Fizikada faza nima. Boshlang'ich bosqich bilasizmi

bo'ylama to'lqinlar (siqish to'lqinlari, P-to'lqinlar) - o'rta zarralar tebranadi parallel (in) to'lqin tarqalish yo'nalishi (masalan, ovoz tarqalishida);

ko'ndalang to'lqinlar (qiya to'lqinlar, S-to'lqinlar) - o'rta zarralar tebranadi perpendikulyar to'lqin tarqalish yo'nalishi (elektromagnit to'lqinlar, muhitning ajratish yuzalaridagi to'lqinlar);

Tebranishlarning burchak chastotasi (ω) vektorning burilish tezligi A̅ (Ѵ), tebranish nuqtasining siljishi x - A vektorining OX o'qiga proektsiyasi.

Ѵ \u003d dx / dt \u003d -Aω˳sin (ω˳t + ϕ˳) \u003d - Ѵmsin (+t + ϕ˳), bu erda Vm \u003d Aω˳ - maksimal tezlik (tezlik amplitudasi)


3. Bepul va majburiy tebranishlar. Tizimning tabiiy chastotasi. Rezonans fenomeni. Misollar .
Bepul (o'z) tebranishlar  issiqlik ta'sirida olingan energiya tufayli ular tashqi ta'sirsiz sodir bo'ladiganlar deyiladi. Bunday mexanik tebranishlarning odatiy modellari bahordagi moddiy nuqta (bahorgi mayatnik) va erishib bo'lmaydigan ipdagi (matematik mayatnik) moddiynuqta.
Ushbu misollarda tebranishlar boshlang'ich energiya (moddiy nuqtaning muvozanat pozitsiyasidan va boshlang'ich tezligidan harakatlanish) yoki kinetik (tananing boshlang'ich muvozanat holatidagi tezlikdan xabardor bo'lishi) tufayli yoki bu ikkala energiya tufayli (tanaga tezlik tezligi xabari) tufayli yuzaga keladi. muvozanat pozitsiyasidan
Bahor mayatnikini ko'rib chiqaylik. Muvozanatda F1 elastik kuchi gravitatsiya mg ni muvozanatlashtiradi. Agar siz bahorni x masofaga tortsangiz, u holda material nuqtasida katta elastik kuch ishlaydi. Elastik kuch (F) qiymatining o'zgarishi, Hooke qonuniga ko'ra, bahor uzunligining o'zgarishi yoki nuqtaning siljishi x ga to'g'ri keladi: F \u003d - rx
Yana bir misol. Ha muvozanat pozitsiyasidan og'ishning matematik mayatkasi shunday kichik burchakdir, chunki biz materiya nuqtasi harakatining traektoriyasini OX o'qiga to'g'ri keladigan to'g'ri chiziq sifatida ko'rib chiqamiz. Bunday holda, taxminiy tenglik ushlab turadi: a ≈sin a≈ tgg gx / LCheklanmagan tebranishlar. Qarshilik kuchi e'tiborga olinmaydigan modelni ko'rib chiqing. Tebranishlarning amplitudasi va boshlang'ich fazasi harakatning boshlang'ich shartlari bilan aniqlanadi, ya'ni. Moddiy nuqta momentining holati va tezligi t \u003d 0. Turli xil tebranishlar orasida garmonik tebranish eng oddiy shakl hisoblanadi.Shunday qilib, agar biz qarshilik kuchlarini hisobga olmasak, bahorda yoki ipda to'xtatilgan moddiy nuqta garmonik tebranishlarni amalga oshiradi.Tebranish davrini quyidagi formuladan topish mumkin: T \u003d 1 / v \u003d 2P / ω0
Namlangan tebranishlar. Haqiqiy holatda, qarshilik kuchlari (ishqalanish) tebranuvchi jismga ta'sir qiladi, harakatning tabiati o'zgaradi va tebranish susayadi.Oxirgi formulaning bir o'lchovli harakatiga nisbatan quyidagi shaklni beramiz: Fs \u003d - r * dx / dt Tebranish koeffitsienti bilan salınımların amplitüdünün pasayish tezligi belgilanadi: muhitning inhibitiv ta'siri qanchalik kuchli bo'lsa, greater katta va tezroq amplituda kamayadi. Amalda, ammo pasayish darajasi ko'pincha logarifmik pasayishning pasayishi bilan tavsiflanadi, ya'ni bu qiymatlar tebranish davriga teng vaqt oralig'i bilan ajratilgan ikkita ketma-ket amplituda nisbati tabiiy logarifmiga teng, shuning uchun pasayish koeffitsienti va logarifmik pasayish deklaratsiyasi juda oddiy bog'liqlik bilan bog'liq:: \u003d
