Fizika, matematika va axborot texnologiyalari


Download 3.87 Mb.
bet39/105
Sana13.11.2023
Hajmi3.87 Mb.
#1771363
TuriРеферат
1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   ...   105
Bog'liq
Elektrotexnika

TO’LIQ TOK QONUNI

To’liq tok qonuni magnit maydon kuchlanganligining uni vujudga kеltirgan toklarga bog’liqligini aniqlaydi. Eng oddiy holda to’g’ri chiziqli uzun simning o’qida x masofadagi maydonning kuchlanganligi H (32-rasm) quyidagicha bo’ladi:




H= = ,
Bunda l=2πx sim atrofida x radiusda chizilgan aylananing uzunligini ifodalaydi. Bu aylananing barcha nuqtalarida sistemaning simmetriyasi tufayli magnit maydon kuchlanganligining yo’nalishi parma (shtopor) qoidasi yordamida aniqlanadi: agar parma o’tkazgichga tok yo’nalishi bo’yicha burab kiritilsa (33-rasm), u holda parma dastasining aylanish yo’nalishi shu tok vujudga keltirgan magnit maydonning yo’nalishi bilan mos keladi.







2.7-rasm. Tokli to’g’ri chiziqli o’tkazgich

2.8-rasm. Parma qoidasi.

To’la tok qonunini tatbiq etishning ikkinchi eng oddiy holi – bu istalgan materialdan tayyorlangan, izolyatsiyalangan sim o’ralgan bir jinsli halqa (toroid) ning ichidagi magnit maydon kuchlanganligini hisoblashdir. Bunda magnit chiziqlar halqa kesimi ichida joylashgan aylanalar shaklida bo’ladi (34-rasm). Ular orasidagi ayrim o’ramlarning magnit chiziqlari bir-biriga qarama-qarshi yo’nalgan va o’zaro kompensatsiyalanadi. Magnit oqimi halqa ichida to’planadi. O’rta magnit chiziqning uzunligi lo’r =2 Ro’r , shu chiziq ichida joylashgan (unga tutashgan) toklarning yig’indisi l ga –tokning g’altak o’ramlari soniga ko’paytmasiga teng. Shu sababli maydon kuchlanganligi barcha o’ramlardagi toklarning ta’iri orqali aniqlanadi.


H=
Ko’p elektrotexnik qurilmalarda magnit zanjirida vujudga keltiriladi.Bunday zanjirni kichik qismlarga ajratish mumkin.



2.9-rasm. Sim bilan o’ralgan halqa (torond)




(25)

Bunda bеlgi ko’rib chiqilayotgan yig’indi n ta qo’shiluvchidan iborat ekanligini bildiradi. kattalik— zanjirning k qismidagi magnit kuchlanshi, Iw kattalik esa — zaijirning magnit yurituvchi kuchi (myuk) dеyiladi.


(25) tеnglama magnit zanjiri uchun to’la tok qonunini ifodalaydi.
Eng oddiy holda bir jinsli magnit zanjiri uchun (34- rasm) to’la tok qonuni quyidagicha bo’ladi:


Download 3.87 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   ...   105




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling