Fizikadan praktikum


Download 104 Kb.
Pdf ko'rish
bet14/27
Sana08.03.2017
Hajmi104 Kb.
#1923
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   27

Dlastinaga 
esa  r.om a’lum  chastotali  kuchlanish beriladi.  Qurilma generatori 
b u n d a   ish la tilm a y d i.  Bu  h o ld a  elek tro n   n u r  ikki  o ‘zaro 
perpendikular bo ‘lgan tebranma harakatlarda qatnashadi. 
0
‘zaro 
perpendikular boMgan 
X
va  F o 'q la r bo'yicha  sodir bo‘layotgan

ta sinusoidal tebranishlam ing qo‘shilishidan turli shakllar hosil 
bo'ladi.  U lam ing shakli  qo‘shilayotgan tebranishlaming chastota 
va amplitudalariga bog'liq.
Teng chastotali  tebranishlar qo‘shilganda ellips hosil b o ‘ladi. 
U ning  og‘ishi  fazalarga  bog‘liq.  Fazalar  ayirmasi  nolga  teng 
bo ‘lganda  ellips  to ‘g‘ri  chiziqqa  aylanadi.  3.2.4-  rasmda  turli 
chastotalar  va  fazalar  uchun  hosi!  b o ‘ladigan  egri  chiziqlar 
tasvirlangan.
Bu  egri  chiziqlar  Lissaju  shakllari  deb  ataladi.
a)
1:1
b)
1:1
d)
1:1
e)
1:2
J)
3.2.4-  rasm.

Ishni  bajarish  tartihi
1-  topshiriq.  Elektron ossiliografning  sezgirligini  aniqlash
Elektron ossiliografning kuchlanishni o‘lchashda ishlatilishi. 
Q u rilm a n in g   p rin s ip ia l  b lo k   sx em asi  3 .2 .5 -  ra sm d a  
ko ‘rsatilgan .
3.2.5- rasm.
Sxem adagi  EO  —  elek tro n   ossillograf;  TG   —  tovush 
generatori;  UTM  —  universal tok manbayi.
1.  EO,  TG  va  UTM  ni  eslating.
2.  EO,  UTM  va  TG  dagi  «Сеть»  ulagichi  dastasini  quyi 
holatga qo‘ying.  EO dagi «Делитель» ulagichini «До25 V»,  «Син­
хронизация»  ulagichi dastasini «От сети»  holatiga keltiring.
3.  EO va  UTM  ni  elektr tarm oqqa  ulab,  yoqish  ulagichlarini 
«ВКЛ» holatiga qo'ying.  1—2 m inutdan keyin EO ning ekranida 
yorug‘  dog‘  paydo  bo‘ladi.  EOning  yuqori  yuzasidagi 
«<— »>, 
« I »,  «яркость»  va «фокус» dastalarini burab,  dog‘ni ekranning 
markaziga keltirib,  uning  norm al  tasvirini  hosil  qiling  va  «Диа- 
позоны» dastasini  «ЕО»  holatiga keltiring.
4.  Shnurning bir uchini  EO ning orqa tomonidagi «ВХОД У»,
2-  uchini  UTM  ning  «12,6  V»  chiqishiga  ulang.  Ekranda 
berilayotgan kuchlanish ning sinusoidal tasviri hosil bo'ladi.  «Диа- 
позоны»  dastasini  «О»  holatga burang.  Ekranda  vertikal  chiziq 
paydo  bo ‘ladi.  Ekran  to ‘rining  1  bo‘linmasi  2  mm  ga  tengligini 
hisobga  olib,  chiziqning  (  / )  uzunligini  oMchang.
5.  0 ‘lchashlam i  UTM  dagi  «2,15  V»,  «2,5  V»,  «4  V»,  «6,3 
V»,  «12,6  V»  va  «24 V»  chiqish  kuchlanishlari  bilan  takrorlang.

