҚЛАРИ
ВА УЛАРНИНГ ҲОЛАТИ Лалми тўқ тусли бўз тупроқлар: эгри-бугри тоғолди ҳудуд- ларининг текисликларида учрайди. Механик таркибига кўра ўрта қумоқли. Гумус миқдори 0,7-1,5%, азот миқдори 0,02-0,08% ни таш- кил этади. Бу тупроқлар ўртача даражада сув эрозиясига учраган. Суғориладиган типик бўз тупроқлар: эгри-бугри тоғол- ди худудларининг текисликларида жойлашган. Механик таркибига кўра ўрта қумоқли, гумус миқдори 0,9-1,5%, азот 0,04-0,12%, ялпи фосфор 0,12-0,18%, калий эса 1,5-2,0% ни ташкил этади. Бу тупроқлар шўрланмаган. Лалми типик бўз тупроқлар: тоғолди ҳудудларида уч- райди. Механик таркибига кўра оғир қумоқли. Тупроқлар сув эрозиясига ўртача даражада чалинганлиги сабабли, гумус миқдори 0,7-1,0%, азот 0,03-0,06% ни ташкил этади. Суғориладиган оч тусли бўз тупроқлар: майда сойлар- нинг конус ёйилмалари билан туташган тоғости қияли текис- ликларида жойлашган. Ҳайдалма қатламда гумус миқдори 0,7-1%, азот 0,04-0,06%, умумий фосфор 0,18-0,20% ва калий 1,7-2,2% ни ташкил этади. Тупроқлар кам даражада шўрланган. Лалми оч тусли бўз тупроқлар: Нурота ва Оқтоғнинг шимолий қисми тоғ ости қия текисликларида тарқалган. Механик таркибига кўра ўрта қумоқлидир. Гумус миқдори 0,5-1,0% атрофида тебраниб туради. Ҳайдалма қатламдаги азотнинг миқдори 0,02-0,07% ни, ялпи фосфор 0,09-0,14% ни, калий эса 1,3-1,8% ни ташкил этади. Бу тупроқлар шўрхокси- мон тупроқлар гуруҳига киритиш мумкин. Суғориладиган бўз-ўтлоқи тупроқлар: Зарафшон дарёсининг учинчи террасасида учрайди. Механик таркиби- 13 ЎЗБЕКИСТОН ТУПРОҚЛАРИ ВА УЛАРДАН ҚИШЛОҚ ХЎЖАЛИГИДА САМАРАЛИ ФОЙДАЛАНИШ 100–китоб га кўра, оғир ва ўрта қумоқли. Тупроқларда гумус миқдори 0,8-1,7%, азот 0,05-0,12% га тенг. Тупроқлар кам шўрланган, айрим жойларда кам ва ўртача гипслашган. Суғориладиган сур тусли қўнғир тупроқлар: тупроқлар тоғости нишабли қияликларида ривожланган. Механик тар- кибига кўра ўрта ва енгил қумоқли. 30-50 см чуқурликда шағал ёки синиқ тошли-шағаллар учрайди. Янгидан суғо- риладиган тупроқларда гумус миқдори 0,6-0,8% ни, азот 0,02-0,4% га тенг. Қадимдан суғориладиган тупроқларда гумус миқдори 1,2-1,5%, азот 0,06-0,09%, ялпи фосфор 0,05-0,16%, калий эса 1,2-2,0% атрофида тебраниб туради. Бу тупроқлар шўрланмаган ва кам шўрланган. Суғориладиган чўл-ўтлоқи тупроқлар: жуда зич ётқи- зиқлар тўшалган қумли массивларда суғориш натижасида ҳосил бўлган. Сизот сувларининг сатҳи 2-3 метргача. Механик таркибига кўра қумлоқ-қумли. Гумус миқдори 0,3-0,5%, азот 0,01-0,03, фосфор 0,06-0,10% атрофида тебраниб туради. Ша- мол эрозияси ва шўрланишга ўртача ва кам даражада учраган. Суғориладиган тақир-ўтлоқи тупроқлар: Зарафшон- нинг иккинчи қайирусти террасасида жойлашган. Механик таркибига кўра енгил ва ўрта қумоқли, 0,5-1 метр чуқурликда шағал учрайди. Гумус миқдори 0,6-1,3%, азот 0,04-0,08%, ялпи фосфор 0,10-0,12% ни ташкил этади. Тупроқлар кам ва ўртача даражада шўрланган. Суғориладиган ўтлоқи тупроқлар: тоғости нишабли ҳудудлари ва дарё террасаларининг юқори қисмларида уч- райди. Ҳайдалма қатламларда гумус миқдори 1-1,5%, азот 0,07-0,12% ни ташкил қилади. Янгидан ўзлаштирилган туп- роқларда гумус миқдори 0,4-0,8%, азот 0,02-0,06% атрофи- да тебраниб туради. Бу тупроқлар орасида шўрланмагандан тортиб кучсиз даражада шўрланган турлари учрайди. |
