Fizik- kimyoviy tahlil usullari

Nazariy	Amaliy
1		Kirish. Kimyo sanoatlarida, ishlab chiqarishlarda fizik – kimyoviy tahlil usullari	Fizik – kimyoviy tahlil usullari fani moddalarning kimyoviy tarkibini, miqdoriy tarkibi, fizik-kimyoviy tarkibini aniqlash usullari va uni o‘tkazish yo‘llari bilan shug‘ullanadi. Fan taraqqiyotida fizik – kimyoviy tahlil usullarining oldidagi vazifalari, yutuqlari haqida ma’lumot beradi. Kimyo sanoatlarida, ishlab chiqarishlarda fizik – kimyoviy tahlil usullari qo‘llashni bila olishi kerak.			2		2				1
2		Fotokolorimetrik tahlil usuli Laboratoriya ishi	Fotokolorimetrik tahlil usullarining ahamiyati va ishlatilishi. Fotokolorimetrik tahlil usuli nazariy asoslari. Bo‘yalgan birikmalarning optik xossalari. Elektromagnit nurlanishi yutilish qonunlari. Turli faktorlarga yutilishning bog‘liqligi. Bugert- Lambert-Bera qonuni. Yutilish koeffitsienti, uning ma’nosi. Molyar koeffitsientning turli faktorlarga bog‘liqligi. Eritma rangi. Yutilish spektorlari. Analitik aniqlash uchun bo‘yalgan birikmani va to‘lqin uzunligi optimal intervalini (svetofiltrlarni) tanlash. Fotometriya asosiy qonunidan chetlashish. Chetlashishni aniqlash, bo‘yalgan birikmalar hosil bo‘lish sharoiti. Vizual usullari. Vizual usullarning kamchiligi. Fotoelektrokolorimetrik usuli. Fotoeffekt. Fotoeffekt qonunlari. Fotoelementlar, ichki va tashqi fotoeffektiga asoslanganligi. Fotoelektrokolorimetrlar tuzilishi va ishlatilishi. Turli fotoelektrokolorimetrlar. O‘lchash metodikasi. Fotometrik tahlil usulida texnika xavfsizligi. Bugert-Lambert-Bera qonunini tekshirish.			2			2			1
3		Nefelometrik va turbodimetrik tahlil usuli Laboratoriya ishi	Nefelometriya va turubodimetriya tahlil usulining mohiyati, ishlatish jarayoni. Dispers faza zarrachalari bilan yorug‘lik tarqalishi. Yorug‘likning tarqalish xossalari. Yorug‘lik tarqalish intensivligining turli faktorlarga bog‘liqligi. Reyley tenglamasi. Ohak va suspenziyadagi yorug‘lik tarqalish usuli. Yorug‘lik tarqalish qobiliyati va dispers moddaning konsentratsiyasiga to‘g‘ri proporsionalligini aniqlash sharoitlari. Nefelometriya va turbodimetriya tahlil usulining qiyinchiligi. Nefelometriya va turbodimetriyada ishlatiladigan asboblar. O‘lchov texnikasi. Fototurbodimetrik titrlash. Usul ahamiyati, ishlatilishi va afzalligi. Xavfsizlik texnikasi. Nefelometrdagi miqdoriy tahlil. Fotoelektrokolorimetr – nefelometr yordamida turbodimetrik aniqlash.			4	2			2			2
4		Lyuminessent tahlil usuli. Laboratoriya ishi	Usulning mohiyati va ishlatish jarayoni. Lyuminessent tahlil klassifikatsiyasi. Lyuminoformlar. Lyuminessent qonunlari. Stoks qonuni. Lyuminessentning energetik va kvant chiqishi. Vavilov qonuni. Konsentratsion o‘chirilishi. Temperaturali o‘chirilish. Lyuminessentsiyalangan moddaning konsentratsiyasiga lyuminessent chiqish va intensivligining bog‘liqligi. Sifat lyuminessent tahlil. Miqdoriy lyuminessent tahlil. Standart namunalar, graduirovkali chiziq chizish usuli, qo‘shish usuli, lyuminessent indikatorlar ishlatilish usuli. Lyuminessent tahlildagi asosiy reagentlar. Lyuminessent tahlil uchun apparatlar. Simob va simobkvarsli lampalar. Turli fluorimetrlar va ular tuzilishi. Spektral asboblarni ishlatilishi lyuminessent tahlilda xavfsizlik texnikasi. Suv, spirt, efir, benzol, toluol, ba’zi zaharli noorganik va organik moddalar, ba’zi bo‘yoqlar eritmalarining fluorissensiyasi bilan tanishish. Eritmadagi rN o‘zgarishiga qarab lyuminessentlanayotgan indikator ranglar o‘zgarishini aniqlash. Sifat lyuminessent tahlil. Miqdoriy vizual lyuminessent tahlil. Miqdoriy vizual instrumental tahlil. Fluoressensiya indikatorlar bilan titrlash.			4	2			2			2