Uanipt= ^2
  • 
Uej
 formula yordam idaberilayotgan kuchlanishlaming 
ampjitudaviy  qiymatlarini  hisoblang,  o ‘lchash  va  hisoblash  na- 
tijalarini 3.2.1 - jadvaiga yozing.
3.2 .1 - j a d v a l
UeI(V)
/   (mm)
S  (m m /V )
AS  (ram /V )
2,15
2,50
4,00
6,30
12,6
24,0
x ,
S
A S
6.  S
  =  
l j ( 2 - Uiampt)
 — formula yordamida  (chiziqning uzun­
ligi ikkilangan am plitudaga teng, shuning uchun  maxrajda 
2
 son 
bor)  UTM  ning  har  bir  chiqish  kuchlanishi  uchun  EO  ning 
sezgirligini  hisoblang.
7.  UTM  ning n o m a’lum  chiqishidan  EO ga 
\Jxef
  kuchlanish
bering, chiziqning 
Ix
 uzunligini o ‘lchang. 
Uxampl =  lx/ ( 2 S  )
 va 
Uxef 
=  
Uxamp/ /
v
2
  form ulalar  yordam ida  nom a’lurn  kuchlanishning 
amplitudaviy va effektiv qiymatlarini hisoblang.
8
.  Sezgirlikning  haqiqiy  qiym ati  quyidagi  oraliqda  yotadi:
Sh  = S   ± A S .
naq
9.  Nisbiy xatolikni hisoblang: 
D  — ( AS / S  )   100%  .
2 - 
lopshiriq.  Elektron  ossillografning chastotamer sifatida
ishlatiHshi
1.  UTM  ning  «Сеть»  ulash  dastagini  past  holatga  keltiring. 
Shnum ing  1-  tom onini  EO  ning  orqasidagi  «ВХОД  X»  ga,  2- 
tom onini  UTM dagi «24 V» chiqishga ulang.  UTM  ning «Сеть» 
ulagichi dastasini  «ВКЛ» holatiga keltiring.
2.  TG  dagi  «Диапозоны»  dastasini  «XI»  holatiga  qo‘ying, 
«Усиление»  dastasini  chap  tom onga  oxirigacha  buiang.  «ВЫ­
ХОД»  ning  5,0  Om  va  «Общ.»  chiqish  tarm og‘ini  EO  ning

«ВХОД  У»  va  «Общ  (
1
)»  kirish  tarm og‘iga  ulang  va  dastani 
«BKJT» holatga qo‘ying.
3.  TG   ning  «5,0  О т »   —  chiqishidan  EO  ning  oldidagi 
«ВХОД  У»  ga  sinusoidal  kuchlanish  bering.  Berilayotgan 
kuchlanish ning  chastotasini  orttirib,  3.2.4-  d  rasmdagi  Lissaju 
shaklini  hosil  qiling.  Ekrandagi  doiraning  turg'un  holati  shuni 
bildiradiki, TG  dan berilayotgan kuchlanishning chastotasi elektr 
tarm oqning chastotasiga (50 Hz) teng va demak,  chastotalaming 
munosabati  1  :  1  b o ‘ladi  (1  ■
  50  =   50).
4.  TG   ning  chastotasini  orttirib,  EO  ning  ekranida  3.2.4-  e 
rasmdagi turg‘un shaklni hosil qiling va chizib oling.  Bunga beri­
layotgan  chastotalam ing  munosabati 
1
  : 
2
  ga  teng  b o ‘lganda 
erishish  mumkin.  Dem ak,  TG   ning  chastotasi  100  Hz  b o la d i 
(2  ■
  50  =  
100
).
5.  TG   ning  chastotasini  orttirib,  3.2.4-  f  rasmdagi  shaklni 
hosil  qiling va  chizib oling.  Bunda turg'un shakl  chastotalam ing 
munosabati  1  :  3  boMganda  hosil  bo'ladi.  Demak,  TG   ning 
chastotasi  150  Hz  ga teng b o la d i  (3  •  50  =   150).
6
.  EO,  TG  va  UTM   dagi  «Сеть»  ulagichi  dastasini  past holatga 
qo‘ying,  shnur vilkasini  rozetkadan  oling.  EO orqasidagi  «ВХОД У» 
dagi  shnur vilkasini ham  ajrating.
M ustaqil  tayyorlanish  uchun  savollar
1.  Elektron  ossillograf qanday  bloklardan  tuzilgan ?
2.  E N M  ning tuzilishini  tushuntiring.
3.  Osstillografning  sezgirligi  deb  nimaga  aytiladi?
4.  Arrasimon  kuchlanish  generatorining  ishlash  prinsipini 
tushuntiring.
5.  Signallarni sinxronlashtirish  nima  va  и ossillografda qanday 
bajariladi?
6

