"fizika" faniga kirish. Fizikaning predmeti va uslublari. Kinematika asoslari mexanikaning fizik asoslari
Download 0.78 Mb. Pdf ko'rish
|
1-maruza (1-semestr)
|
tezlanuvchan
(sekinlanuvchan) harakat deyiladi. Bunday harakatda burchak tezlanish degan kattalik kiritiladi:
(1.16)
bu yerda
. Birligi: [ ] [
] 1.5-rasm. Aylana bo‘ylab harakatda burchak tezlanish
(1.16) formuladan vaqtdan keyingi burchak tezlikni va burchakni aniqlash mumkin:
(1.17)
(1.18)
bu yerda
– ~ vaqtdan keyingi burchak tezlik. Demak, tekis
aylanma harakatda
tekis
o‘zgaruvchan aylanma harakatda esa bo‘ladi. ning yo‘nalishi tekis tezlanuvchan aylanma harakatda bilan bir xil yo‘nalgan bo‘ladi, tekis sekinlanuvchan aylanma harakatda esa qarama-qarshi yo‘nalgan bo‘ladi (1.6-rasm). Tekis aylanma harakatda, ya’ni bo‘lganda moddiy nuqta bir aylanish davri vaqt ichida
burchakka buriladi, ya’ni: bo‘lganda bo‘ladi:
(1.19) Bir sekundagi aylanishlar soni aylanish chastotasi deyiladi.
(1.20) Birligi Gers: [ ] [
] [ ] 1.6-rasm. Aylanma harakatda burchak tezlanish yo‘nalishi
Aylanma harakatda chiziqli tezlik tushunchasi kiritiladi. Moddiy nuqtani aylana bo‘ylab bosib o‘tgan S yo‘lining shu yo‘lni bosib o‘tishiga ketgan vaqtga nisbati chiziqli deyiladi.
(1.21)
dan
bo‘lganligi uchun
(1.22)
Chiziqli tezlikning vektor ko‘rinishi: ⃗ [ ⃗⃗⃗
⃗⃗] (1.23) Uning moduli (skalyar qiymati):
[ ]
(1.24)
Tezlanishlar uchun asosiy formular: 1. Tekis aylanma harakatda:
} (1.25)
2. Tekis o‘zgaruvchan aylanma harakatda:
}
(1.26)
O 𝛆 𝛆 ω
ε⃗ O ω ⃗⃗⃗
ω ⃗⃗⃗
ε⃗ ω ⃗⃗⃗
ω ⃗⃗⃗
ω
Download 0.78 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|