-sa shaklining «shart» ma’nosidan tashqari ifodalaydigan yana qator m a’nolari («payt», «istak», «iltimos», «sabab», «to‘siqsizlik» kabi) mavjud, ular shart mayli doirasida qaralmaydi. - -sa shaklining «shart» ma’nosidan tashqari ifodalaydigan yana qator m a’nolari («payt», «istak», «iltimos», «sabab», «to‘siqsizlik» kabi) mavjud, ular shart mayli doirasida qaralmaydi.
Buyruq-istak mayli shakllarining asosiy xususiyati - so'zlovchining istagi bilan bog'liq holdagi harakatga undash, shu harakatga da’vat etish, qo'zg'atishni ifodalash. U -ay, -gin, -sin, -aylik, -ing shakllari orqali yuzaga chiqadi: (boray), (borgin), (borsin), (boraylik), (boring(izlar)) kabi. Ifodalovchilar birlik va ko'plikda, shaxs va sonda farqlanadi. Buyruq-istak maylida: - Buyruq-istak mayli shakllarining asosiy xususiyati - so'zlovchining istagi bilan bog'liq holdagi harakatga undash, shu harakatga da’vat etish, qo'zg'atishni ifodalash. U -ay, -gin, -sin, -aylik, -ing shakllari orqali yuzaga chiqadi: (boray), (borgin), (borsin), (boraylik), (boring(izlar)) kabi. Ifodalovchilar birlik va ko'plikda, shaxs va sonda farqlanadi. Buyruq-istak maylida:
- a) sof buyruq, da’vat, iltimos;
- b) istak ma’nolari qorishadi.
Birinchi ma’no ikkinchi ((yo'qoling), (yondiring), (kuldirmagin)) va uchinchi shaxsga (borsin, borsinlar), ikkinchi ma’no esa so'zlovchining o'ziga qarata (boray, aytay) ifodalanadi. Buyruq-istak mayli ifodalovchilari bundan boshqa ma’nolari («to'siqsizlik», ma’no kuchaytirish va h.) ifodalashi ham mumkin. Ammo unda mayl UGM si tajallisi bo'lm aganda mayl ma’nosi doirasida o'rganilmaydi. - Birinchi ma’no ikkinchi ((yo'qoling), (yondiring), (kuldirmagin)) va uchinchi shaxsga (borsin, borsinlar), ikkinchi ma’no esa so'zlovchining o'ziga qarata (boray, aytay) ifodalanadi. Buyruq-istak mayli ifodalovchilari bundan boshqa ma’nolari («to'siqsizlik», ma’no kuchaytirish va h.) ifodalashi ham mumkin. Ammo unda mayl UGM si tajallisi bo'lm aganda mayl ma’nosi doirasida o'rganilmaydi.
Do'stlaringiz bilan baham: |