Lissaju  shakllari  nima?  Ularni  hosil  qiling.
7.  Elektron  ossillograf  ekranida  signalning  vaqt  b o ‘yicha 
yoyilmasi  qanday  k o ‘rinishda?
8.  Shleyfli  ossiliografning  ishlash  prinsipini  tushuntiring.

Hisobiash algoritmi
Bu  laboratoriya  ishini  bajarganda,  o ‘tkazilgan  tajribalarda 
to k   m a n b a y i d a n   e le k t r o n   o s s illo g r a f g a   b e r ila y o tg a n  
kuchlanishning  effektiv  (
U
ief)  qiymatiga  mos  kelgan ekrandagi 
tik chiziq  uzunligi  qiym ati  ( 
l
x)  m m   yozib  olinadi.
K uchlanish 
( Uief)
  effektiv  qiym atiga  ko ‘ra  am plitudaviy 
( Uiamp) qiymati 
uiam=  2Uwj
 ifodadan topiladi. Topilgan 
Uiamp
 va 
lx 
laming qiymatlaiiga  ko‘ra 30 ning sezgirligi:
S.  =   I J
 2  • 
Ujampl
  —  ifodadan bu  qiym atlam ing  o'rtachasi;
П
I 5.
S   = — —   —  
ifodadan topilgan qiymatlaming absolut xatoligi;
n 
J
As( = j s - s , j —  ifodadan  hisoblashdagi  o 'rta c h a   arifm etik 
xatoligi;
L\S =
 V  
-Ъ.
*— 
n
  —  ifodadan nisbiy xatolik;
D
 = ( A S /S')-100%  — ifodadan topilib,  EO  ni sezgirligining
haqiqiу qiymati 
S ^ —  S  ± A S
  ko‘rinishda ifodalanadi.
EO ga m anbadan qiymati m a’lum b o ig a n  kuchlanish berib, 
uni  ekranda  hosil  qilgan tik chiziq uzunligi  qiymati  va  topilgan 
EO  ni  sezgirligi  qiym atiga  k o ‘ra 
Uxamf4=   I J   (2  ■ S)
  va 
(Jxef =
=   Vx, mpl ' h
  ifodalardan qiymati  nom a’lum b o ‘lgan kuchlanish­
ning am plituda va effektiv qiymatlari  hisoblanib topiladi.  3.2.2- 
jadvalga kattaliklaming topilgan qiymatlari  yoziladi.
3.2.2 - j a d v a l
I
u t   W
(V)
I  (irnn)
S,  (m m / V) AS  ( mm/V)

(V)
xemp '  '
U ^ ( Y )
1.
2.
3.
4.
5.
S
A S

Hisoblashlarni  EHM   da bajarish  uchun  yuqoridagi  ifodalar- 
dagi  kattaliklam i  lotin  alfavitidagi  harflar  bilan  quyidagicha 
belgilab olamiz:
5 =  
S(I),  S =   S \,  I  =   LX,
  A
S =   DS\ ,   U  =   UE(
 1),

