Jism harakati to’liq takrorlanadigan eng kichik vaqt oralig’i tebranish davri (T) deyiladi.
1s vaqt ichidagi tebranishlar soni tebranish chastotasi deyiladi
2 sekund ichida tebranishlar soni tebranuvchi sistemaning xususiy yoki siklik chastotasi deyiladi
Kosinus yoki sinus qonuni bo’yicha tebranuvchi jismlarning umumiy harakat tenglamasi:
Bu yerda tebranishlar sinus qoidasi bo’yicha kechadigan va 0 boshlang’ich fazaga ega bo’lgan jismning tebranish qonuni keltirilgan.
Prujinali mayatnik
Harakatini muvozanat vaziyatidan (sinus) va muvozonatdan eng chetki nuqtadan (kosinus) boshlagan xolatlar uchun tebranuvchi prujinaga mahkamlangan jism harakat tenglamalari quyidagicha:
 
Agar jism harakatini muvozanat vaziyatidan boshlasa koordinata, tezlik va tezlanishlarning vaqtga bog’liqlik tenglamalari quyidagicha:
|
Tebranuvchi prujinaning maksimal tezlik va tezlanishlari quyidagicha:
 [m/s]
 [m/s²]
|
Agar jism t vaqt ichida N marta tebransa tebranish davri va chastotasi va siklik chastota:
 26-rasm
|
|
Prujinali mayatnikni tebranish davri (T), chastotasi ν va siklik chastotasi ω:
 
Muvozanat vaziyatidan chiqarib qo’yib yuborilgan jism amplitudaning dastlabki yarmini T/6 vaqtda keyingi yarmini T/12 vaqtda bosib o’tadi amplituda yo’lini esa T/4 vaqtda bosib o’tadi
4-ilova
Massasi 50 kg bo’lgan bola chanada tepalikdan sirpanib tushib, gorizontal yo’lda to’xtaguniga qadar 20 m masofani 10 s ichida o’tdi. Ishqalanish kuchini va ishqalanish koeffisientini toping.
[3]dan. 2.65, 2.68, 2.75, 2.79, 2.82, 2.87, 2.93, 2.98 masalalarni birin ketin yechtiradi
5-ilova
Mustaqil ish uchun vazifa: [3]dan. 2.66, 2.69, 2.77, 2.80, 2.85, 2.89, 2.95, 2.99
4-mavzu. Elektrostatikaga doir masalalar yechish.
4.1. Masalalar yechishning o’qitish texnologiyasi
Vaqti – 2 soat
|
Talabalar soni: 25-30 nafar
|
O’quv mashg’ulotining shakli
|
Amaliy, aqliy hujumdan foydalangan holda
|
Amaliy mashg’ulotining rejasi
|
1. Kulon qonuniga doir masalalar yechish.
2. Maydon kuchlanganligiga doir masalalar yechish.
3. Kondensatorning elektr sig’imiga doir masalalar yechish.
4. Elektr maydon energiyasiga doir masalalar yechish.
|
O’quv mashg’ulotining maqsadi: Elektrostatikaga doir masalalar yechish va nazariy olgan bilimlarini mustahkamlash.
|
Pedagogik vazifalar:
- Kulon qonuniga doir masalalarni tushuntirish va yechish;
|
O’quv faoliyatining natijalari:Talaba:
- Kulon qonuniga doir masalalarni tushunadi va yechadi;
|
- Maydon kuchlanganligiga doir masalalarni tahlil qilish;
|
- Maydon kuchlanganligiga doir masalalarni tahlil qiladi;
|
- Kondensatorning elektr sig’imini hisoblashni o’gatish;
|
- Kondensatorning elektr sig’imini hisoblashni o’ganadilar;
|
- Elektr maydon energiyasiga doir masalalar yechishni o’rga tish;
|
- Elektr maydon energiyasiga doir masalalar yechishni o’ganadilar;
|
O’qitish uslubi va texnikasi
|
Amaliy,”blits so‘rov” texnikasi
|
O’qitish vositalari
|
Fizikadan masalalar to’plami, proektor, tarqatma materiallar, grafik organayzerlar.
|
O’qitish shakli
|
Jamoa, guruh va juftlikda ishlash.
|
O’qitish shart-sharoiti
|
Doska, bo’r, proektor, kompyuter bilan jihozlangan auditoriya
|
Masalalar yechishning texnologik xaritasi
Bosqichlar,
vaqti
|
Faoliyat mazmuni
|
O’qituvchi
|
talaba
|
1-bosqich.
Kirish (10 min).
|
1.1.Mavzu, reja, uning maqsadi va o’quv faoliyatining natijalari ma’lum qilinadi (1- ilova).
|
1.1. Eshitadi, yozib
oladi.
|
2-bosqich.
Asosiy
(60 min.)
|
2.1. Talabalar e’tiborini jalb etish va bilim darajalarini aniqlash uchun tezkor Blis so’rov texnologiyasi o’tkazadi (2 -ilova)
2.2. O’qituvchi vizual materiallardan foydalangan holda masalalar yechishga doir asosiy formulalar bilan tanishtiradi va auditoriyada [7]dan. 327, 329, 331, 337 masalalarni birin ketin yechtiradi (3-, 4-ilovalar)
2.3. Talabalarga masalalarning asosiy tushunchalariga e’tibor qilishni va yozib olishlarini ta’kidlaydi.
|
2.1. Eshitadi. O’ylay di, javob beradi.Javob beradi va to’g’ri javobni eshitadi
2.2. Ilovada berilgan ma’lumotlarni asosiy joylarini yozib oladi lar berilgan masala larni yechadilar.
2.3. E’tibor qaratadi, yozib oladi.
|
3-bosqich.
Yakuniy
(10 min.)
|
3.1. Mavzuga yakun yasaydi va talabalar e’tiborini asosiy masalalarga qaratadi.
3.2. Mustaqil ish uchun vazifa: [7]dan. 328, 329, 330,332 masalalarni yechishni vazifa qilib beradi, baholaydi. (5-ilova)
|
3.1. Eshitadi,
aniqlashtiradi.
3.2. Topshiriqni yozib oladi, baholarni eshitadi.
|
Vizual materiallar
1- ilova
Mavzu: Elektrostatikaga doir masalalar yechish.
Reja:
1. Kulon qonuniga doir masalalar yechish.
2. Maydon kuchlanganligiga doir masalalar yechish.
3. Kondensatorning elektr sig’imiga doir masalalar yechish.
4. Elektr maydon energiyasiga doir masalalar yechish.
Darsning maqsadi: Elektrostatikaga doir masalalar yechish va nazariy olgan bilimlarini mustahkamlash.
O’quv faoliyatining natijalari:
- Kulon qonuniga doir masalalarni tushunadi va yechadi;
- Maydon kuchlanganligiga doir masalalarni tahlil qiladi;
- Kondensatorning elektr sig’imini hisoblashni o’ganadilar;
- Elektr maydon energiyasiga doir masalalar yechishni o’ganadilar;
2- ilova
Do'stlaringiz bilan baham: |
; 
; 
;
; 
; 
; 
;
; 
; 
; 
.
