Fizika,2 qism 20

Fîtîeffåktning qizil chågàràsi. Elåktrînning måtàlldàn chi-

qish  ishi  mîddàning  tàbiàtigà  bîg‘liq.  U  turli  måtàllàr  uchun

turli qiymàtlàr qàbul qilàdi. Fîtînning enårgiyasi fàqàt elåktrîn-

ni  mîddàdàn  àjràtib  chiqàrà  îlishgà,  ya’ni  chiqish  ishini  bàjà-

rishgà  yetàrli  bo‘lgàn  hîlni  qàràylik:

n =

q

h

A ,                     (22.5)

àgàr  n

l

=

c

  ekànligini  e’tibîrgà  îlsàk,

l

=

q

hc

A                        (22.6)

bo‘làdi.

Îdàtdà, bu shàrt fîtînning enårgiyasi kichik bo‘lgàndà ro‘y

bårgàni uchun ungà fîtîeffåktning qizil chågàràsi dåyilàdi. Bungà

---

88

sàbàb,  ko‘zgà  ko‘rinàdigàn  nurlàr  îràsidà  to‘lqin  uzunligi  eng

kàttà  –  chàstîtàsi  eng  kichik  và  dåmàk,  eng  kàm  enårgiyali

fîtîn qizil nurgà tààlluqli ekànligidir. Àynàn shu qizil chågàràdàn

bîshlàb fîtîeffåkt hîdisàsi ro‘y bårà bîshlàydi. (22.5) và (22.6)

ifîdàlàrdàn

n =

q

A

h

   yoki    l =

q

hc

A

             (22.7)

ni îlàmiz. Òushàyotgàn yorug‘lik to‘lqinining fîtîeffåkt hîdisàsi

bîshlànishini  tà’minlày  îlàdigàn  chågàràviy  chàstîtàsi  n

q

  yoki

to‘lqin  uzunligi  l

q

fîtîeffåktning  qizil  chågàràsi  dåyilàdi.