=   UA( 1),  L  =   'Ц
 1), 
Ux
=   UXA
.  |7   =  
UXE.
i  am p 

г  7 
X  ит р
Hisoblash dasturi
10  REM  Elektron  ossillografning  kuchlanishni  oMchashda 
aoMlanilishi.
20  IN P U T   N,  LX 
30  FOR  1= 1  TO  N 
40  IN P U T   U E(I),  L(I)
50  NEXT  I
60  FOR  1=1  TO  N
70  U A (T)=SQ R (2)*U E(1)
80  S (I)= L (I)/(2 * U A (I))
90  S = S + S (I)
100  N EX T  I 
110  S 1= S /N  
120  FOR  1=1  TO  N 
130  D S(I)=A B S(S 1 -S (I))
140  D S = D S + D S (I)
150  N EX T  I 
160  D S 1 = D S /N  
170  EC=100*D S1/S1 
175  U X A =LX /(2*SI)
178  U X E=  UXA/SQR(2)
180 PR IN T «Elektron ossillografning kuchlanishni o'lchashda 
qo'llanilishi»
190  PR IN T   «------------------------------------------------------------ *
200  PR IN T  «Tajribalar  soni»;  N ,  «LX=»;  LX
210  PR IN T  «------------------------------------------------------------ »
220  PR IN T  «I  «;  «U E(I),  «;»  UA(I),  «;»  «L(I)»,  «;»  «S(I)», 
«;»  «DS(I)»
FOR  1=1  TO  N

230  FO R  1=1  TO  N 
240  PR IN T   I;
250  PR IN T   U S IN G   « # # # # .# # #   «;  UE(1),  UA(1),  L(i), 
S(I),  D S(I),
260  NEXT  1
265  PR IN T «------------------------------------------------------------ »
270  PR IN T  «LX=»;  LX  «,  «UXA=»,  UXA,  «UXE=»;  UXE 
«Absolut  xato»;  DS1,
«Nisbiy  xato»;  ES 
280  E N D
Ushbu  hisoblashlar «EXCEL» dasiurida quyidagicha bajariladi:
A
В
С
D
E
F
G
Ue
Ua
Ш )
S (l)
D S (I)
Uxa
Uxe
=sqr(2)*A2
=C 2/2*B 2)
= ab s(S l-d 2 )
=L/2*S1)
=F 2/sqr(2)
SI  — Elektron ossillograf sezgirligining o‘rtachasi.
3 -laboratoriya  ishi.
KUCHAYTIRGICHNING  TUZILISHI  VA 
ISHLATILISHINI  0 ‘RGANISH
Kerakli  asbob  va  m ateriallar. 
1.  Tovush generatori  (GZ-5).  2.
1.лшраН kuchaytirgich. 3. Lampali voltmetr (VZ-15). 4. Tok manbai 
(VUP-2 ).  5.  M  340 turdagi voltmetr. 
6
.  Universal (V7 - markali).
Ishning maqsadi.  Kuchaytirgichlaming tuzilishini  va ishlash 
prinsiplarini  o ‘rganish  ham da  kuchaytirgichning  kuchlanish  va 
chastota bo‘yicha xarakteristikasini olish.
Nazariy  qism
Ko‘pincha juda kuchsiz elektr tebranishlar bilan ish ko‘rishga 
to‘g‘ri keladi.  Ulami faqat amplitudalarini kattalashtiigandan keyin 
oshkor qilish mumkin.  Bunda tebranishlar shakli muhim bo‘lishi, 
ya’ni  o ‘zgarmasligi  kerak.  Elektron  lampalar  yordamida  elektr 
toklarini  kuchaytirish  uchun  xizm at  qiluvchi  qurilm alar  —