Kuchli zo'riqish bilan formula tebranish davri xayoliy qiymat ekanligini ko'rsatadi. Bunday holda harakat endi davriy bo'lmaydi va u aperiodik deb ataladi.
Majburiy tebranishlar. Majburiy tebranishlar davriy qonunga ko'ra o'zgarib turadigan tashqi kuch ishtirokida tizimda yuzaga keladigan tebranishlar deyiladi.
Faraz qilaylik, moddiy nuqtada elastik kuch va ishqalanish kuchiga qo'shimcha ravishda tashqi harakatlantiruvchi kuch F \u003d F0 cos ωt
Majburiy salınımın amplitudasi, harakatlantiruvchi kuchning amplitudasiga to'g'ridan-to'g'ri mutanosib ravishda mutanosibdir va tabiiy va majburiy tebranishlarning o'rta va dairesel chastotalarining pasayish koeffitsientiga murakkab bog'liqdir. Agar tizim uchun ω0 va ß o'rnatilgan bo'lsa, unda majburiy tebranishlarning amplitudasi harakat kuchining ma'lum bir aniq chastotasida maksimal qiymatga ega, deyiladi. jarangdor Fenomenning o'zi - berilgan ω0 va for uchun majburiy tebranishlarning maksimal amplitudasiga erishish deyiladi aks sado.
Rezonansli dairesel chastotani denominatorning minimal holatidan quyidagicha topish mumkin: ωres \u003d √ωₒ- 2ß
Mexanik rezonans ham foydali, ham zararli bo'ladi. Zararli ta'sir asosan uni buzishi mumkin bo'lgan buzilish bilan bog'liq. Shunday qilib, texnologiyada turli tebranishlarni hisobga olgan holda, rezonansli sharoitlarning yuzaga kelishi mumkinligini ta'minlash kerak, aks holda vayronagarchilik va falokatlar bo'lishi mumkin. Jismlar odatda bir nechta tabiiy tebranish chastotalariga va shunga mos ravishda bir nechta rezonans chastotalariga ega. Ichki organlarda tashqi mexanik tebranishlar ta'sirida rezonans hodisalari yuzaga keladi. Bu, ehtimol, infrasonik tebranishlar va tebranishlarning inson tanasiga salbiy ta'sirining sabablaridan biridir.
6.Tibbiyotda ovozli tekshirish usullari: perkussiya, auskultatsiya. Fonokardiyografiya.
Tovush insonning ichki organlarining holati to'g'risida ma'lumot manbai bo'lishi mumkin, shuning uchun bemorning holatini o'rganish usullari, masalan, auskultatsiya, perkussiya va fonokardiografiya tibbiyotda yaxshi tarqalgan.
Auskultatsiya
Auskultatsiya uchun stetoskop yoki fonendoskop ishlatiladi. Fonendoskop bemorning tanasiga qo'llaniladigan ovoz o'tkazuvchi membrana bilan ichi bo'sh kapsuladan iborat bo'lib, rezina naychalar vrachning qulog'iga tushadi. Kapsulada havo ustunining rezonansi kuzatiladi, buning natijasida tovush kuchayadi va auskultatsiya yaxshilanadi. O'pka auskultatsiyasi paytida nafas olish tovushlari, kasalliklarga xos bo'lgan turli xil shovqinlar eshitiladi. Shuningdek, yurak, ichak va oshqozonni tinglashingiz mumkin.
Perkussiya
Ushbu usulda tananing alohida qismlarining tovushi ular urilganda eshitiladi. Havo bilan to'lgan tanadagi yopiq bo'shliqni tasavvur qiling. Agar siz ushbu tanada tovush tebranishini qo'zg'atsangiz, u holda ma'lum bir tovush chastotasida kavitadagi havo bo'shliqning o'lchamiga va holatiga mos keladigan ohangni ta'kidlab, kuchaytira boshlaydi. Inson tanasini gaz bilan to'ldirilgan (o'pka), suyuq (ichki organlar) va qattiq (suyak) hajmlarning birikmasi sifatida ifodalash mumkin. Tananing yuzasiga urganingizda, tebranishlar paydo bo'ladi, ularning chastotalari juda keng. Ushbu diapazondan ba'zi tebranishlar juda tez chiqib ketadi, boshqalari esa bo'shliqlarning tabiiy tebranishi bilan birlashadi va aks sado tufayli eshitiladi.