5		Refraktometrik tahlil usuli.	Refraktometrik tahlil usulining ahamiyati, ishlatilishi. Elektromagnit maydonida atom va molekulalar polyarizatsiyasi. Siniklik ko‘rsatkichi va uning turli faktorlarga ta’siri. Modda zichligi va siniklik ko‘rsatkich orasidagi bog‘liqlik. Molyar refraksiyasi. Siniklik ko‘rsatkichining o‘lchalishi (o‘lchab olinishi). Abbe va Pulfrix refraktometrlari			4	2			2			2
6	Konduktometrik tahlil usuli. Usulning mohiyati va ishlatilishi.			Eritmalar elektroo‘tkazuvchanligi. To‘g‘ri elektroo‘tkazuvchanlikdagi konduktometriya. Yonaki konduktometriya. Eritma tarkibidagi ion o‘zgarishi. Konduktometrik titrlash. Turli jarayonlar uchun tirtrlash og‘malari. Neytrallash reaksiyalar uchun konduktometrik titrlash. Cho‘kma hosil bo‘lish reaksiyalar uchun konduktometrik titrlash usul aniqligi. Konduktometriyadagi apparatlar. Elektrodlar, Kolraush asbobi, reoxordli ko‘prik. Konduktometrik titrlash uchun moslama konduktometrlar. Yuqori chastotali titrlash, nazariy asoslari. Xavfsizlik texnikasi.	4			2			2			2
7	Potensiometrik tahlil usuli.			Usul mohiyati va ishlatish jarayonlari. Klassifikatsiyasi. Monometr usuli (to‘g‘ri potensiometriya), radoksimetriya, potensiometrik titrlash. Elektrodlar. Solishtiruvchi elektrodlarga talablar. Vodorodli (nol-elektrod), kolomel, xlorkumushli elektrodlar. Tuzilishi, ular tavsifnomasi. rN-metrning indikatorli elektrodlar. Nordon-asosli muhitda ishlatiladigan elektrodlar. Vodorodli, xinigidronli va shishali elektrodlar tuzilishi. Indikatorli elektrodlar oksidlanishi – qaytarish elektrodlar. Potensiometrik titrlash uchun asboblar. Texnika xavfsizligi.	2						2			1
8	Elektrogravimetrik va kulonometrik tahlil usuli.			Elektrolizning nazariy asoslari. Faradey qonuni va elektroliz. Tok chiqishi. Reaksiyalar uchun elektroliz bilan foydalanishi. Elektrogravimetrik tahlil. Usulning ahamiyati va ishlatilishi. Elektrogravimetrik tahlilda metallar ajralish uchun sharoitlar. Tezlashtirilgan elektroliz. Analitik maqsadlar uchun ichki elektroliz afzalligi. Kulonometriyadagi asboblar. Xavfsizlik texnikasi. Amaliy mashg‘ulot. Eritmada metall miqdorini elektrogravimetrik usulda aniqlash	2			2			2			1
9	Atom spektorlari va atom tuzilishi.			Atom spektorlarning kelib chiqishi. Atom ichki energiyasi. Vodorod va vodorodga yaqin ionlar spektorlari. Spektordagi chiziqlar. Kuzatish va ionizatsiyalanishi energiyasi. Ko‘p elektronli atomlar spektorlari. Spektordagi fon. Davriy sistema va atom spektorlari. Spektorlar murakkabligi bo‘yicha klassifikatsiyasi. Kvant sonini topish. Multiplentlig.	4			2			2			2
10	AEST uchun yorug‘lik manbai.			Atomizatsiya va bug‘lanish. Qo‘zg‘alish zonasida zarrachalar urilishi. Izotermik plazmada qo‘zg‘algan atom va ionlar konsentratsiyasi. Spektral chiziqlar intensivligi va ta’sir etuvchi faktorlar. Chiziqlar eni. Plazma temperaturasi, konsentratsiyaga intensivlikning bog‘liqligi. Gazli manbalari, gazli razryad. Uchqunli razryad. Uchqun razryadning elektrik, spektral va analitik xossalari. Uchqun generatorlar. Yoy manbalari. Yoy razryadga probalarni kiritish. Yoydagi bug‘lanish. Yoy razryad xossalari. Yoy generatorlari, shtativlar va sachratqich moslamalar. Ishlatilishi. Olov – emmission tahlil manbai analitik va spektral xossalari. Ishlatilishi. Garika va sachratqichlar. Xavfsizlik texnikasi.	4			2			2			2
11	Spektral asboblari			Spektral asboblar klassifikatsiyasi, filtrlanadigan dispersli. Spektral asboblar prinsipial sxemasi. Spektrograflarda – spektorni suratga olish asboblari. Fotoplastinka – spektrografda yorug‘lik qabul qiluvchisi. Asosiy xossalari. Steloskoplar va stilometrlar, ular konstruksiyasi.	4			2			2			2
12	Sifat AEST.			Sifat tahlil usulining klassifikatsiyasi. Spektroprogrammalar olinishi. Elementlarning oxirgi chiziqlari. Qo‘zg‘atilish zonasiga probolarni kiritish. Sifat tahlilidagi natijalar olish, spektroprogrammaning rasshifrovkasi. Jadval va atlaslar. Sifat tahlildagi xatolar.