lampali  kuchaytirgichlar nomini  olgan.  U larda elektron  lam pa- 
larning  asosiy  xossasi:  to ‘rdagi  kichik  o ‘zgaruvchan  ku ch - 
lanishlar yordamida anod zanjirida katta toklam i boshqarishdan 
foydalaniladi.
Kuchaytirgichlar  kuchlanish,  tok  va  quw atni  kuchaytirish 
uchun  mo'ljallangan  b o ‘lishiga  qarab  mos  ravishda 
kuchlanish, 
tok
 va 
q u w a t kuchaytirgichlari
 deb ataladi.  Ular tom onidan ku- 
chaytiriladigan elektr tebranishlam ing chastotasiga qarab yuqori 
va  kichik  c h a s to ta li,  o ‘zgarm as  to k   (n o lin c h i  c h a s to ta ) 
kuchaytirgichlariga ajratiladi.  Kuchaytirgichning lampalar orasidagi 
bogManish  elem entlarining  turiga  qarab 
q a rsh ilik li.  tra n s- 
form atorli, g a lta k li
 va 
rozonansli kuchaytirgichlar
 deb yuritiladi.
Biz ushbu  m ashg‘ulotda past chastotali,  qarshilik  kuchaytir­
gichlar  bilan  tanishib  chiqam iz.  Bu  turdagi  kuchaytirgichlar 
nafaqat  tovush  ch asto tali  (  20—30  Hz  gacha)  signallarni 
kuchaytirish  qurilmalarida,  baiki video chastotali, ya’ni  bir necha 
million  Hz chastotali televizorlarda tasvir hosil qiluvchi signallarni 
kuchaytirish  qurilm alarida ham   qo‘11aniladi.  3.3.1-  rasmda  qar­
shilikli  bir lampali kuchlanish  kuchaytirgichining prinsipia]  sxe- 
masi  keltirilgan.  Uning  asosini  lampa,  anod batareyasi  va  anod 
zanjirining  qarshiligi 
R0
  tashkil  qiladi.  Bu  sxemada,  shuning - 
dek,  signalning  faqat  o'zgaruvchan tashkil  etuvchisini  o ‘tkazish 
uchun xizmat qiluvchi  kondensator 
Ckir
 va signalni  lam pa to ‘riga 
uzatishda  kirish  kuchlanishini 
(Ukir  =   Jsjg-  Rkjr)
  ajratuvchi  qar­
shilik 
P
 
dan  tashkil  topgan  kuchaytirgichning  kirish  zanjiri
c.
A
i h - f
о
в,
)
о

ham  ko‘rsatilgan.  Kuchaytirgichning  m uhim   xarakteristikalari- 
dan  biri  uning  kuchaytirish  koeffitsiyenti dir.  K uchaytirish 
koeffitsiyenti  A'kuchaytirgichning chiqishidan  olinayotgan chi- 
qish  kuchlanishini 
Uch.
  lampaning  to'riga  berilayotgan  kirish 
kuchlanishidan necha m arotaba  kattaligini ko‘rsatuvchi  kattalik 
bo'lib,  u quyidagi  ifodadan topiladi:
К   =   u   ,.  /  u   .
  .
i
 

chiq  '  
i  ktr
S h u n i  e sla ta m iz k i,  e le k tro n   la m p a n in g   k u c h a y tirish  
koeffitsiyenti 
u,
  ichki  qarshilik 
Rjchkj
 va xarakteristikaning tikka- 
ligi 
S
 deb  nom lanuvchi  statistik  paramerrlar bilan xarakterlana- 
di.  l^ampaning o ‘zi signalni 
/
j
.
 marta kuchaytirish qobiliyatiga ega. 
Bu  uning  toTiga  berilgan  kuchlanish  kuchayib,  i/ 
=  
nUk.r
 
