Felning zamon kategoriyasi. Felning shaxs -son kategoriyasi

FELNING ZAMON KATEGORIYASI . FELNING SHAXS -SON KATEGORIYASI

• FELNING ZAMON KATEGORIYASI . FELNING SHAXS -SON KATEGORIYASI

• Ta’limiy: O`quvchilarga shaxs-son shakllari bo`yicha bilim berish.
• Tarbiyaviy: O`quvchilarda tabiatga muhabbat uyg`otish.
• Rivojlantiruvchi: O`quvchilarning og`zaki va yozma nutqini o`stirish

Darsning maqsadi:

• Dars turi: amaliy va nazariy

 

• Dars uslubi: Aralash (suhbat, ma’ruza, savol-javob, bahs-munozara, musobaqa, )

 

• Darsning jihozlanishi: tarqatma materiallar, slayd, darslik
• Dars usuli: Yozma matnlar, chizmalar asosida

I. Tashkiliy qism:

I. Tashkiliy qism:

a) sinf ikki guruhga bo`lingan

b) salomlashish:

s) navbatchi hisoboti:

d) kun yangiliklari:

e) dars davomida o`quvchilar kartochkalar bilan baholanib boriladi

Dars shiori:

Ko`ngil maxzanining qulfi til,
Va ul maxzanning kalitin so`z bil.

II. Asosiy qism:

• II. Asosiy qism:
• 1. O`tgan mavzuni so`rash:
• Bunda o`quvchilardan fe’l mavzusi bo`yicha o`tilganlar yuzasidan quyidagi atamalarni izohlab beradilar:
• 1-guruh 2-guruh

Nisbat Sifatdosh

Harakat nomi Ko`makchi fe’l

Qo`shma fe’l O`tgan zamon

Hozirgi zamon Xabar mayli

Buyruq-istak mayli Shart mayli

O`tilgana mavzularni mustahkamlash uchun quyidagi fe’llarni qo`shimchalarga ajratib izohlaydilar:

• O`tilgana mavzularni mustahkamlash uchun quyidagi fe’llarni qo`shimchalarga ajratib izohlaydilar:
• 1-guruh 2-guruh

eslattiraman gapirgansan

yashayapman sochgandim

bilmay qolasan o`yladim

o`ynayapman yugurib-yelardi

kelayotir o`qib chiqyapman

Yangi mavzu bayoni:

• Yangi mavzu bayoni:
• Tuslovchi qo`shimchalar 2 xil shaklda bo`ladi: -m, -ng, -k,

-ingiz shakli va –man, -san, -miz, -siz shakli.

• -sa va –di shakllari -m, -ng, -k, -ingiz qo`shimchalari bilan tuslanadi.

Birlik Ko`plik

I shaxs: bordim, borsam bordik, borsak

II shaxs: bording, borsang bordingiz, borsangiz

III shaxs: bordi, borsa bordilar, borsalar

• -ib, -gan, -ar, -yap, -moqchi,-yotib, -yotir kabi shakllar

–man, san, -miz, -siz shakli bilan tuslanadi.

Birlik Ko`plik

I shaxs: boribman boribmiz

II shaxs: boribsan boribsiz

III shaxs: boribdi boribdilar

Ushbu shaklda fe’l tuslang:

• Birlik sonda Ko‘plik sonda
• I sh. fe’l + zamon + man, + m fe’l + zamon + miz,+k
• II sh. fe’l + zamon + san, + ng fe’l + zamon + siz,+ ngiz
• III sh. fe’l + zamon + ti, - fe’l + zamon + ti,+ lar

Mavzuni mustahkamlash uchun mashqlar bajaramiz.

• 1-topshiriqdagi so`zlarning toqlarini birinchi guruh, juftlarini ikkinchi guruh qismlarga ajratib izohlaydilar.

Mashqlarni “Gul” o`yini tarzida bajaramiz: 247-mashq.

• Berilgan fe’llarga shaxs-son shakllari qaysi vaqtda –m, -ng shaklida, qaysi vaqtda –man, -san shaklida qo`shilishini tushuntiradilar

248-mashq.

• Fe’l asoslariga qavs ichidagi shaxs-son qo`shimchalaridan mosini qo`yib ko`chiring va ularni izohlang.

249-mashq.

• Fe’llarni tarkibiy qismlarga ajrating. Shaxs-son qo`shimchalarining asosga qo`shilishiga diqqat qiling.
• Yur+ing+lar

Mavzuni mustahkamlash:

1. Shaxs-son qo`shimchalari deb nimaga aytiladi?

2. I va II shaxsni bildiruvchi shaxs-son qo`shimchalari qaysilar?

3. III shaxsda shaxs-son qo`shimchalari qanday ifodalanadi?

4. Shaxs-son qo`shimchalari fe’llarga qanday shakllarda qo`shiladi?

Uyga vazifa:

• 250-mashq. “Men kamtarman” degan odamni kamtar ekan deb o`ylamang. (Asqad Muxtor) Shu mavzuda hikoya tuzing. Fe’llardagi shaxs-son qo`shimchalarini izohlang.