8

teng  b o klishini  k o ‘rsatadi.  Lekin  lam paning  anodidan  to ‘liq 
k u c h a y iirilg a n   k u c h la n ish n i  olib   b o ‘lm ay d i,  c h u n k i  bu 
kuchlanish  qisman  lam paning  ichki  qarshiligida 
R
  va  anod 
qaishiligida 
R
  pasayadi  Murakkabroq kuchaytirgichlarda bir necha 
bir lampali  kuchaytirgichlar  ketm a-ket  ulanadi  va  ularning  har 
biri  kuchaytirishning  faqat  bir  bosqichi  yoki  pog‘onasi  bo'lib 
qoladi.
Shunday qilib,  bir bosqichning  ishini  o ‘rganish,  har qanday 
murakkab  kuchaytirgichning  ishini  tushunishiga  imkon  beradi. 
Ko‘p  pog‘onali  kuchaytirgichlarda  to ‘liq  kuchaytirish  alohida 
pog'onalarning kuchaytirish  koeffitsiyentlarining ko‘pavtmasiga 
teng,  masalan:  ikki  pog’onali  kuchaytirgich  uchun 
Kum=   Kt  ■ K2 
ga teng.
Kucha vtirgichmng yana bir m uhim  ko‘rsatkichi uning chastota 
xarakteristikasi:  kuchaytirish  koeffitsiyenti 
К
  ning  kuchaytiri- 
luvchi  kuchlanish  chastotasi / g a   bogliqligidir.  Ideal  holda  ku­
chaytirgichlarda ham m a chastotalar birdek yaxshi kuchaytiriladi. 
Bu  xarakteristika  chastotalar  o ‘qiga  parallel  to ‘g ‘ri  chiziq  bilan 
aks ettiriladi. Amalda chastota xarakteristikalari past va yuqori chas­
tota sohalarida qulashlarga (zaval) eg ab o ‘ladi.  Bu sxemaga va uni 
tashk.il  qiluvchi  qarshilik,  sig‘im   va  boshqa  qism larin in g  
kattaliklariga  bog'liq.  3.3.2-- rasmda qurilmaning prinsipial sxemasi 
keltirilgan.

(
  П1ф £П
V dtm e tr
UTM-2
3.3.2-  rasm.
Ishni  bajarish  tartibi 
1- 
topshiriq.  Kuchaytirgichning kuchaytirish 
koeffitsiyentini  aniqlash
1
.  Ish  bajarishdan  oldin tovush  generatonning old  qismidan 
sozlash tutqichlari  quyidagi vaziyatda bo'lishi  lozim:
a)  attenyuator  tutqichi  «Предел  шкалы  ослабления»  ni  5
V  (20  db)  ga  qo'ying;
b)  ko‘paytirgich  tutqichini  x 
10
  ga  o‘tkazing;
d)  «Частота плавно» tutqichi yordamida  100 Hz chastotaga 
qo'ying;
e)  «Регулировка выхода напряжения» tutqichi eng chetdagi 
chap holatda b o ‘lishi  lozim.
2.  Tovush  generatorini  tarm oqqa  ulang va 5— 10  m inut qizi- 
shini  kuting.
3.  V3-13 lampali  voltm etrda  «Предел  шкалы» tutqichi yor­
dam ida  kuchlanishni  300  V  (  50  db  )  ga qo'ying.  Asbobni  elektr 
tarm og'iga ulang va 5
— 10
 m inut qizishini  kuting.
4.  O'zgarmas tok manbayi «VUP-2» ni elektr tarmog‘iga ulang. 
0  dan  250  gacha  bo'lgan  «Регулятор  выхода»  tutqichi  chap 
tomondagi  eng chekka vaziyatda bo'lishi  kerak.
5.  «VUP-2»  o'zgarm as tok  m anbayidan  «Регулятор  вы хо­
да» tutqichi yordamida  M340 voltmetrga va kuchaytirgichga  150
V o'zgarm as tok kuchlanishi  bering.
6
.  Tovush  generatoridan  «Регулировка  выхода  напряж е­
ния»  tutqichi  yordam ida  kuchaytirgich  kirishiga  0,5;  1,0;  1,5; 
2,0;  2,5;  3,0;  3,5;  4,0;  5; 
6
;  7; 
8
;  9  V  kuchlanishlarni  berib, 
ularga  mos V3-13 voltmetri  ko'rsatishini  yozib oling.

7.  C h iq ish   k u c h la n ish i  kirish  k u c h la n ish id a n   n ech a 
m arta  k attalig in i  k o ‘rsatuvchi  k u ch ay tirish   koeffitsiyentini 
К  —  Ujch.y U lkir  fo rm u la  b o 'y ic h a   to p in g .
8.  Kirish kuchlanishi  U. qiymatlarini abssissa o ‘qiga va kuchay­
tirish  koeffitsiyenti  К  qiymatlarini  ordinata  o ‘qiga  joylashtirib, 
Ujkir  bilan  К  o‘rtasidagi  К  =tp(Ujkjr)  bog‘lanish grafigini  chizing.
9.  3.3.1 - jadvaiga o'lchash  natijalarini  yozing.
3.3.1-  j a d v a l

K irish
kuch lan ish i,
V
C h iq ish   (K uchaytirilgan) 
kuchlanish,  V
*   -
ЛК.
V*H
k. ИЛ,
1.
0 ,5
1,0
3.
1,5
4.
2 ,0
5.
2,5
6.
3 .0
7.
3.5
8.
4 ,0
9.
5 ,0
10.
6 .0
11.
7,0
12.
8.0
13.
9 ,0

K =
2 -  topshiriq.  Kuchaytirgichning  chastota 
xarakteristikasini  aniqlash
1.  Tovush generatorida va voltmetrda (V 3-13)  «Предел ш ка­
лы» tutqichini  mos ravishda 5 V va 30 V ga qo'ying.
2.  Tovush  generatoridan chastota «Множител»ш  «xl» ga va 
« Ч а с т о т а   п л а в н и й »   ni  100  H z ( 0 ,l   k H z )  g a  q o ‘y ib , 
kuchaytirgichning  kirishiga  2  V  kuchlanishli  (11Ш
г  =   2,0  V) 
signal bering.
3.  K uchaytirilgan  chiqish  kuchlanishini  V 3 -I3   voltm etr 
ko‘rsatishidan yozib oling.
4. Tovush generatoridan kuchaytirgichning kirishiga 0,3;  0,5;
0,8;  1,0;  3,0;  5,0;  8,0;  10,0;  ...  kH z  (f)  chastotadagi  2  V 
kuchlanishli signallar berib,  kuchaytirilgan chiqish  kuchlanishini 
V3-13  voltmetr ko‘rsatishidan yozib  oling.

■'  Knr.li  km III.iinslii 
(Ukir— 
2  V)  va  chiqish  kuchlanishi 
( I  k  )  <|i vm.ill.ing.i  ko‘ra  berilgan  h ar  bir  chastota  uchun  ku- 

  li.iyl iif’.ulm ing  kuchaytirish  koeffitsiyentini 
К  
=  
Uch 
/U kjr 
i

h
I;
k
I;
iii
 
toping va natijalami  3.3.2-jadvalga yozing.
3 .3 .2 - j a d v a l
/ ,   k G s
0,1
0 ,3
0 ,5
0 ,8
1.0
3,0
5 ,0
8 ,0
10,0
U ..  ,
  V

Л1Г 
}
2
2
2
2
2
2
2
2
2
^
  v
К1
6.  Chastota  qiymatlarini  abssissa  o ‘qiga  va  К   kuchaytirish 
koeffitsiyenti 
qiymatlarini ordinata o ‘qigajoylashtirib, 
 
bilan 
Kf  o ‘rtasidagi  К  =   cp 
(f.) 
bog‘lanish  grafigini  chizing.
7.  Kirish kuchlanishi 
Ujkir 
qiymatiarini  abssissa o ‘qiga va ku­
chaytirish koeffitsiyenti  К  qiymatlarini  ordinata  o'qiga joylashti- 
rib,  Ujkjr  bilan  К  o ‘rtasidagi  Kf  =   cp  (UikiT)   bog‘lanish  grafigini 
chizing.
8.  К  ning haqiqiy qiymatini quyidagi ko‘rinishda yozing:
Khoq= k ± A . k .
9.
  0 ‘rtacha nisbiy xatolikni hisoblang:
D = ( A K / K )   100%-
Mustaqil  tayyorlanish  uchun  savollar
1.  Kuchaytirgichning  kuchaytirish  koeffitsiyenti  nima?
2.  Kuchaytirgichning sxemasini chizing va uning ishlash prinsipi­
ni  tushuntiring.
3.  Elektron  lampa  qanday parametrlar  bilan  xarakterlanadi ?
Hisobiash  algoritmi
1-  tajriba
Bu laboratoriya ishini bajarganda o ‘tkaziladigan tajribalardan 
Download 104 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   27




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling